"In de Godsdienst is geen dwang"
– Koran (2:256)
Uit Egypte kwam vorige week "historisch" nieuws dat een aantal ex-christenen, die moslim waren geworden en nu weer christen zijn geworden, erkenning zouden krijgen. In hun paspoort zou hun religie weer veranderd worden in "christen" met de aantekening dat ze moslim waren geweest voor een korte periode.
Ik heb een beetje een dubbel gevoel bij deze kwestie. Aan de ene kant ben ik als grote voorstander van godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting blij met positieve ontwikkelingen in de islamitische wereld in deze richting. Het recht om van religie te veranderen is een fundamenteel mensenrecht en het sluit naar mijn inziens ook aan op de authentieke geest van de Islam.
Aan de andere kant vind ik het een trieste zaak dat een Staat zich met de persoonlijke geloofskeuzes van haar onderdanen bemoeit en blijft bemoeien, en zo ver gaat dat er zelfs een aantekening wordt gemaakt op een ‘vodje papier’ over de inhoud van iemands hart!
Volgens een nieuwsbericht maken veel Egyptische Christelijke-Kopten de overstap naar de Islam om de strikte scheidingswetten van de Koptische kerk te omzeilen. Eenmaal gescheiden willen ze dan weer ’terug’ Christen worden. Een bijzondere gang van zaken, als dit waar is.
In uitzonderlijke gevallen treedt de Egyptische overheid ook op tegen Kopten die moslim willen worden, als dit spanningen oplevert, zoals het geval van Wafaa Constantine, de vrouw van een Koptische hogepriester, waar het gerucht van ging dat ze islamitisch wilde worden. Zij werd teruggezonden naar haar kerk en toonde daar berouw.
Even terug naar het fenomeen afvalligheid. Ik moet zeggen dat ik het woord ‘afvallig’ problematisch vind, vooral als mensen zichzelf zo gaan typeren. Het is een negatieve benaming, terwijl het voor de desbetreffende persoon vaak een bewuste sprong is, in plaats van een ‘val’. Hetzelfde probleem heb ik met het gebruik van het voorvoegsel "ex-" omdat het meer vertelt over hoe een persoon was in plaats van hoe de persoon nu is.
Een positieve benaming voor dezelfde persoon is wellicht "een bekeerling” (hoewel ook dat woord besmet is). Het hangt er maar vanaf van welk perspectief je het bekijkt. De afvallige voor de één is immers de bekeerling voor de ander.
Afvalligheid is van alle tijden en komt in alle kringen voor. Het besluit nemen om van de ene levensovertuiging over te stappen naar de andere is echter vaak geen gemakkelijke stap. Vaak gaat een dergelijke overstap samen met een lange tijd van twijfel, overpeinzingen, bezinning en soms zelfs een crisis. Eenmaal geestelijk de overstap gemaakt, kan je drie dingen doen:
1. De overstap privé houden;
2. De overstap openbaar maken, maar respectvol blijven praten over je oude nest;
3. Het van de daken schreeuwen en de ontdekte ‘vuile’ was van je oude nest buiten hangen.
In de Islamitische gemeenschap is afvalligheid net als bij andere gemeenschappen een erg gevoelig onderwerp. Ik zeg met nadruk ‘gemeenschappen’ en niet ‘religieuze gemeenschappen’ omdat afvalligheid ook bij niet-religieuze gemeenschappen als een nederlaag of zelfs verraad wordt ervaren. Vooral als het een overstap naar een ‘concurrent’ betreft. Denk maar aan het besluit van Hirsi Ali (ex-Hirsi Magan) om van de socialistische PvdA naar de liberale VVD over te stappen. Of denk aan de ex-VVD’ers Wilders en Verdonk die met hun overstap voor onrust bij de moederpartij zorgden. Als Hirsi Ali straks besluit om haar nationaliteit in te wisselen voor een andere, zal dat ook door sommigen als verraad of teken van ondankbaarheid gezien worden. Haar serieafvalligheid en ‘gehop’ van de ene club/ideologie naar de ander (Somalie-Islam-Nederland-PvdA-VVD-Neoconservatieven-Amerika-Frankrijk) is niet onopgemerkt gebleven.
Op het fenomeen afvalligheid wordt verschillend gereageerd in verschillende kringen: van onverschilligheid, verbazing en onbegrip tot verstoting en bedreigingen van de betreffende persoon. In Islamitische kringen komt daar nog een extra lading boven op, vanwege de ‘orthodox-dominante visie’ op afvalligheid (ridaa). De afvallige verdient volgens de orthodoxie de doodstraf, mits er geen spoedig berouw volgt. Dit wordt niet gebaseerd op Koran teksten, maar op bepaalde ahadith (overleveringen van de Profeet). Naar mijn inziens een onterechte interpretatie.
De context waarin de Profeet de uitspraak zou hebben gedaan dat afvalligen de doodstraf moeten krijgen was een tijd dat van oorlog waarin de moslimgemeenschap als minderheid met uitsterven bedreigd werd en religie en loyaliteit aan elkaar verbonden waren. Er bestaan gedetailleerde theologische onderbouwingen, ook van klassieke geleerden, van de positie dat de afvallige geen doodstraf krijgt maar zijn hele leven in vrijheid de kans krijgt om wel of niet terug te keren.
Terwijl nog niet zo lang geleden de tolerante opvatting over Islam en afvalligheid vooral in liberale en progressieve islamitische kringen te horen was, wordt tegenwoordig duidelijk dat dit inzicht ook tot de meer orthodoxere kringen begint door te sijpelen.
