Voorpagina Gastarbeiders

Imams enzo… deel 1: de diagnose

Abdulwahid van Bommel is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl

Stichting Islamitisch Centrum Nederland organiseerde in samenwerking met SABEN en Stavoor op 13 december 2007 de werkconferentie over imams in het westen. In drie korte teksten doe ik een poging helderheid te geven over de positie van imams in het westen. Deel 1: de diagnose; 2: de belangrijkste verschuivingen in de imamtaken; 3: belangrijkste conclusies van 13 december. Nu eerst, de diagnose.


foto: Anja Meulenbelt

Zoals elke rechtgeaarde moslim weet, bestaat er een oud gebruik bij moslims om het minst begaafde zoontje van het gezin of de familie te laten doorleren voor imam.

Vicieuze cirkel 1

‘Die is nergens geschikt voor dus laat hem maar maulana worden.’ Het behoort tot de vele vicieuze draaimolens waarin moslimgemeenschappen, als meerderheid in eigen land en als minderheid hier, verkeren. De islam: gevangen tussen onwetende massa’s en stilstaande schriftgeleerden.

Aan de universiteiten van Leiden, Amsterdam en de hogeschool inHolland, en aan de in een accreditatieproces verkerende Islamitische Universiteit Rotterdam, zijn theologische opleidingen voor imams gestart, het aantal studenten dat zich heeft aangemeld is minimaal. Wie wil er nou in godsnaam imam worden? Vervolgens klagen moslims over het niveau van opleiding van hun woordvoerders. Traditionele moslimouders hebben het vaste rijtje in hun hoofd: arts, advocaat , econoom, rechter, minister, notaris, en dan maar wachten op het geld tot ie klaar is. Wil de charismatische imam opstaan?

Vicieuze cirkel 2

Een tweede vicieuze cirkel: we eisen voor vrouwelijke moslimpatiënten vrouwelijke artsen, maar onze dochters mogen niet in de verpleging en geen geneeskunde beoefenen, omdat je dan wel eens een naakt lichaam moet bekijken. Dus leveren we zelf vrijwel geen vrouwelijke hulpverleners in de gezondheidszorg.

Als reactie op de echtgenoot van een moslima uit Irak die de mannelijke gynaecoloog uit de verloskamer zette, zei Peter Holland, voorzitter van de artsenorganisatie KNMG, tijdens een congres van de gynaecologenvereniging NVOG.:

"Tegen de wil van de toekomstige ouders moet een manlijke gynaecoloog een zwangere vrouw kunnen helpen. Als het leven van het kind in gevaar is, mag de arts een daartegen protesterende echtgenoot gerust uit het ziekenhuis laten verwijderen. Ik moet de rechter nog zien die u veroordeelt omdat u het leven van het kind heeft gered.”

En ik moet de moslimrechter nog zien die je dan veroordeelt. Holland spreekt in het verlengde van de islamitische medische ethiek in dit geval. Ooit een imam hierover gehoord?

Vicieuze cirkel 3

Een 3e vicieuze cirkel: PABO’s stellen teveel eisen op taalgebied en geven in verhouding met bijvoorbeeld ICT te weinig status aan onze moslimjeugd. Informatie- en Communicatietechnologie (ICT) is als vakgebied overbekend. Vroeger noemde men deze categorie simpelweg IT, een afkorting voor Informatietechnologie. Later bleek dat communicatie minstens zo belangrijk was als informatie. Niemand durft echter te pretenderen dat wij dankzij IT beter communiceren.

29 oktober 2007 bereikte ons het veel gelezen bericht uit een studie van de Erasmus Universiteit in opdracht van het Sectorbestuur Onderwijsarbeidsmarkt (SBO). Het blijkt dat allochtone studenten zich niet thuis voelen op de lerarenopleidingen. Meer dan de helft van de allochtone pabo-leerlingen (52 procent) houdt het na een jaar voor gezien. Ze ervaren het klimaat op de pabo als negatief, missen begeleiding en hebben moeite met de lage status van het beroep. Volgens de onderzoekers ontbreekt het op de pabo’s aan een ‘diversiteitsvriendelijke’ omgeving. Van de allochtone uitvallers zegt 76 procent anders te worden benaderd dan autochtone leerlingen. Ze mengen moeilijk met andere studenten, en ook op de stageplek voelt 54 procent van de allochtone studenten zich anders behandeld.

Vicieuze cirkel 4

Een 4e vicieuze cirkel vormt het zijdelings aangestipte gebrek aan visie en meningsuiting van moskeeën. Wat zeggen moskeeën/imams over vrouwenbesnijdenis? Over vrouwen in het algemeen?

In het boek ‘De vrouw in de Islam’ van de Leidse uitgeverij Project Dien staat dat vrouwen zich niet in universiteitsgebouwen mogen begeven. Ook zalen waar lezingen worden gehouden, bioscopen en volle bussen moet de vrouw mijden om te voorkomen dat mannen haar aanraken. Moslimvrouwen mogen in hun kleding niet lijken op ongelovigen, want ‘wie op een volk lijkt, zal tot hen behoren’, aldus De Vrouw in de Islam. Ze doen er goed aan hun blik omlaag gericht houden en mogen buitenshuis geen make-up dragen. Daar mogen alleen haar gezicht en handen te zien zijn. Ze mag geen broek dragen, de kleding mag niet westers zijn en ‘niet heel erg mooi’. Mannen mogen haar geen hand geven, tenzij er een doek tussen zit of ze allebei hun hand in een teiltje water houden.

Dat vormt nogal een tegenstelling met wat de Stichting Al-Nisâ (vooral) in 2007 heeft uitgedragen. Ceylan Pektas-Weber vindt dat haar stichting erin slaagt empowerment voor vrouwen op de agenda te zetten. “Maar instituten als moskeeën zijn net logge ambtenarenapparaten. Al zou je op een dag alle mannen daar vervangen door vrouwen, op den duur verandert dit niets. Het mannelijk gedachtegoed zit in de moskeemuren gemetseld.”

Volgende week woensdag in deel 2: de profielschets voor de imam van de toekomst!


Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Lees andere stukken van