Hieronder een stuk over de unieke (lees: eenzijdige) rol van Arabieren in Hollywood films.
Ergens eind jaren zeventig, woonde Jack Shaheen met zijn vrouw in Beirut. Wat hij daar deed? Films recenseren. En zoals het mensen in oorlogssituaties betaamt, ging hij daar gewoon mee verder toen de burgeroorlog uitbrak. Her en der vlogen gebouwen de lucht in en knapten scherpschutters hun vuile werkjes op vanuit de verlaten flatgebouwen op de hoek van de straat. Toendertijd had de Holiday Inn in Beirut een mooie filmzaal, zo vertelde dhr Shaheen mij van de week bij een voorvertoning van zijn documentaire Reel Bad Arabs. Terwijl de bommen in de rondte vlogen zat zijn vrouw in hun appartement, ongerust maar ook lichtelijk geïrriteerd dat Jack toch weer op pad ging.
Toen zijn vaste bios in de Holiday Inn kapotgebombardeerd werd was de maat vol voor mw Shaheen en was het tijd om te stoppen voor Jack. Maar zijn liefde voor films ging verder, zijn interesse in het middenoosten ook: de afgelopen 20 jaar heeft hij gewerkt aan zijn boek Reel Bad Arabs – How Hollywood Villifies a People en de laatste 5 jaar aan de gelijknamige documentaire gebaseerd op zijn boek.
De voorvertoning is een van de eerste activiteiten van stichting Marhaba, welbekend als de stichting die des Neerlandsch het een en ander aan scheiding van kerk en staat leek te bedreigen. Ik laat het aan jullie over of die bedreiging wel of niet reëel is, en wil hier voornamelijk de focus op "Reel Bad Arabs" leggen.
Waar Dhr Shaheen van te voren nog anecdotes tapte als een lieve oude opa, is de verandering merkbaar wanneer hij het podium opstapt om de film te introduceren. Een felheid en strijdbaarheid kruipt in zijn woorden als hij uitlegt hoe gestructureerd eenzijdig, plat en misleidend het beeld van de arabier/moslim in de betere hollywoodblockbuster is geweest in de laatste 100 jaar. 100 jaar, pardon? Tja, het schijnt een behoorlijk hardnekkig stereotype te zijn, waarin de arabier/moslim (of elk enigszins donkere persoon: turk, iraniër, sikh, berber koerd, hindu) als ouwe viezerik, agressieve achter-de-ellebogen woestijnrat, terrorist of in het geval van vrouwen: als buikdansende haremhoer of onderdrukte fladderende vleermuis in zwart top-tot-teengewaad.
Ik moet jullie eerlijk bekennen dat ik bij het horen van dit verhaal dacht: nou ja, niet zo in die slachtofferrol wegzakken hoor. Poehpoeh, dat zal heus wel meevallen hoor, kop op hoor! Tot de film daadwerkelijk begon met beelden van de stille film met Rudolf Valentino, actiefilms uit eind 80 en 90, geschiedvervalsing met Kirk Douglas in de jaren ’60 in Palestina, nog wat disneymateriaal (parbleu ik wist dat Walt een fascist was maar Aladdin?!?! Wat een racistische puinbak!)
Ik heb ooit Orientalism van Edward Said gelezen – een studie over de blik op het oosten door de ogen van westerse historici, in de kunsten, in de politiek, enfin een behoorlijk omvangrijk werk over hoe men sinds de romantische periode (19de eeuw) naar het Oosten kijkt en, belangrijker, erover denkt.
Het schokkende van "Reel Bad Arabs" is de notie dat de manier van kijken en denken nauwelijks veranderd is. Wat Jack Shaheen in zijn boek en film laat zien is hoe rigide die stereotypering is, maar ook op wat voor vreemde momenten die vreemde repetitieve vooroordelen te voorschijn komen. Een voorbeeld: op dit moment wordt de Back to the Future-triologie op Veronica vertoond. In een van die delen komt vanuit het niets een stel libanese terroristen een parkeerterrein oprijden, totaal irrelevant voor het verhaal, er wordt ook niet meer naar terugverwezen. Onbegrijpelijk.