Op de ‘orthodox’ te classificeren website islamonline.net wordt bijvoorbeeld heel helder door een Islamgeleerde (Jamal Badawi) met behulp van primaire bronnen van de Islam betoogd dat de doodstraf op geloofsafval op een misinterpretatie is gebaseerd. Volgens overleveringen (in de verzamelingen Bukhari en Muslim) liet de Profeet een man die zijn loyaliteit vredig opgaf gewoon met rust. Afvalligheid is dus zeker geen misdaad volgens deze visie. Vergelijkbare interpretaties leven ook onder enkele Egyptische theologen.
In dit licht kan het bovengenoemde nieuws uit het land van de farao’s, als een klein lichtpuntje aan de oostelijke horizon worden beschouwd. Laten we hopen dat het een voorbode op heldere, warme zonneschijn is!
25 Reacties op "Afvallige afvalligen"
Beste Kamal,
Een interessant onderwerp. Bij een rondgang langs een paar schriftgeleerden heb ik inderdaad hetzelfde gehoord: Op “ridaa”als persoonlijke religieuze keuze is in de Shari’a geen straf opgenomen. De bestraffing is geheel aan God in het hiernamaals.
Een ander opzienbarende uitspraak heb ik van het weekend gehoord in het programma “A Shari’a wa Lhayaat”, Aljazeera. De invloedrijke Sheikh Al Qaradawi stelt daarin dat de “scheiding van kerk en staat”de ideale oplossing is in een land als Libanon, omdat de wet de belangen van alle religies waarborgt.
Godsdienstvrijheid impliceert dat je afvallig mag zijn wat er ook verder in de bronnen mag staan. Blij dat ik mij niet in allerlei bochten moet wringen om te suggereren dat er iets staat wat er niet staat. Maar interessanter vind ik van bovenstaand stuk de vraag of je mensen tot je geloof moet toelaten onder valse voorwendsels. Zoals blijkbaar nu in Egypte gebeurt waar mensen moslim worden louter vanuit de gedachte een huwelijk te kunnen ontbinden. Misschien moet men daar wat strenger in worden? En dan na de ontbinding van je huwelijk weer christen worden? Lijkt mij voor beide religies geen goede zaak en ik denk niet dat dit is wat men bedoelt met godsdienstvrijheid.
#2 Simon
Je zegt:
‘Maar interessanter vind ik van bovenstaand stuk de vraag of je mensen tot je geloof moet toelaten onder valse voorwendsels.’
en:
‘Lijkt mij voor beide religies geen goede zaak en ik denk niet dat dit is wat men bedoelt met godsdienstvrijheid.’
Niets is zo vreemd als de mens zoekende naar bevestiging en erkenning. Dat deze zoektocht resulteerd in een andere religie lijkt mij dan ook niet vreemd. Het gras lijkt altijd groener bij de buren nietwaar? Vele meken een overstap. Vele zien later echter ook in dat zij een misstap hebben begaan en verlaten de desbetreffende religie.
Daarnaast zijn er mensen die getroffen worden door de liefde en uit die liefde de overstap maken naar een voor hunzelf vreemde religie om deze liefde te bezegelen. Of zoals blijkbaar in Egypte gebeurt juist de liefde te verbreken.
Is dit schadelijk voor de religie? Ik zou nooit deze vraag als eerste stellen. Mijn vraag zou zijn: Is dit schadelijk voor de mensen zelf?
Het antwoord daarop is voor ieder anders. Uit dit handelen zou men kunnen concluderen dat men dit juist doet om gelukkiger te worden. Maar de mens is naar mijns inziens nooit tevreden en zal altijd streven om gelukkiger te worden.
Nu de vraag of dit schadelijk is voor de religie. Toen ik vroeger naar de kerk ging waren daar altijd mensen die je maar eens in de zoveel tijd zag. deze mensen werden door diverse kerkgangers met een zekere afschuw bekeken. Toch waren zij welkom. De predikant liet duidelijk zijn dat iedereen welkom was in God’s huis of je nu wel of niet aan de geschreven/ongeschreven regels hield. Of je nu dagelijks de Bijbel las of al jaren de Bijbel niet meer had aangeraakt. Of je nu op twijvelde of je wel thuishoorde bij de kerk of dat je juist overtuigt Christen was.
Voor onze kerk was het zo dat wie hulp nodig hheeft welkom is.
Deze houding siert de kerk waar ik kwam. Zich manivesteren als een warm bad waar je ,wanneer je er klaar voor bent, hartelijk word ontvangen.
Dat er mensen zijn die alleen gebruik maken van de kerk voor andere doeleinden is jammer maar alleen al de mogelijkheid dat een van die mensen toch iets mee krijgt van wat in de kerk word gezegd dan is de missie van de kerk geslaagd.
Daarpm lijkt het mij niet juist te spreken van een eventuele schade die de religie zou oplopen. Kijk eerst naar de mensen.
Goed stukje Kamal. Ik was blij om van die zaak in Egypte te horen. Want het blijft een taboe in de islamitische wereld.
Ik wil je ook wijzen op de zaak Lina Joy in Maleisie, waar ze nog niet zo ver zijn. Ze heeft 10 jaar lang vergeefs geprocedeerd.
