Voorpagina Algemeen

Al Nisa viert 30-jarig jubileum met ZIN

, 12 juni 2012, 3 reacties

Drie weken geleden, om precies te zijn op 17 mei, bestond moslimvrouwenorganisatie Al Nisa officieel dertig jaar. Daarmee is het de langst bestaande landelijke moslimvrouwenorganisatie. In mei werd een speciaal jubileumnummer (in kleur!) van het maandblad uitgebracht en in september vindt het grote jubileumsymposium ZIN plaats. Reden voor Nieuwemoskee om een gesprek te voeren met de voorzitter, Leyla Ҁakir.

Dit artikel verscheen eerder op de website van NieuweMoskee.nl

Wat is Al Nisa?

“Al Nisa is een landelijke vrijwilligersorganisatie van moslimvrouwen, die zich op een brede groep vrouwen richt, in plaats van vrouwen met één specifieke culturele of etnische achtergrond. We zijn een open organisatie met vrouwen die heel verschillende visies kunnen hebben, maar die wel bepaalde basisvoorwaarden delen. Daarbij kun je denken aan vrouw-zijn, moslim-zijn (hoewel dat geen voorwaarde is om aan onze activiteiten deel te nemen), een open houding hebben, naar rechtvaardigheid streven en niet voorschrijvend zijn. Onze postercampagnes ‘ECHT Nederlands’ en ‘Boerkaverbod? DOE eens effe NORMAAL man!’ gingen bijvoorbeeld over rechtvaardigheid. We letten er goed op dat er geen meningen of normen aan andere vrouwen worden opgelegd tijdens onze activiteiten. We labelen onszelf dan ook niet in een bepaald hokje: we zijn niet orthodox, vrijzinnig, liberaal, enz. Iedereen is welkom, als vrijwilligster of als bezoekster. We zijn bewust geen hiërarchische organisatie maar proberen samen vorm aan Al Nisa te geven. Op dit moment zijn tussen 25-30 vrouwen actief voor Al Nisa. Voor de uitvoerbaarheid is het wel nodig om een bestuur te hebben. Op dit moment zijn dat zes vrouwen. We zijn er trots op dat het ons lukt om onze activiteiten grotendeels zelfvoorzienend te laten zijn en we hebben nooit structurele subsidie gevraagd of ontvangen. Voor grote activiteiten vragen we soms wel een kleine bijdrage aan een fonds of zoeken we financiering via sponsoring door bedrijven of personen. We vinden het belangrijk onze onafhankelijkheid te behouden.”

Waarom is een organisatie als Al Nisa belangrijk voor Nederland?

“Het is belangrijk dat er een podium voor moslimvrouwen bestaat waar zij zichzelf kunnen zijn. Een organisatie die niet op een voorschrijvende manier handelt. Dat laatste zit door alle activiteiten van Al Nisa verweven. We geven graag informatie, en gaan discussies niet uit de weg, maar verbinden daar geen (eind)oordeel aan.  Ook al hebben we soms behoorlijk uiteenlopende meningen over bepaalde aspecten van islam, zodra we ons voor Al Nisa inzetten, zorgen we ervoor dat we onze eigen normen niet aan anderen opleggen. We horen vaak dat vrouwen zich daardoor direct op hun gemak voelen, zelfs bij een eerste bezoek al. De vrouwen ervaren een bepaalde warmte, haast een familiegevoel. Er is ook veel positieve interactie: iedere (nieuwe) vrouw wordt persoonlijk welkom geheten, op haar gemak gesteld en ook direct opgenomen in de groep. Daar letten we echt op. Je zal bij Al Nisa niet snel een vrouw alleen in een hoekje zien staan, tenzij ze dat zelf wil natuurlijk.
Verder is het in deze tijd, waarin nog altijd veel óver moslimvrouwen wordt gesproken, in plaats van met, nog altijd belangrijk om ons zichtbaar en hoorbaar te maken. Enerzijds merken we dat er sprake is van aanhoudende negatieve beeldvorming, en tegelijkertijd merken we vaak dat moslimvrouwen zoals wij niet eens herkend worden. We horen dan: “ik wist niet dat er vrouwen als jullie bestonden.” Daarmee bedoelt diegene dan vaak krachtige moslimvrouwen, die positief kritisch zijn, niet voorschrijvend, creatief en divers. Hetzelfde horen we trouwens ook van onderzoekers uit het buitenland. Zij ontdekken dat Al Nisa ook internationaal best uniek is als organisatie die niet zo maar in een hokje te plaatsen is. Het belangrijkste waarin we ons onderscheiden is dat ons alleen op vrouwen en islam richten, op een positieve, ondersteunende en (zelf)kritische manier.”

