Mijn vader is een Berber, van het oertype dat nog steeds kippenbouten met zijn handen uit elkaar rukt. Een Berber die in potentie nog steeds de hersenpan van een geit naar binnen kan slurpen. Een rasechte Berber, van de bovenste plank, die nog steeds in Marokko een krukje zoekt en zijn nichtjes een emmer vol van zijn lievelingscactusvruchten laat plukken. Een Berber die wel raad weet met een vissenkop. Dat is mijn vader, ja.
Mijn vader, de huiskapper
Mijn vader was ook mijn huiskapper. Terwijl mijn autochtone klasgenoten hun blonde lokken lieten snoeien bij echte kappers, weet ik nog goed dat ik tweemaandelijks, wanneer mijn nekhaar zich krullend richting mijn rug begon te begeven, doodstil, in mijn onderbroek op een koude leren stoel moest zitten. Dan kreeg ik een plastic laken over me heen geworpen, werd er ongerept krantenpapier op de grond gedeponeerd en kon de ‘marteling’ met een veel te botte tondeuse beginnen. Het haar werd zo nu en dan letterlijk uit mijn kop gerukt. Tsjakka. En als ik een teken van leed liet doorschemeren? Dan kreeg ik een rectificerende tik tegen mijn rechteroorlel; want stuiptrekkingen zijn niets voor échte Berbers. Als ik er aan terugdenk, begint mijn oor spontaan te piepen. Schaarse guldens werden nou eenmaal niet zo snel aan vlijmscherpe tondeuses besteed.
Vier dagen
Het is tegenwoordig een zeldzaamheid dat mijn ouders en aanhang in complete formatie onuitputbare zakken pistachenootjes verslijten. De een is getrouwd en heeft kinderen. De ander is haar geluk gaan zoeken in het buitenland. De ander is druk aan de studie. Met de islamitische feestdagen wil het nog weleens gebeuren dat we ons allen op huisnummer twaalf begeven. Dan halen we collectief herinneringen op, onofficieel tot cultureel erfgoed gebundeld. Soms, komen die ‘botte-tondeuse-herinneringen’ nog weleens ter sprake. Dan schept mijn broer op dat hij het langst een piepje heeft gehad. Vier dagen. En dan vragen we aan pa of hij er net zo om kan lachen als wij. Nee, duidelijk niet. We weten dat hij meeluistert, maar hij zwijgt en vergeet zijn faux pas liever. Ook al weet hij dat het hem is vergeven.
Gegrilde sardientjes
Die berberbarbaar die hij ooit was, die is hij nu duidelijk veel minder. Zeeland heeft hem veranderd, de negen kinderen die hij toch maar even op de wereld heeft gezet hebben hem veranderd. Het reizen heeft hem veranderd. Zijn bedevaart naar Mekka heeft hem veranderd. Zijn eerste kleinkinderen hebben hem veranderd. De Nederlandse keuken heeft hem zelfs veranderd; hij schijnt de vissenkoppen niet meer te lusten. Voor een portie gegrilde sardientjes uit de contreien van Al-Hocaima kun je hem echter nog wel wakker maken.
Vlekkenloos Berbers in een broek vol vlekken
Als mijn vader in Marokko was gebleven en het land van zijn ouders niet had achtergelaten. Dan was het leven anders geweest. Dan had hij zijn ouders vaker gezien en mij waarschijnlijk niet als een ezel opgevoed, maar op een ezel. Dan had ik tussen de schizofrenen van Tamassint-City, in vlekkenloos Berbers, in broeken vol vlekken, verlangd naar het leven achter de woeste Middellandse Zee. Mijn vader had zich dan zelfverzekerd kunnen uitdrukken in zijn moedertaal en verse pompoenen kunnen verbouwen in de bergen van Tamassint. Maar dat deed hij niet. Hij koos ervoor om zijn geluk te beproeven in een land dat nooit het zijne is geweest, in de hoop dat zijn kinderen misschien wél dat gevoel zouden ervaren. En wij het beter zullen doen. En zijn kleinkinderen nog beter. En voor die kans, daar ben ik hem onvoorwaardelijk dankbaar voor.
Thanks pa.