Of een film die van het weekend op tv was: Rules of Engagement. Op een belaagde ambassade in Yemen wordt Samuel L. Jackson ingeschakeld om het personeel te bevrijden. Zij worden onder schot genomen en vuren terug, in het proces zo’n beetje alle vrouwen en kinderen van de stad kapotschietend. Jackson wordt voor de krijgsraad geslingerd en wat volgt is een rechtbankdrama waar uiteindelijk blijkt dat… alle vrouwen en kinderen zwaarbewapend waren en dat Jackson en zijn mensen volledig in hun recht stonden om te schieten. Nu kun je zeggen: tja, dat gebeurt. Of: het is fictie! Maar wat is nu het grootste probleem: er is geen tegenhanger van dit soort beeldvorming.
Shaheen heeft zo’n 900 A-films onderzocht op karakters, plot, kwalificerend taalgebruik, variërend van stille films tot geschiedenisdrama tot tekenfilms tot blockbusterwerk. Slechts een klein deel toont de Arabier (turk, sikh, koerd, berber, iraniër etc) als volledig mens, niet propagandistisch maar realistisch, met haken en ogen, goed en slecht, ambivalent en zeker, vrolijk en idioot, strijdvaardig en verslagen, kinderlijk of apestoned.
Nu kun je zeggen: 900 films, so what? Maar waar ik nauwelijks rekening mee hield, is dat al die A-films wekelijks gerecycled worden op de kabel. Zelfs als Nederland niet zoveel kanalen heeft als die tv-maffe amerikanen is het nog steeds goed mogelijk om op rtl456789 of veronica10 en sbs12 al die ellende wekelijks tot je te nemen.
In het gesprek na de vertoning kwam Shaheen zo mogelijk nog strijdvaardiger uit de bus. Kwaad op het feit dat mensen vaak weten dat er sprake is van stereotypering, dat we zo mogelijk onszelf gewennen aan het vooroordelenvirus en dat de oplossing vaak zo frustrerend dichtbij ligt maar niet of nauwelijks benut wordt: ontkracht vooroordelen en stereotypes door zelf beelden te gaan maken. Zorg ervoor dat je een lobbygroep start (vb: NAACP, die zoveel voor de afro-amerikanen heeft betekend) en maak je eigen media-outlet (vb: wijblijvenhier!); bundel je krachten met andere benadeelde groeperingen in de media (vb: vrouwenbeweging, gay lib movement). Of hossel gewoon een saudi investeerder en knal je eigen media-offensief eruit (alhoewel dat momenteel aivd-technisch misschien niet de meest wijze move is…)
Dat dit noodzakelijk is, lijkt me logisch: voortdurende vooroordelen zijn de dood van de open en gemengde samenleving. En daarnaast zijn al die arab-bashing islamofobe films voor 25 ct te krijgen in de soeqs van Caïro en ‘briljant’ recruterings materiaal… Tel uit je winst en ga die film of dat boek checken!
Trailer
15 Reacties op "Reel Bad Arabs – Arabiertje?"
@schrijver
In het midden oosten worden ook films gemaakt waar het westen als de slechten wordt aangezien, onlangs nog een turkse film gezien met “ata-rambo”. Of die hezbollah groep die mickey mouse gebruiken (film) om kinderen de hersenen te spoelen. Ik geef toe hollywood doet er aan mee (heel erg), maar de arabs ook.
Ik weet dat de schrijver een arabische vrouw heeft, maar elk stukje wat je schrijft gaat over arabieren, en wanneer ik het lees lijkt het wel of je bij hun wilt horen. Zou je even uit je droom halen, je bent geen arabier en zal het nooit worden (ziet er zeker niet zo uit). Schrijf liever iets over islam en jou ned.achtergrond. Laat de arabieren schrijven over hun achtergrond, en jij kan jou visie gebruiken op het dagelijks leven etc. Dit zal waarschijnlijk ook een van de redenen zijn wrm ze je hebben “aangenomen”, tog?
Dat was mij ook opgevallen maar mijn kritiek werd altijd weggewuifd als onzin”tis maar een film hoor’.
Maar nu een blanke er een boek over heeft geschreven bestaat het ineens wel.