Al Nisa is ooit opgericht voor en door vrouwen die op volwassen leeftijd moslim werden. Hoe ziet de achterban van Al Nisa er nu uit?

“Vergeleken met zo’n tien jaar geleden, zijn zowel de actieve vrouwen als de achterban nu meer divers als het gaat om etnische en culturele achtergrond. Die verandering was al eerder bewust ingezet. Op dit moment komen er steeds meer jonge vrouwen met een oorspronkelijke Marokkaanse achtergrond bij en relatief weinig vrouwen met een Turkse achtergrond. En er blijven ook nog veel zogenaamde ‘nieuwe moslima’s’ binnenkomen.
Vergeleken met zo’n vijf jaar geleden is Al Nisa ook een beetje verjongd. Waren er in het verleden vooral veel (begin) veertigers actief, nu zijn er ook veel meer twintigers en dertigers actief bij de activiteiten betrokken. Vergeleken met de beginfase van Al Nisa, komen er nu natuurlijk ook steeds meer jonge meiden of vrouwen bij die moslim worden naar aanleiding van bijvoorbeeld een studie of door contacten met andere jonge moslims. In de beginperiode ging het vooral om vrouwen die met islam in aanraking kwamen in verband met een nieuwe partner of voorgenomen huwelijk. Wat ook heel leuk is, is dat er nu sprake is van een tweede generatie ‘Al Nisa-vrouwen’, die bestaat uit de dochters van vrouwen die eerder actief waren. Het bestuur bestaat ook uit iets jongere vrouwen. Dat verandert de uitstraling van een organisatie ook en beïnvloedt de vrouwen die we aantrekken. Uiteraard willen we wel graag vrouwen van alle leeftijden betrokken maken en houden. Ik vond het daarom heel bijzonder dat een 50+-vrouw mij tijdens onze bijeenkomst op 20 mei jl. vertelde dat ze nadat ze al 25 jaar een abonnement op het maandblad heeft, nu voor het eerst naar een bijeenkomst kwam! En dat ze de diversiteit die ze uit het maandblad kent, ook toen heel duidelijk ervoer.”

Zijn er nog andere veranderingen?

“Dertig jaar geleden was het doel van Al Nisa vooral om informatie over islam te verstrekken. Daarna werd bewustwording van moslimvrouwen over hun positie binnen de moslimgemeenschap en in de samenleving steeds belangrijker. Nu focussen we meer op positieverbetering van moslimvrouwen. Eigenlijk hebben we vooral doelen toegevoegd en is onze weg samen te vatten van een nogal primaire vorm van informatie verstrekken naar het zoeken van manieren om die informatie ook daadwerkelijk in de praktijk te brengen. Daarbij spelen we zoveel mogelijk in op de behoeften van onze achterban. We merken dat als we activiteiten organiseren over thema’s die vrouwen vaak in hun dagelijkse leven tegenkomen, daar meer interesse voor is, dan voor politieke en maatschappelijke thema’s  die abstracter zijn of verder weg liggen. De bijeenkomst op 20 mei over het als moslim opgroeien in een niet-moslimgezin had bijvoorbeeld een hoge opkomst, net als de bijeenkomst over rolmodellen een paar jaar geleden. Het thema ‘De Arabische lente over de grenzen heen’ minder.”

Welke activiteiten organiseert Al Nisa?