Abdelkarim El-Fassi
Abdelkarim. Voormalig hoofdredacteur van Wijblijvenhier.nl. Documentairemaker. Is geboren in de Zeeuwse contreien en wist al op vroege leeftijd dat het boerenleven niet voor hem was weggelegd. Hij besloot om zijn hooivork aan de wilgen te hangen, de koeien vaarwel te zeggen en zijn geluk te beproeven in Rotterdam. Hij studeerde Nieuwe Media aan de Universiteit van Amsterdam, was als journalist werkzaam bij de VARA, columnist voor KRO Hemelbestormers en Joop.nl, praat graag tegen vreemden, schaamt zich slechts voor zijn tenen en hoopt dat zijn levensmotto ooit de geschiedenisboeken ingaat: "Als je een geit een jurk cadeau geeft, weet je nooit wat er gebeurt"Lees andere stukken van Abdelkarim
25 Reacties op "Mijn vader, de berberbarbaar"
Wauw, mooi geschreven.
Mooi! ik wilde dat de 3e generatie Marokkanen, die alleen maar uit zijn op rellen zich dit ook konden realiseren
Gewèldig artikel. Geheel van toepassing op mij aangezien m’n vader daar ook is geboren en er nogal dezelfde denk-/leefwijze als de jouwe erop nahoudt. Alleen lust mijn vader de viskoppen wel nog en ben ik als vrouw uiteraard nooit toegetakeld met een tondeuse ;). Ook ik ben hem enorm dankbaar dat ik achter m’n telefoon ergens in Amsterdam dit bericht op deze site kan plaatsen!
Pingback: Anoniem
Nice!
Is weer wat anders dan de op ‘ezelse wijze opvoeding’ waar Benzakour over spreekt.
Wat mooi.
Prachtig Abdelkarim, wat een waardevolle herinneringen. Jouw beschrijving van je vader doet me een beetje denken aan een quote van een tweede generatie Hmong migrant die ik ooit eens tegenkwam in een fotoboek over migranten in Minneapolis. Hij zei dat zijn jeugd in Amerika en zijn heel zwakke beheersing van het Hmong Chinees hem op een bepaalde manier zo van zijn eigen familiegeschiedenis had vervreemd dat zijn eigen vader vaak exotisch leek. Desondanks uitte hij dezelfde gevoelens van liefde en dankbaarheid. Ik ben benieuwd hoe jouw vader zelf zou uitdrukken op wat voor manier zijn migratie hem heeft veranderd :)
Very well done.
Leuk maar niet bijzonder.
Iedereen heeft wel eens zo iets meegemaakt. Onze ouders maakten letterlijk en figuurlijk een gigantische sprong toen ze van het Rif naar NL kwamen. Als je van het jaar nul ineens in 1970 komt, is lichtsnelheid daar niets bij vergeleken.
in Nederland heb je bijna een gegarandeerd goed leven, althands je hebt het zelf in de hand. Maar wat krijg je ervoor terug… een zieke geest!
Ik ken mensen die daar gebleven zijn en het beter als ons hebben. Ik herken het verhaal wel maar je kunt niet stellen dat als de vader daar was gebleven je niet een beter leven zou hebben gehad. Want “erzak fi jied Allah” met een beetje eigen initiatief zou je best een mooi leventje gehad hebben in Marokko.
Vergeet je niet dank te betuigen aan het gastland…
@A-F het gastland mag mijn ouders en mij bedanken…we hebben niets voor niets gekregen, het is en was keihard werken.
@ Simo
Bedanken? Waarvoor?
Bedanken dat onze ouders het land hebben mogen opbouwen, dank voor het vuile werk dat ze moesten opknappen, de goede huisvesting, zorg en alle ellende en ziektes waar de meesten nu aan lijden.
Mooi geschreven! Maareh…je vader heeft geen negen kinderen op de wereld gezet, voor die prestatie moet je je moeder prijzen :)
@ Monir
Danken dat ze dit land hebben mogen opbouwen?
Je gelooft toch zeker zelf niet dat het heiligen zijn die geheel zelfstandig en zonder persoonlijk gewin voor ons autochtonen dit land opgebouwd hebben?
@ A-F,.. wat een klinkklare onzin kraam jij weer uit. (dit zijn gastarbeiders geweest). NL heeft niemand hier gastvrij verwelkomd/t (verleden) noch in het heden. Het is ploeteren onder erbarmelijke omstandigheden. (zie het maar als een nieuwe dimensie van slavernij). Misbruiken en terug dumpen, zo dachten zij (NL).
Nederland had hard werkende arbeiders nodig en dat waren ze ook. Geen gemekker over CAO, verlof of 80 urige werkweek. Al waren het geen heiligen, zou ik ze toch eren en bedanken voor de hulp n de inzet. Eer die vrijheidsstrijders toekomt die hun leven waagden voor het vaderland zou ook voor deze strijders uit het Rif van toepassing zijn. Vergeet niet dat velen van deze groep het leven hebben gelaten tijdens het werk.