Alsof je niet je eigen conclusies kan trekken.
Waar ik me minstens net zo kan ergeren hoe Zweedse vrouwen worden neergezet en Nederlandse vrouwen.
De slechterik is meestal zwart maar als hij toch blank moet zijn dan maar met een Europees accent. Om toch de goeierik in Amerikaanse films te spelen moeten Britten hun accent afleren.
leuke dubbele standaardvoorbeelden zijn
The Mummy en The Four Feathers.
“Ze” hebben het gedaan met de Indianen, de Russen, de Italianen, de Latino’s, de Chinezen, de Afrikanen, ‘Aliens’, in sommige gevallen de Europeanen, dus ook de Arabieren. In hun films zijn de Amerikanen bijna altijd de good guys.
En werkt het, ja inderdaad het werkt. Als de gem. Amerikaan(lees: westerling) denkt aan indianen, dan denkt hij aan een bloeddorstig volk dat iedereen maar loopt te scalperen.
Zeg nou zelf:
Russen, waar denk je aan?
Chinezen, waar denk je aan?
Lationo’s, waar denk je aan?
Arabieren, waar denk je aan?
@ Saida
Hoe worden Zweedse en Nederlandse vrouwen dan neergezet?
Onderbuiks had ik dit gevoel eigenlijk vaker als ik films keek. Onbewust wordt er een bepaald beeld gecreëerd van bijn alle groepen, maar heel bijzonder die van de Arabieren.
Ik lees hierboven dat dat ook gedaan wordt met Russen, Chinezen, etc… De grap is dat we het hierdoor maar goed moeten keuren. Zullen we dan als Nederlanders ook maar wat oorlogen beginnen, toch oorlog en ellende zat op de wereld.
Nu zijn Amerikanen redelijk gesteld op hun vaderland en als er een vijand is, dan komt die sterk terug in Hollywood. Voorheen waren het idd de Russen die de bad guys moesten spelen, nu zijn het de Arabieren. Het probleem is nu dat we dit gezien de huidige stand van zaken wereldwijd net niet kunnen gebruiken.
Zomaar in een tekenfilm of film zie je een Arabier als bad guy, een schijnbare bevestiging van percepties. Denk aan vele films waar terroristen in terug komen en waar de Arabier de nationale vijand is van de beschaafde wereld… tjah… redelijk misplaatste input voor mensen die zelf weinig Arabieren kennen.
Een film waar het overigens wel puur om geschiedkundige feiten ging en waar de Arabier niet als leuke stand-in werd gebruikt is ‘Kingdom of Heaven’. Goede film (toch op z’n Hollywoods)
Een mooi stuk Noureddine, ook ik heb de documentaire gezien en de volgende punten vond ik interessant en vormen een soort eyeopener voor mij.
De link die hij maakt met washington, dat hollywood een propaganda machine is voor het witte huis,sterker nog dat je hollywood niet los kan zien van het pentagonbeleid.
Ook de analyse van het middenoosten conflict, hoe de israeliers being humanized en de palestijnen afgeschilderd worden als onmenselijk en beestachtig die geen sympathie verdienen.
Dit verklart volgens hem het feit dat velen in het westen het niet erg vonden dat iraq aangevallen werd, immers de arabieren zijn geen mensen die ook pijn kunnen voelen, maar beesten die je genadeloos onschadelijk moet maken.
Eng eigenlijk!
Eens met Nordin… ook grappig dat we dit graag in stand willen houden en het verdedigen als zijnde onschuldige humor
Misschien is het juist gevaarlijk omdat we het zo onbewust tot ons nemen.
Nou sorry hoor Nordin maar ik heb echt niet naar Kingdom of “Heaven gekeken en vertrik het. Ik ga echt niet dankbaar wezen voor het feit dat een arabier als mens wordt neergezet.
Zowiezo weet Hollywood de geschiedenis altijd wel te verkrachten. Ze hebben zelf geen geschiedenis en komen niet verder dan hun burgeroorlogen en het opnoemen van alle presidentsnamen en dus verrkachten ze maar de wereldgeschiedenis.