“Vier keer per jaar zijn er ontmoetingsbijeenkomsten in Amsterdam. Daarnaast geven we al vanaf het begin een maandblad uit en ook al jaren een jongeren- en een kinderblad. In het kader van ons jubileum is er op dit moment overigens een heel mooi aanbod voor een proefabonnement, namelijk zes nummers voor maar € 7,50. Meer informatie kan men vinden viaJubileumaanbieding.  Na de zomer starten we met een aantal leeskringen in verschillende steden. Hiervoor is een protocol ontwikkeld, dat via de leeskring-coördinator te krijgen is, via info@alnisa.nl. Iedere vrouw die ook graag een leeskring wil beginnen, is welkom! Elk jaar organiseren we rond 8 maart een activiteit in het kader van internationale vrouwendag en we proberen ook elk jaar een iftar-maaltijd tijdens Ramadan te organiseren. Of dat dit jaar gaat lukken, is de vraag, in verband met het late tijdstip van het vasten verbreken nu. We geven lezingen, trainingen en workshops in binnen- en buitenland. Onlangs gaf ik zelf nog een lezing aan de universiteit van Oxford in Engeland. We nemen actief deel aan debatten, sommigen van ons schrijven columns voor bladen en websites — zoals Nieuwemoskee.nl, en zo nu en dan organiseren we eenmalige campagnes. Al Nisa heeft geen missionaire visie op islam, maar hebben we wel het ‘maatjes-project’ in ontwikkeling. Daarmee spelen we in op de behoefte van veel nieuwe moslima’s die vóór en na het uitspreken van de sjahaadah(geloofsgetuigenis), wat bij Al Nisa als eerste moslimvrouwenorganisatie ook officieel kon, met veel vragen rondlopen. Die kunnen heel praktisch zijn over een islamitische slager in de buurt of een eerste keer meegaan naar de moskee, als meer diepgaande en spirituele vragen. Dit doen we eigenlijk al 30 jaar, maar nu geven we het ook een naam en plaats. We zijn geen missionarissen in religieuze zin, maar willen vrouwen wel ondersteunen om hun eigen weg te vinden.
Een overzicht van onze activiteiten is te vinden op onze website. Daar staat ook hoe vrouwen contact met ons kunnen opnemen.”

Jij bent sinds eind 2007 voorzitter. In de eerste jaren daarna was Al Nisa wat minder zichtbaar. De laatste drie jaar lijkt dat weer te veranderen. Hoe verklaar je dat?

“2007 was vanwege het 25-jarige jubileum een topjaar. Daarna gingen we bijna met een totaal vernieuwd bestuur door. Toen hebben we de tijd genomen om onze positie opnieuw te bekijken en een manier te vinden om onze koers op een bij deze tijd passende manier vorm te geven.
We zouden nog veel meer willen doen. Maar met de beperkte middelen die we hebben, doen we het aardig. En ik vind het zelf nog altijd heel erg leuk. Ik leer er veel van en je wordt vanzelf verliefd op Al Nisa. Ik ging van een lokale moskeeorganisatie in een mannenwereld naar een landelijke organisatie voor vrouwen. En kreeg daardoor met thema’s te maken die ik nog niet kende. Ik leerde ook op een andere manier besturen. Ik werk bovendien samen met intelligente, kritische dames. Dat blijft uitdagend. En het mooiste van Al Nisa is dat het niet bij praatjes blijft, maar dat we ook echt doen wat we ons voornemen.”

Nu is er het jubileum. Al Nisa bestaat maar liefst dertig jaar. Kun je daar nog iets over vertellen?

“In de afgelopen jaren bestond de missie van Al Nisa vooral uit het zichtbaar maken van zelfbewuste moslimvrouwen. We hebben teruggekeken en trekken die missie tijdens het jubileumjaar én daarna breder. Samenvattend is de missie voor dit en komende jaren ZIN. Dat staat voor: Zelfbewuste Vrouwen, Inspirerende Ontmoetingen en Nieuwe Inzichten. We streven ernaar dat bij het volgende jubileum ZIN en Al Nisa direct herkend worden als mensen die termen horen. De nieuwe inzichten worden op verschillende manieren duidelijk, bijvoorbeeld in de bladen via minder bekende interpretaties, in onze activiteiten maar ook in andere (samenwerkings)vormen, zoals duidelijk werd bij de Actie voor Vrede en Dialoogin 2001 en ECHTNederlands in 2010.
In het kader van ons jubileum komen we ook deze zomer weer met een ludieke campagne. Ik mag er nog niet te veel over zeggen, maar ze bestaat in ieder geval uit een korte film en een poster, en op 22 september in de Meervaart in Amsterdam het grote Symposium ZIN. Meer informatie komt snel beschikbaar, maar ik nodig iedere vrouw alvast uit om daarbij aanwezig te zijn!”

Leyla Cakir werd bekend als de eerste vrouwelijke moskeevoorzitter van Nederland en is momenteel voorzitter van de moslimvrouwenorganisatie Al Nisa.

Lees andere stukken van