Voorpagina Gastarbeiders, Maatschappelijk

Verenigd en verbrokkeld

Abdulwahid van Bommel is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl.

Met de moslims is een gezelschap van etniciteiten, nationaliteiten, talen, culturen en islamitische leerscholen Nederland binnengekomen. Dit betekende van meet af aan een belangrijke bijdrage aan de mondialisering van Nederland. Wat vroeger over de invloed van het Vaticaan werd gezegd, geldt ook voor ‘de islam’. Ook de invloed van ‘de moslimwereld’ op het geloofsleven en het maatschappelijke leven van de moslims in Nederland is groot. Moslims zijn duidelijk aanwezig en daardoor zijn Nederlanders anders gaan denken over de islam, maar ook over zichzelf. Zowel in positieve als in negatieve zin.

Kun je van je land vervreemden door de aanwezigheid van vreemdelingen? Dat is maar de vraag…

Er vinden veel indringender processen plaats dan de integratie van allochtonen met een moslim achtergrond of voorgrond, en hun invloed op het culturele en maatschappelijke leven van Nederland. Nederland is voortdurend bezig zichzelf te herdefiniëren binnen de Europese Unie en binnen het proces van economische mondialisering. Misschien is de groeiende onzekerheid over de overname van Nederlandse grote ondernemingen door buitenlanders een grotere bron van onzekerheid dan alle Marokkaanse problematiek in alle Slotervaarten bij elkaar.

Misschien wel als reactie op de egaliserende werking van de Europese Unie, steken allerlei groepen de kop op die zich meer Baskisch voelen dan Spaans, meer Schots dan Brits en meer Fries dan Nederlands. Net zoals door de Mc World- consumptiecultuur de Oeigoeren in China, de Kazachen, de Oezbeken en de Tibetanen hun yakboterthee, schaafijs en kebab zijn gaan opwaarderen. De Amerikaanse politicoloog Zbigniew Brzezinski – de vroegere adviseur van oud-president Carter – vat dit in één zin samen: “De mensheid raakt tegelijkertijd meer verenigd en meer verbrokkeld.”

De bijdragen van moslims aan de Nederlandse cultuur zijn niet meteen herkenbaar. Dit komt doordat ze over het algemeen een indirect karakter hebben, door een slechte communicatie over en weer en door politieke blindheid: het niet willen zien. Voor een deel wordt die bijdrage ook gezien als een rem op vooruitgang. Moslims leveren wel een bijdrage aan de onthaasting van de Nederlandse samenleving. Ze vragen aandacht voor tragere onderwijsprocessen en voor problemen op de arbeidsmarkt. Wanneer de Nederlandse onderwijswereld niet zoveel aandacht had besteed aan onderwijs om opgedraaide robottypes als Mark Rutte te produceren, en een stap terug had gedaan om ervoor te zorgen dat Nederlandse leerlingen zich meer hadden bekommerd om buitenlandse leerlingen, hadden we nu de inhaalslag achter de rug én een sociaal sterkere samenleving. Gevraagd: meer collegialiteit en geduld.

De islam is voortaan een vast bestanddeel van Nederland. Wanneer zullen de Nederlandse moslimburgers hun lot volledig in eigen hand nemen en zich democratisch organiseren? Ze worden in zekere zin gegijzeld door buitenlandse mogendheden en geestelijken. Politici debatteren wel over het burgerschap van de moslims, want ze kunnen niet meer om hen heen. Maar de algemene houding tegenover de islam wordt in Nederland sterk beïnvloed door een obsessie met nationale veiligheid en door de wil moslims politiek en religieus te beheersen. Tegelijkertijd voelen de moslims van de tweede en derde generatie zich hoe langer hoe minder verbonden met de landen van herkomst van hun ouders. Indien Nederland de moeilijke uitdaging van de culturele en religieuze diversiteit wil aangaan, dan wordt het de hoogste tijd de veiligheidslogica te verlaten. In plaats daarvan kunnen we opteren voor dialoog en vertrouwen, zoals die dienen te bestaan tussen een staat en zijn burgers. Het lijkt de enige democratische oplossing voor een rechtsstaat.


Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Lees andere stukken van