Voorpagina Geschiedenis

De Vogels Nabootsen

, 7 februari 2008, 9 reacties

Het moet een wonderlijk schouwspel zijn geweest voor de inwoners van Cordoba die, die dag in het jaar 237 A.H./ 852 A.D. in de buurt waren van de grote moskee. Verbaasd zouden de mensen omhoog hebben gekeken naar een stadsgenoot die blijkbaar zijn verstand had verloren. Enkele tientallen meters boven hen op de top van de minaret stond een man omhuld in een grote vleugelachtige cape. Na wat leek een aarzeling sprong de man naar beneden en belandde veilig, zij het iets hardhandig, op de grond. De eerste parachutesprong in de geschiedenis van de mensheid was een feit.

De man in kwestie ‘Abbas Qasim Ibn Firnas (194 A.H./810 A.D. – 273 A.H./ 887 A.D) uit Ronda en van Berberse afkomst was een van de meest veelzijdige geleerden en uitvinders van zijn tijd. Als arts van beroep had hij de tijd en de middelen om zich bezig te houden met wetenschap. Zo ontdekte hij hoe men kleurloos glas kon maken, een manier om kristal in facetten te slijpen, maakte een weersimulator, een apparaat om de bewegingen van de sterren en de planeten te voorspellen en vond als musicus zelfs een voorloper van de metronoom uit.

De vogels bestuderend bedacht hij dat een mens ook in staat zou zijn te vliegen indien men een manier zou kunnen uitvinden om de vogels na te bootsen. De sprong van de minaret was zijn eerste poging om de vogels na te bootsten.

23 jaar later in het jaar 261 A.H./ 875 A.D. deed hij op 65 jarige leeftijd zijn tweede poging. Dit keer vond het experiment in de heuvels buiten de stad plaats in het bijzijn van een grote menigte. Ibn Firnas had en soort hangglider geconstrueerd waarmee hij zich afzette van een heuvel met de poëtische naam Jabal al-‘arûs
(de heuvel van de bruid). Even leek het er op dat hij zou neerstorten maar de hangglider deed zijn werk en Ibn Firnas zweefde door de lucht als een vogel op de thermiek en wist al zwevend zelfs veilig terug te keren naar de heuvel van de bruid. De landing echter was minder succesvol en hij brak bijna zijn rug door de klap.

Achteraf verweet hij dit aan het feit dat hij zijn hangglider niet voorzien had van een staart zoals vogels ook hadden. Zijn vergevorderde leeftijd en de risico’s zorgden ervoor dat het bleef bij slechts twee pogingen om de vogels na te bootsen, hij overleed 12 jaar later op 77 jarige leeftijd.

Om hem te eren als één van de eerste mensen die met een wetenschappelijk experiment een poging heeft gedaan te vliegen, is er een krater op de maan naar hem vernoemd: De Ibn Firnas krater.

Voor en na de pogingen van Ibn Firnas hebben anderen ook geprobeerd de vogels na te bootsen. Zo deed de monnik Eilmer uit Malmesbury in de elfde eeuw ook een poging met een hangglider en gelukte het hem ruim 200 meter te zweven voordat hij bij een harde landing beide benen brak en hem voor het leven een kreupele maakte. Ook Eilmer concludeerde net als Ibn Firnas, dat het ontbreken van een staart de oorzaak was van de harde landing. Genezen van zijn val en nu met hangglider voorzien van een staart wilde hij zijn tweede poging wagen. De abt van zijn klooster greep echter in en verbood hem de vlucht te maken.

In het jaar 1041 A.H./ 1632 A.D deed Hezârfen Ahmed Çelebi, een Turkse Ottomaan, ook een poging om met een hangglider te vliegen. Hij sprong van de 61 meter hoge Galata toren in Istanbul en het lukte hem de Bosporus over te zweven en veilig te landen op het Doğancılar plein in Üsküdar (het Aziatische gedeelte van Istanbul). Daarmee was hij de eerste mens die de afstand tussen twee continenten al zwevend wist te overbruggen.

Zijn broer Lagari Hasan Çelebi deed een jaar later ook een poging. Hij koos echter een andere methode om het luchtruim te kiezen. Hij bouwde een raket voorzien van zijvleugels, vulde die met buskruit en bond die op zijn rug. De raket werd ontstoken en Lagari Hasan Çelebi werd de lucht in gelanceerd tot een hoogte van 300 meter waarna de zijvleugels als een soort parachute fungeerden en er voor zorgden dat hij een zachte landing in de Bosporus maakte.

Vliegen zoals de vogels is de mens nog nooit gelukt, maar het vliegen wel. Sinds de eerste vlucht van de gebroeders Wright in 1903, meer dan duizend jaar na de poging van Ibn Firnas.

Mohammed is: Een Man (althans als men dat woord slechts als geslacht opvat), een Moslim (in hart en nieren totaal, echter in daad maar mondjes maat), een Maliki (maar tot zijn schande moet hij bekennen al-Muwatta nog nooit gelezen te hebben), een Afrikaan, een Noord-Afrikaan, een Maghrebijn, een Berber/Amazigh, een Riffijn, een Ayzenay, een Aqarou3, een Arabier (in culturele zin), een Westerling, een Europeaan, een Nederlander, een Hollander, een Zuid-Hollander, een Leidenaar, een Voorschotenaar, een Vlietwijker.

Lees andere stukken van