@ Monir
Nu niet gaan overdrijven. Vrijheidsstrijders?
Ze hebben zelf de keuze genomen om hierheen te komen. En het belang van Nederland was niet hetgeen waarvoor de de keuze maakte.
“Geen gemekker over CAO, verlof of 80 urige werkweek.”
“Vergeet niet dat velen van deze groep het leven hebben gelaten tijdens het werk.”
Heb je het hier over die gehele generatie, waaronder ook mijn vader die jarenlang hetzelfde laagopgeleide werk uitvoerde, of alleen over de “vrijheidstrijders uit het rif”?
In eerste plaats strijd tegen armoede, maar zeker ook voor vrijheid. Marokko werd in1956 onafhankelijk en de eerste gastarbeiders kwamen in jaren zestig jaar Nederland. Deze mensen hebben de bezetting meegemaakt. Zo n reis door Europa was vrijheid, maar ze waren ook, onbewust, vertegenwoordigers van een natie, een noord Afrikaans land dat voor die tijd niet meetelde in de wereld.
Ze hadden niet veel keus alles werd voor ze bepaald. Eigenlijk
maakte het niet uit waar ze naar toe gingen, Nederland of een ander land. Misschien maar goed ook. Als ze van tevoren wisten dat hoe wisselvallig het klimaat was, geen vrolijke vooruitzicht.
De mentaliteit van toen gold voor iedereen ook voor jou vader. Maar mijn vader en zijn maten moesten zich extra bewijzen ze konden niet voor hun rechten opkomen deels door de taal, maar zeker ook door werkgevers die zagen ze als tijdelijke goedkope arbeiders.
ik wil even een commentaar geven op de hier boven geschreven brieven, een mooi verhaal van uw vader, maar u spreekt over het werk wat uw vader deed dat was werk dat nietr alleen uw vader heeft gedaan maar dat werd ook door de nederlanders hier gedaan het waren niet alleen noord afrikanen maar ook nederlanders, je moet ook niet verwachten dat als je van het boerenland afkomt je in een winkel of dergelijke gezet werd, niemand heeft je vader hier bij de hand gehouden en gezegt je moet meegaan en laat alles achter want we hebben hier slaven nodig, je pa wilde het beter hebben, jllie een betre toekomst geven en heeft daarvoor een gok gewaagt, of dat goed was daar kon die pas later achter komen, veel nederlanders hebben dezelfde ervaring opgedaan toen ze in duitsland of belgie gingen werken, ook daar kreeg je de minste baantjes, maar je verdiende beter dan in nederland dus je deed het maar.
we hadden een geluk, we konden het eind van de week naar huis.
het was niet leuk voor je vader absoluut niet en alle respect dat hij zolang van huis kon, maar hij maakte die keuze en hij had altijd terug gemogen, maar de moeilijkheid was dat hij dan een afgang had en dat kon hij niet doen want wat zou zijn familie wel niet denken, en vaak waren er leningen gedaan die moesten worden betaald, etc etc.
dan heb ik het nog over de ziektes die ze hier zouden hebben gekregen die krijg je ook in noord afrika en in welk ander land dan ook, en een bond of verzekering, waar heb je die in noord afrika
Blaablaablaa, Nederlanders deden zus, Marokkanen deden zo… Het is een mooi en emotioneel geschreven stuk. Waarin de schrijver een stukje van zichzelf bloot geeft. Erg leuk om te lezen. Hoop meer van dit soort posts te lezen hier.
Een mooi stuk, het verhaal van iedere migrant.
Mooi verhaal over een echte kerel.
Over de reacties.
het is toch goed om je als immigrant dankbaar op te stellen naar je nieuwe land en je aan te passen aan de mores. Het is niet niks, om ergens anders een tweede kans te krijgen.
Het blijkt tot psychologische problemen te leiden als dat niet aanvaard wordt.
De opnemende Natie geeft iets, de immigrant krijgt iets. Natuurlijk geeft hij/zij ook iets terug door het werk, maar de plek die hij/zij inneemt heeft ze gekregen en dat vraagt om dankbaarheid.
Het dient alle partijen om die buiging te maken.
Salam,
Mooi stuk!
ps. deze vond ik ook wel geinig:
“Mooi geschreven! Maareh…je vader heeft geen negen kinderen op de wereld gezet, voor die prestatie moet je je moeder prijzen :)”
Groetjes,
Rasha