Volgens mij heeft ze het heel respectvol gedaan en geen vuile was buiten gehangen. Maar de waarheid is dat ze inmiddels wel ondergedoken zit omdat ze bedreigd is door fanatici. Ik vermoed trouwens dat ze het land heeft verlaten, hoewel ze aanvankelijk had gezegd dat ze dat schandalig zou vinden. Het punt is ook: wie bepaalt wat ‘respectvol’ is? Volgens mij was wat Lina Joy deed puntje 2, maar voor fanatici was het puntje 3. ‘Respect’ is geen duidelijk criterium. Voor Maleisische politici staat alleen al het openlijk starten van deze discussie gelijk aan “stirring up racial conflict”.
De uitspraken van de profeet zullen ook niet echt geholpen hebben. Ik heb studenten uit Jemen gesproken die er totaal van overtuigd waren dat er doodstraf op staat, en dat de theologische vraag slechts is of die straf ‘op aarde’ mag worden uitgevoerd. Wat voor hen wel vast stond was dat er een straf op stond, danwel hier danwel in het hiernamaals. Betekent dat dat ze het oneens zijn met die Jamal Badawi?
Want dat lijkt me op zichzelf het punt van discussie. Al kom je tot de conclusie dat God je gaat straffen: het is vreemd dat mensen leren om zo over goed en verkeerd te denken. Het leidt in feite tot sociale dwang. Straf impliceert dat je iets verkeerds hebt gedaan en niemand wil iets verkeerds doen. Maar wat is er verkeerd als de Koran duidelijk zegt dat er geen dwang is? Goed om te lezen dat er een hele club mensen mee bezig is. Thanx. Groeten, Thijs
Beste Thijs,
Straf en beloning voor “slechte”respectievelijk “goede”daden is inherent aan het geloof. Afvalligheid is slecht in de visie van het geloof.
Het maakt niet uit of de studenten, waarover je het hebt, geloven dat een afvallige gestraft zal worden door God. Het betreft immers geloof (vrijheid van godsdienst). Belangrijk is dat men een afvallige niet dwingt om een geloof aan te hangen.
#4 thijs
Was er in Maleisie pasgeleden ook niet een proces over het feit dat een overledene christen was of moslim.
Een zoon, die moslim was geworden, stelde voor het gerecht dat zijn overleden vader voor zijn dood zich bekeerd had tot de islam, de overige christelijke familie leden bestreden dat. Het gerecht gaf de moslim zoon gelijk.
En wat wil het geval.
In de geldende wetgeving kan een moslim alleen maar van een moslim erven en zoonlief ging er met de hele erfenis vandoor.
Vele,
Maar dan hebben we het over misbruik van een religie en niet over de interpretatie/ richtlijnen van zo’n religie.
Dus wat wil je met je voorbeeld zeggen (want het is een heel ander voorbeeld dan dat van thijs)?
#johan “Daarom lijkt het mij niet juist te spreken van een eventuele schade die de religie zou oplopen. Kijk eerst naar de mensen”.
Dat lijkt mij moeilijk te scheiden. Het handelen van deze mensen komt op mij hypocriet over en een religie die dat honoreert ook. Het idee dat je ‘als je maar iets oppikt’ het toch van waarde kan zijn dat vind ik een zwaktebod. Een kerk moet voor zijn principes staan en als je het daar niet in kan vinden heb je er niks te zoeken of je gaat naar een kerk die vrijzinniger in de leer is. Wat dat betreft heb je keuze genoeg in NL maar ik weet niet hoe dat in Egypte is.
#7 Hans
Jij noemt het misbruik, andere moslims zullen het de onaantastbare wetgeving volgens de islam noemen.
Je kunt zeggen dat de zoon de Islam heeft misbruikt, maar de wetgever heeft hem daartoe de wapens gegeven, door de ene religie boven de andere te plaatsen.
In dit geval is het woord en het recht van een christen van ondergeschikt belang ten opzichte van dat van een moslim en dat in een “progressief ” islamitisch land.
Vroeger kon je in het oostblok alleen maar
bepaalde overheidsbanen krijgen als je lid van de partij was. Eeen overheidsbaan was in die landen een vrij ruim begrip.
Ook in bepaalde islamitische landen kun je alleen maar overheidsbanen krijgen als je moslim bent.Thijs zal dat kunnen beamen Hoezo niet dwingend.
Religie is onschendbaar. Degene die de vraag stelt of religie al dan niet beschadigd of gebaat is bij een menselijke handeling, moet eerst de vraag stellen wat religie eigenlijk is. Bij nader inzien, merk je dat religie niet in die vraagcontext te stellen is. Daarom is wat wel of niet gebaat of beschadigd is bij een handeling, de uitvoerder zelf.
Islam wordt gezien als boodschap van Allah naar de mensheid toe als juiste en enige ware te volgen pad. Dat mensen er verschillende ideeën op nahouden, maakt de mensen tot wat ze zijn. Wezens die het nooit volledig met elkaar eens zullen zijn, ongeacht de vele overeenkomsten. Daarom is er DE BOODSCHAP als richtlijn voor diezelfde mensheid om niet terecht te komen in onjuiste verrichtingen die leiden tot wat de Schepper verboden heeft. Dus geloof je in dit leven als kort tijdsbestek en intro voor het eeuwig leven, wat gepaard gaat met het geloof in een Schepper die dat mogelijk gemaakt heeft, wat dus gepaard gaat met erkenning daarvan (uit vrije wil), geloof je dus in iets waar mensen zelf bij gebaat zijn en niet andersom.