The Gladiator was door het geweldige acteertalent van Russel Crowe enigzins te verteren. Troy heb ik gelachen als een boer met kiespijn. Bij Alexander trok ik al mijn conclusies bij het zien van de filmposter. En wat ik over 300 heb gelezen werd ik ook niet echt vrolijk.
Rambo vocht tegen Clubber Lang/ Mr. T. (aka B.A. Baracus)
Rambo vocht tegen Dolph Lundgren
Rambo vocht tegen nog een neger in deel 1, maar die neger werd daarna wel geliefd door White America.
Ach…who cares….een film blijft een sterk instrument om mensen te inspireren of bepaalde beeldvorming eigen te maken.
Italianen in amerika worden vast eng aangekeken, vanwege alle maffia films. Met name The Sopranos (ABSOLUUT EEN MUST VOOR IEDER OM TE VOLGEN), die door een Italiaanse vereniging in Amerika werd geboycot omdat ieder Italiaan wordt gezien als iemand die “connected” is.
Berbers rule!
:P
@neefjuh
Super bijdrage aan de discussie, tjuus! Zoek een land?
@N.A.B.I.
Best television in years!
Het is niet vreemd dat Arabieren zo slecht worden neergezet in Amerikaanse films. Hoe groter een film, des te simpeler moet het zijn zodat iedereen het kan begrijpen. Nuance is altijd ver te zoeken in dure films. Want nuance of een goed verhaal trekt een te klein publiek.
De held is ook altijd een stereotype. Net zoals de vrouwelijke hoofdpersoon, of het komische hulpje. Hoeveel films zijn er niet met de dikke beste vriend die met zijn onhandigheid humor toe moet voegen aan een film.
De bad guys zijn ook altijd stereotypen. De russen zijn kil, praten met allemaal hetzelfde nepaccent en ze spreken elkaar aan met kameraad want het zijn Sovjets. De duitsers zijn sadistisch en killie nazi’s. De latino’s aggressief en drugsdealers of bendeleden. Italianen zijn mafialeden, met vage Italiaans/New Yorkse accenten. En tot de lange lijst stereotype bad guys behoren ook de arabieren. Terroristen, vrouwonvriendelijk en gevaarlijk.
Het is ook geen racisme van de Amerikanen. Het is een veel dieper probleem. Gebrek aan interesse. Alsof het de filmkijker een ruk kan schelen dat een Griek een Turk speelt in een film over Afghanistan en waar slecht Arabisch wordt gesproken. Zolang Bruce Willis alles maar opblaast en de vliegende auto mooi in beeld wordt gebracht is het allemaal prima.
Kutlar Vardisi, de Turkse actiefilm waar zo veel ophef over was, verschilde ook op geen enkele manier van de Amerikaanse tegenhangers. Dat maakte de kritiek er op ook zo hypocriet, maar het geeft wel aan dat het probleem ligt bij big budget films voor de simpele zielen. Ik heb Hollywood ook al lang geleden opgegeven, want de kwaliteit van de verhalen en de inhoud is gewoon te slecht.
Ik weet niet of iemand ooit Midnight Express (1977) ooit heeft gezien.
Het gaat over een amerikaanse jongen van 20 jaar, die voor de kick 2 kilo probeerde mee te nemen. Hij werd opgepakt door de Turkse politie. De film ging voornamelijk over de barre omstandigheden van de turkse gevangenissen. In Turkije werd er een groot ophef gemaakt. Mignight Express zou een slechte indruk geven over Turkije.
Geweldige film…maar ik kan mij voorstellen als Turk zijnde dat het nogal eenzijdig werd gefilm, waar de Turkse mensen als barbaarse bad guys werden geportreteerd.
In Law & Order: Criminal Intent is iets je anders. Daar zie overigens ook alleen Arabieren als het met terrorisme te maken heeft maar ze worden toch neergezet als mensen en zijn ook kritisch tegen het Amerikaanse systeem. Goren is dan ook een wandelende encyclopedie en gebruikt zijn kennis om zaken op te lossen en kan zich ook geen onwetendheid permiteren.
Er is een film over het elkaar niet willen kennen en de consequenties hiervan maar jammer genoeg maakt deze film daarzelf ook schuldig aan.Babel