Voorpagina Ervaringen

Voor mij geen halal eenheidsworst!

Afgelopen week was ik met een goede vriend in een moskee in Rotterdam. Het plan was om even het gezamenlijke namiddaggebed (‘asr) te verrichten. Even contact leggen met het Absolute (As-Samad) en onze rust hervinden…dachten wij. Na het gebed werd mijn vriend, die zich sinds 6 jaar heeft bekeerd (of herkeerd) tot de Islam, door twee jongemannen benaderd. Aan hun uiterlijk schat ik de één van Somalische en de andere van Arabische komaf.

Wat was dat een brutale benadering! "Dat is niet verplicht hé!" roept de één, wijzend naar het islamitisch petje (tagiah) dat mijn vriend tijdens het gebed droeg. Mijn vriend schrikt zich een hoedje en reageert geërgerd: "wie zegt dat?!". En ik denk…:"Waar ben ik nu weer in beland?!"

Wat volgt is een hele lange discussie die voor mijn idee volkomen zinloos is. Ik probeer beide partijen tot bedaren te brengen: "Dat hij dat ‘ding’ tijdens het gebed draagt betekent toch niet dat hij gelooft dat het verplicht is?". Er wordt geantwoord "ja maar bij Turkse moskeeën en Pakistaanse moskeeën geloven ze wel dat het verplicht is…en het is een Soefie ding..bla bla".  Mijn vriend geeft aan dat hij niet gelooft dat het verplicht is, maar het slechts draagt tijdens het gebed omdat het een sunnah (traditie van de Profeet) is, en hij zich er goed bij voelt. Voor alle duidelijkheid, hij lijkt in de verste verte niet op een Pakistaan of Turk! De discussie woedde daarna nog even voort.

Ik bedacht me dat het hele tafereel kenmerkend is voor de staat van de islamitische Ummah (gemeenschap). Iedereen heeft het erover dat we als moslims meer eenheid moeten scheppen binnen onze gelederen en ondertussen zitten we, met ons ‘gekwek en gekwak’ over de details, in naam van eenheid verdeeldheid te zaaien.

Bijna iedereen is het erover eens dat we alleen eenheid kunnen krijgen als we ons gaan focussen op de zaken die er echt toe doen. Het probleem is dat men verschillende interpretaties heeft over wat de punten zijn die benadrukt moeten worden. Voor de één zijn dat de 5 zuilen, voor de ander gaat dat verder naar de details van fiqh (jurisprudentie) zoals de positie van de handen en voeten tijdens het gebed. Weer anderen kijken minder naar verschillen en zijn wat pragmatischer en zoeken overeenkomsten met alles en iedereen die dezelfde doelen deelt.

Verschil van mening en pluralisme worden binnen de islamitische gelederen tegenwoordig vaak gezien als zwakte. Dit loopt parallel aan de moderne rechtse discours waarin multiculturalisme als fout wordt gezien en monoculturalisme als ideaal. Terwijl verschil van mening, pluralisme en diversiteit juist noodzakelijk zijn voor de vooruitgang van een beschaving.

Verschil van mening is essentieel voor de vooruitgang van de wetenschap en andere takken van sport. Het houdt de mensen scherp, brengt ze in contact met vernieuwende ideeën en maakt ze meer bewust van hun eigen relatieve identiteit.

Ook in de traditionele Islam heeft verschil van mening altijd erg stimulerend gewerkt in bijvoorbeeld de ontwikkeling van fiqh (jurisprudentie). Zo zijn er 4 wetscholen (madhabs) ontstaan die elkaars meningen en methodologieën respecteren en elkaar in de loop van de geschiedenis hebben beïnvloed. Verschil van mening (ikhtilaf) wordt traditioneel gezien als een teken van God’s barmhartigheid. Helaas is deze kijk voor velen duidelijk verloren gegaan.

Voor mij daarom geen saaie eenheidsworst, ook niet als deze halal en van de El Hema is! Nee, doe mij maar couscous met 7 verschillende groenten. En doe er voor de grap eens wat spruitjes bij…

Kamel Essabane is het stilste jongetje van de klas dat toch begon te praten en zijn klasgenoten soms hard aan het lachen wist te maken. Hij overwon zijn angsten en maakte van praten voor groepen zijn beroep. Doordeweeks loopt hij met de pet op van docent islamitische godsdienst rond op een hogeschool en voorziet hij tevens diverse scholen van advies als onderwijsbegeleider identiteit en levensbeschouwing. Ook vertelt hij soms filosofische verhalen aan het Fahm Instituut. Af en toe plaatst hij vanachter zijn laptop in alle stilte een ernstige tekst op het net. Misschien dat iemand het leest.

Lees andere stukken van Kamel