Dit is zonder meer het beste en vooral meest informatieve stuk over de islam dat ik hier tot op heden heb gelezen. Hulde en dank!
#Sahil, ik neem aan dat je op mijn commentaar doelt. Als je naar de geschiedenis van de religie kijkt is deze zeker niet onschendbaar. De monotheistische relgies zijn relatief jong en hebben andere religies vervangen die blijkbaar geen doel meer dienden voor de gelovigen. Het is best mogelijk dat over bijvoorbeeld 10000 jaar een vergelijkbaar proces zal plaats vinden. Een verwijzing naar het juiste en enig te volgen pad is niet zo uniek voor de Islam en een aanspraak die vele religies gedaan hebben die nu ter ziele zijn. Kortom, waar ik op wijs is dat gelovigen hun religie gezond moeten houden door deze niet te corrumperen. En zoals religie gelovigen innerlijke vrede kan brengen zo zullen gelovigen hun religie moeten voeden met hun vrede en oprechtheid.
Hans, je zegt dat afvalligheid slecht is in de visie van het geloof. Maar wat doen we dan met die Koranvers waarin staat dat er geen dwang is? Of het vers klopt niet, of de profeet heeft zich vergist met zijn ‘straf’. Het is een bizarre discussie en zulke rechtzaken spelen niet bij andere geloven. Wat Vele aangeeft: overal waar islam aan de macht is, is er wetgeving die moslims bevoordeelt, en dat maakt misbruik erg makkelijk. Dat is ook wat Simon aangeeft: ook in Egypte zijn er voorrechten voor moslims waar mensen in theorie vanaf nu eventjes gebruik van kunnen maken en daarna weer snel weer terug.
Natuurlijk kun je niet mensen tegenhouden die ‘onder valse voorwendselen’ moslim willen worden: dat is godsdienstvrijheid. Het punt is dat we af moeten van die gescheiden wetgeving.
Maar ja, kan dat wel? Na de onafhankelijkheid van Maleisie in 1957 heeft er eventjes gelijkheid van religie bestaan, naar Brits model. Maar dat liep na twaalf jaar volledig uit de hand, de Chinezen kregen met geweld te maken van moslims. Naar aanleiding van die rassenrellen is de huidige ongelijkheid ingevoerd. De premier van Maleisie heeft onlangs letterlijk gezegd dat wie deze privileges aan de kaak stelt ‘met een stok in een nest van horzels prikt’. Voor de goede verstaander: pas op anders worden de moslims boos.
Goed, er zijn wel gekkere dingen gebeurd in deze regio met de kolonialisatie, maar wat mij het meest verbaast, is dat de meeste moslims hun privileges echt vanzelfsprekend vinden!
En dan lees ik in het stukje van Sahil:
“Daarom is er DE BOODSCHAP als richtlijn voor diezelfde mensheid om niet terecht te komen in onjuiste verrichtingen die leiden tot wat de Schepper verboden heeft.”
Moeten we ons nou zorgen gaan maken over jou, Sahil? Komt daar die vanzelfsprekendheid vandaan? Wat nou de hele mensheid? Wat nou verboden? Wat nou enige juiste pad? Afvalligheid is dus wel verboden? Vrome christenen en hindoe’s die een ander boekje lezen, doen openlijk dingen die volgens de Koran ‘onjuiste handelingen’ zijn. Doen zij dus dingen verkeerd?
@14 thijs
“”je zegt dat afvalligheid slecht is in de visie van het geloof. Maar wat doen we dan met die Koranvers waarin staat dat er geen dwang is? Of het vers klopt niet, of de profeet heeft zich vergist met zijn ‘straf’.”
in feite komt het hier op neer: de mens is vrij te geloven wat hij/zij wil. Ongeloof (kufr) wordt echter gezien als een onrecht naar Allah (swt). Aanbidding en geloof worden als het alleenrecht van Allah swt gezien. In die optiek is het ‘slecht’ niet te geloven (je loopt de tevredenheid van Allah swt mis) maar heb je daar wel de vrijheid toe. Met besef van de consequenties in het Hiernamaals uiteraard. (Voor meer info: lees de Qur’an, hét boek voor jou!)
In de hel zitten alle overleden mensen. Op 1 na. In de hemel zit Mbongo Mbongo uit donker Afrika. Hij was de enige die het goed had.
Alle geloven stellen uiteraard dat het hunne het enig juiste is. Daar moet dan natuurlijk wel wat druk op staan, anders werkt het niet.
Beste thijs en vele, en alle anderen
Indien wij serieus geinteresseerd zijn in hoe de Islam theologisch naar dit heikelpunt kijkt, dan doen wij er goed aan te luistern naar wat de schriftgeleerden op basis van de bronnen zeggen. Het stuk van Kamal illustreert dat.
Wat er aan wetgeving gaande is in de moslimwereld is “verouderd” en vereist de moed om deze te veranderen. Degenen die dit zouden kunnen bewerkstelligen, zijn de machthebbers. En deze hebben geen enkele baat bij een democratische hervorming.
Ik noem een voorbeeld (wil later best wel een stuk hierover schrijven): de positie van de vrouw in marokko. De “oude”Mudawana zou achter de onderdrukking en achterstelling van de vrouw zitten. Met veel bombarie heeft mohammed6, een paar jaar terug, de Mudawana hervormd. Afgezien van de vraag hoe dit in de praktijk heeft uitgepakt (bar weinig), kan ik jullie vertellen dat zelfs in de ogen van de islamitische bewegingen daar deze hervorming een farce is. Een echte verbetering van de positie van de vrouw vereist namelijk democratie, mensenrechten en investeringen in de sociale en economische sector. En dat gaat een brug te ver voor de “afstammeling van de profeet”. Theologisch beweren de islamitische bewegingen heeft de vrouw evenveel rechten als een man.
@13 Simon
Jouw reactie slaat niet op datgene wat ik heb geprobeerd uit te leggen.
Kamal,
*In* de godsdienst is geen dwang. Dat kan zijn. De dwang ligt buiten de godsdienst, het zijn de niet-moslims die door de moslims gedwongen worden, met bedreigingen en geweld.
Het is toch volkomen krankzinnig dat in een paspoort staat welke religie iemand heeft (of voor korte tijd gehad heeft)? Het kan per definitie geen ander doel dienen dan discrimineren.
Hoe kun je daar nu ”˜een beetje een dubbel gevoel bij hebben’? Het is evident niet in de haak.
Het is trouwens onzin, want bijna niemand bekeert zich helemaal of valt helemaal af. Iedereen ziet wel wat in deze of gene religie. Of heeft juist bezwaar tegen het een en ander. De begrippen ”˜bekeerling’ en ”˜afvallige’ zijn star en getuigen van weinig relativiteitszin. Dat Afrikanen ”˜hoppen’ vind ik overigens niet zo vreemd. Daar raak je aan gewend, als je kinderen bijvoorbeeld alleen naar school kunnen als je zegt moslim te zijn, of juist christen.
Belachelijk, keuze uit de doodstraf of ”˜je leven lang terug mogen keren’. Gewoon helemaal geen dwang, noch om niet-moslims te onderschikken of te doden noch om moslim te zijn, te worden of te blijven – dat is juist en conform de Nederlandse wet.
Er is iets helemaal niet lekker in de islam – namelijk de overtuiging dat moslims een superieur volk zijn, dat andere bestreden moeten worden totdat zij zich koest houden of moslim zijn. Niet alleen *in* de godsdienst moet er geen dwang zijn, ook en juist daarbuiten niet.
Jan
Beste Jan,
Bedankt voor uw commentaar. Het lijkt echter wel of u een ander stukje hebt gelezen! Ik ben het namelijk helemaal met u analyse eens, behalve uw (voor-)oordelen over de Islam.
Jan Schreef:
“Het is toch volkomen krankzinnig dat in een paspoort staat welke religie iemand heeft (of voor korte tijd gehad heeft)? Het kan per definitie geen ander doel dienen dan discrimineren.
Hoe kun je daar nu ”˜een beetje een dubbel gevoel bij hebben’? Het is evident niet in de haak.”
Commentaar:
Klopt! Dat zeg ik, het is absurd. Ik schreef:
“Aan de andere kant vind ik het een trieste zaak dat een Staat zich met de persoonlijke geloofskeuzes van haar onderdanen bemoeit en blijft bemoeien, en zo ver gaat dat er zelfs een aantekening wordt gemaakt op een ‘vodje papier’ over de inhoud van iemands hart!”
Het dubbele gevoel was omdat de medaille ook een andere zijde heeft. Het is voor Egypte relatief toch een stap vooruit. De mogelijkheid van het afvallen van de Islam was hiervoor wettelijk niet erkend. Al is het een kleine stap in de richting van Godsdienstvrijheid. De kinderrechten en vrouwenrechten waren in Europa ook niet in 1 dag verbeterd. Maar elke kleine stap was een stap om toe te juichen. Ik schreef daarom:
“Aan de ene kant ben ik als grote voorstander van godsdienstvrijheid en vrijheid van meningsuiting blij met positieve ontwikkelingen in de islamitische wereld in deze richting.”
Jan schreef:
“Belachelijk, keuze uit de doodstraf of ”˜je leven lang terug mogen keren’.”
Een mooi voorbeeld van mispresentatie. Uit de keuze om terug te keren volgt automatisch de keuze om dat niet te doen. Om te voorkomen dat ik verkeerd begrepen zou worden noemde ik die keuze (:het niet terugkeren) expliciet. Helaas lezen sommige mensen slecht. Citaat:
“…de positie dat de afvallige geen doodstraf krijgt maar zijn hele leven in vrijheid de kans krijgt om wel of niet terug te keren.”
Jan schreef:
“Er is iets helemaal niet lekker in de islam – namelijk de overtuiging dat moslims een superieur volk zijn, dat andere bestreden moeten worden totdat zij zich koest houden of moslim zijn. Niet alleen in de godsdienst moet er geen dwang zijn, ook en juist daarbuiten niet.”
Commentaar:
Natuurlijk kennen wij Godsdienstvrijheid, vrijheid betekent geen dwang. Vandaar het Koranvers. Maar we kennen naast rechten ook plichten waar wel vormen van dwang (sancties) op zitten. Als u belasting ontduikt kunt u in de cel terechtkomen. Daarnaast kent ook de atheistische mens vaak morele plichten.
Als ik 1 ding niet lekker vindt dan is het uw versie van de Islam. Ik weet niet van wie u het geleerd hebt maar het lijkt opvallend veel op het beeld dat sommige radicale moslims hebben.
Weest u verder gerust. De meeste moslims delen uw schrikbeeld van de Islam niet en kunnen prima samenleven met andersgelovigen. De Islam leert mij om nederig te zijn en niet superieur. Als ik uw schrikbeeld van de Islam deelde was ik trouwens geen moslim.
Ik neem aan dat u, zoals u zegt: met uw relativiteitszin, niet gelooft dat uw beeld van de Islam de enige ware is.
Met vredige groet,
@Thijs
Geloof groeit in het bewustzijn van mensen. Vanuit dat perspectief hebben zij een overtuiging en voelen zij een interne drang (plicht) om in die geest te handelen. tegelijkertijd kunnen ze anderen de vrijheid gunnen andere keuzes te maken, ookal vinden ze die keuzes onjuist.
Wat betreft rechten en plichten moet je onderscheid maken tussen het verticale (mens-God) en horizontale (mens-mens/natuur. Het geloof dat er Goddelijke sancties volgen op het niet volgen van geloof en handelingen is prima te combineren met het geloof dat de medemens de vrijheid heeft zelf te bepalen wat zij gelooft en doet, natuurlijk zolang de medemens niet geschaadt wordt.
Net zoals, vanuit seculier perspectief, goed mogelijk is dat je de straf voor het door rood rijden aan de Staat laat maar het voor jezelf afkeurt.
Natuurlijk heeft een ieder het recht om te geloven dat haar geloof de ware is. We kennen immers de vrijheid van geloof en denken. Als je Buddhist bent mag je bijvoorbeeld geloven dat het 8-voudige pad van de Buddha de enige weg is om Nirvana te bereiken en dat de weg van het materialisme, de Islam of het Christendom naar de reincarnatie in een lagere klasse, een hel op aarde, leidt. Dat is een goed recht. Het is een ander verhaal als je een wereldlijke sanctie op je medemens gaat zetten als hij niet in het 8-voudige pad gelooft en deze niet volgt.
Met vriendelijke groet
“In de Islamitische gemeenschap is afvalligheid net als bij andere gemeenschappen een erg gevoelig onderwerp. ”
Niet helemaal een correcte vergelijking want er is (nog) geen formele doodstraf bij de PvdA als je overloopt naar de VVD. Misschien een kwestie van tijd, je weet het nooit.
Verder mooi verhaal, Kamal, ik gun jou ook de vrijheid om je je hele leven (weer) atheist te worden.
Hoi Kamal, bedankt voor je reactie.
Ik heb een jaartje in een boeddhistisch land gewoond. Ik lees die oude teksten niet, maar ik heb wel veel mensen gesproken over dat geloof. Ik heb nog nooit van boeddhisten gehoord dat geloof in de islam of christendom tot een reincarnatie in een lagere klasse zou leiden. Het idee van een waar geloof voor de hele mensheid met beloningen en straffen voor de hele mensheid is toch echt voorbehouden aan de islam en het christendom. Het zijn in mijn ervaring vooral moslims die nogal stug zijn met het ‘enige ware geloof’, ongetwijfeld omdat het steeds maar weer herhaald wordt in de koran. Ik begrijp dus niet waar je boeddhistische voorbeeld op slaat. (Over boeddhisme is ‘siddhartha’ van hesse een goed boek.)
Verder zijn we het op veel punten eens: de staat dient zich er niet mee te bemoeien. Scheiding van kerk en staat is geboden. Ik merk helaas wel dat bij uitstek de islam niet te scheiden is van politiek; ik vermoed dat het te maken heeft met alle bepalingen in de koran over hoe een samenleving moet worden ingericht.
Ik las net dat moslimmeiden die zwanger zijn voor het huwelijk in Maleisie een taakstraf krijgen: ze moeten een jaar lang fulltime andere meisjes voorlichten. Voorlichting is niet slecht, maar het idee van een aardse straf is natuurlijk waanzin. Vooral ook omdat de mannen niét gestraft worden. En meiden die niet gestraft willen worden, grijpen om die reden heel makkelijk naar onveilige en illegale abortuspraktijken. Waar komt die waanzin vandaan? Het blijkt gewoon in de koran te staan: een moderne interpretatie van de zweepslagen voor premarital sex. Voor vrouwen én voor mannen, maar uiteraard kun je bij mannen niet bewijzen wat ze hebben uitgespookt met hun … .
Geloof wat je wilt Kamal, maar ongelijkheid en ook de menging van islam en politiek is een volstrekt voordehandliggende interpretatie van jouw heilige teksten. In boeddhistische landen is er ook voorlichting op dit gebied, maar geen straf.
Ik ben nog steeds benieuwd wat je vindt van de praktijk van gescheiden wetgeving in islamitische landen. Zoals ik suggereerde ligt daar het probleem. Mensen kunnen in Egypte nu eventjes moslim worden om van bepaalde wetten te profiteren en dan snel weer terug. Volgens mij doen veel moslims mede daarom zo moeilijk over geloofsafvalligheid; mensen kunnen moslimprivileges gaan misbruiken. Aangezien je niemand kunt weerhouden moslim te worden, is het nodig om wetten voor iedereen gelijk te maken. Maar wat ik suggereerde, de praktijk is hier dat islamitische politici gewoon zonder gewetensbezwaren dreigen met geweld zodra iemand begint over gelijke rechten voor niet-moslims. Groeten, Thijs
Beste Thijs,
Bedankt voor je reactie. Wat betreft de situatie in Maleisie, kan ik niet goed oordelen omdat ik er te weinig van af weet. Wat betreft een straf in de Koran op buitenechtelijke seks weet ik dat de Korantekst 4 betrouwbare getuigen vraagt die de daad “live” hebben waargenomen (praktisch onmogelijk). De Koran zwijgt over zwangerschap als bewijs of als reden voor straf. De traditionele uitleggen verschillen van mening of zwangerschap achteraf als bewijs mag worden genomen of niet. De Profeet zelf zei dat als je als man de enige getuige bent dat je vrouw vreemd gaat, het geen bewijs is, en als je vrouw een donker kind krijgt en jullie allebei een lichte huidskleur hebben is het ook geen bewijs is. In dit licht zeggen sommige wetscholen dat zwangerschap achteraf geen bewijs is voor buitenechtelijke seks. Het is dus zeker geen voor de handliggende interpretatie om alleen vrouwen te straffen bij een buitenechtelijke zwangerschap, laat staan om ze taakstraffen te geven. Volgens mij worden ze al genoeg gestraft als ze zwanger worden en de vader zijn verantwoordelijkheid niet neemt. Ook in het Westen overigens een groot probleem.
Wat betreft het Buddhisme dat was slechts een voorbeeld om aan te tonen dat geloof in absolute waarheid samen kan gaan met tolerantie ten opzichte van andersgelovigen. Misschien zou je je Buddhistische vrienden eens kunnen vragen of een atheistisch-materialistische levensstijl, de Islam of het Christendom ook naar Nirvana kunnen leiden?
Sommige Buddhisten zullen misschien zeggen dat Buddhisme te combineren is met andere overtuigingen, maar om Nirvana te bereiken zullen ze verwijzen naar het inzien van de 4 waarheden en het volgen van het 8-voudige pad zoals uitgelegd door de Buddha.
Als je dat pad niet volgt kom je er echt niet.
Over Buddhisme in Thailand weet ik verder niet zo veel. Van Tibetaans Buddhisme weet ik dat ze in reincarnatie in kasten geloven met de nodige discriminatie zoals in het Hinduisme voorkomt. Dat je bijvoorbeeld Nirvana alleen kan bereiken als man. Als vrouw moet je eerst nog een keer tot man reincarneren. Het is inderdaad waar dat Buddhisten niet zo’n bekeerdrang hebben, maar ze geloven wel dat ze de waarheid hebben. Logisch anders zouden ze geen Buddhist zijn maar iets anders. Verder niets mis mee. En dan heb ik de joden nog niet genoemd die geloven door God uitverkoren te zijn. Besef dat ze de waarheid hebben, hebben veel atheisten trouwens ook. Zommige atheisten zeggen minder te twijfels te hebben dan veel religieuze mensen. Ze zijn er absoluut van overtuigd dat God niet bestaat. Hun goed recht toch? Van mij mag een christen geloven dat ik als moslim eeuwig in de hel zal branden. Van mij mag een atheist geloven dat mijn gebeden puur tijdverspilling zijn. Zolang ze mij er niet mee lastig vallen zie ik geen probleem. U wel?
Als het op bekeerdrang aankomt denk ik trouwens dat Christenen, met name Jehova getuigen, de moslims toch echt overtreffen.
Wat betreft wetten over staatsinrichting in de Koran valt het reuze mee. Lees de Koran er maar op na. In de Koran staat niet zoveel wetgeving. De meeste wetgeving is uit hadiths gehaald over afgeleid.
De gescheiden wetssystemen in de Islamitische wereld waren vanoudsher bedoeld om vrijheid van godsdienst te garanderen, De Joden en Christenen hadden recht op hun eigen kerken/synagogen en eigen rechtbanken want het zou onrechtvaardig zijn om hun volgens Islamitisch recht te berechten. Daar geloven zij immers niet in. We kennen overleveringen waarin de profeet recht sprak voor de joden door hun naar nhun eigen boek te verwijzen. Dat was voor die tijd revolutionair. Nu de wereld meer en meer aan het individualiseren en pluraliseren is, ben ik me ervan bewust dat dit systeem in onze context ook grote nadelen heeft.
Wat betreft Egypte denk ik dat je het verkeerd ziet. Ik ken de situatie niet goed maar wat ik ervan begrijp is dat Kopten zouden scheiden door moslim te worden omdat hun eigen kerk echtscheiding zou verbieden (voor christenen). NIet omdat de moslims of de Staat vinden dat christenen niet mogen scheiden. Hervormingen in Egypte zijn ook binnen de Koptische kerk nodig. Is het in Ierland of Spanje ook niet zo dat het makkelijker is om voor de wet te scheiden dan voor de kerk?
Wat betreft scheiding van kerk en staat..het is een misvatting om dat gelijk te stellen aan scheiding van religie en staat. Als je een levensovertuiging hebt, of deze nu religieus of seculier van aard is, kan je die nu eenmaal moeilijk thuis laten als je in de politieke arena zit. Tenzij je een gespleten persoonlijkheid hebt.
Als fan van het Buddhisme moet je niet vergeten dat de Dalai Lama zowel geestelijk als politiekleider is. Is scheiding van kerk en staat nu ook een probleem van ‘het Buddhisme’?
Ik vind dat je ook als politiekpartij het recht hebt om op basis van religieuze inspiratie mee te doen in een democratie. In Nederland heb je als christen de mogelijkheid op een uiterst conservatieve partij met een meer letterlijke interpretatie van de Bijbel te stemmen (waar vrouwen ondergeschikt zijn aan de man en minder rechten hebben) (SGP) of een liberale partij zoals het CDA en een partij er tussen in (CU). Netzoals je bij christenen voorzichtig moet zijn om “Het Christendom’ of “De Bijbel” de schuld te geven van de tweederangspositie van vrouwen (is dat ook een voor de hand liggende interpretatie van de Bijbel?) bij de SGP en andere christelijke bewegingen in de wereld, (al is het allen maar omdat je ook nog CUérs en CDA’ers bestaan die in hetzelfde heilige boek geloven) moet je ook bij moslims uitkijken om niet in dezelfde generalisaties te vervallen.
Momenteel wordt Nederland geregeerd door 2 christelijke partijen en 1 sociaal-democratische partij. So what?
Generalisaties zijn stigmatiserend en werken altijd averechts.
Met vredige groet,
Kamal,
Interessant. Je gebeden zijn zeker geen tijdsverspilling hoor, het heeft vast te maken met een soort gemoedsrust. Wat dat betreft hebben mensen een soort psychologische hang naar religie of spiritualiteit, en een behoefte aan rechtvaardigheid.
Ik had onlangs een gesprek met een moslim. Hij stelde me de volgende situatie voor – iemand vermoordt iemand anders, maar er zijn geen getuigen en de moordenaar houdt zich stil. Kan hij straffeloos ermee wegkomen? Mijn antwoord is ja. Zijn antwoord nee.
De wereld is onrechtvaardig, en als we ons neutraal en onbevangen opstellen wijst alles daarop. Typisch menselijk is wel dat we moeilijk om kunnen gaan met onrecht.
Het beste boek hierover is wat mij betreft ‘misdaad en straf’ van dostojewski (de schrijver was trouwens christelijk). Dat gaat daarover: de perfecte misdaad, geen bewijs, de moordenaar had zelfs geen schuldgevoel. En toch geeft hij zich aan, uit een soort oergevoel dat hij onterecht ongestraft blijft. Jij zoekt uit jouw oergevoel een soort God, en dat is prima, maar dat neemt niet weg dat dat een volstrekt willekeurige keuze is.
Boeddhisme lijkt me het geloof dat het makkelijkst samengaat met moderne wetenschap, al wil ik mezelf geen fan noemen. Wat wetenschap betreft willen andere geloven nog wel eens in een kramp schieten, zeker als er vantevoren al een absolute waarheid is vastgelegd.
Zijn het de jehova’s die zeggen: ‘God bestaat. Twijfel niet!’. ? Toen ik die uitspraak in Amsterdam zag (volgens mij hangt hij nog steeds op de Overtoom), werd ik een beetje misselijk. Mensen die niet twijfelen zijn misschien makkelijk plooibaar, maar ze zijn het minst ontvankelijk voor nieuwe inzichten. Ik merk bij mijn eigen studenten nog wel eens dat waarheidsreligie simpelweg schadelijk kan zijn voor een gezonde onbevangenheid. Boeddhisme in Thailand gaat samen met een hoop bijgeloof; dingetjes die geluk brengen enzo, maar het geloof wordt er zeker niet gezien als vooraf vastgelegde waarheid. Het aardige van boeddhisme is juist dat de ‘heilige’ teksten vaak gewoon gesprekken en discussies zijn.
Een Balkenende die zich geinspireerd ziet door zijn geloof is trouwens prima, maar dat is geheel iets anders dan de grondwettelijke scheiding van staat en religie. We zijn in Nederland wat dat betreft een beetje door schade en schande wijsgeworden in de 18e eeuw. Sindsdien is in Nederland iets vastgelegd wat de islamitische wereld nog steeds niet kan: geen ‘verankerde’ goddelijke wetten.
Ik hoop met je mee op hervormingen in de islamitische wereld. Ik vond je stuk daarom ook goed. Succes ermee. Thijs
Beste Thijs,
In het Boedhisme gaat men misschien losser met teksten om maar kent men in tegenstelling tot de Islam een hierarchische structuur wat politiek minstens zo problematisch kan zijn. De Dalai Lama wordt niet gekozen maar ‘gevonden’ en aangesteld door de vorige Dalai Lama. De Dalai Lama is zowel politiek als religieus leider. Lijkt een beetje op het Catholicisme…zie theocratie in vaticaanstad. Maar goed, ik ga niet alle Katholieken en Boedhisten over 1 kam scheren. Catholicisme en Boedhisme kennen ook veel moois.
In de Islamitische wereld is de relatie tussen geestelijken en wereldlijk leiders altijd dynamisch geweest. Er is nooit echt sprake geweest van een theocratie omdat de geestelijkleiders nooit hebben geregeerd sinds de begintijd van de Islam. De wereldlijk leiders werden geacht de uitleg van de geestelijken te volgen wat zeker niet altijd gebeurde en nog steeds niet gebeurt.
De meeste moslimlanden zijn nu dictaturen met overblijfsels van koloniale wetgeving gemixt met wat islamitische wetten. Fundamentalistische moslims geven het geimporteerde westerse systeem en de door het westen gesteunde dictator de schuld van de corruptie in eigen land en zij zeggen onderdrukt te worden in eigen land. Westerlingen die het niet zo hebben met de islam zoeken de oorzaken in “De Islam”. De waarheid ligt echter zoals zo vaak in het midden.
Je hebt gelijk dat veel moslimlanden zich Islamitisch noemen maar dat islamitisch zijn is meer een etiket en heeft meer een nationalistisch/etnisch karakter dan religieus karakter. Het nationalisme is uit Europa overgewaaid in het begin van de 20e eeuw naar de islamitische wereld. Zoals ik al zei baseren de leiders zich niet zuiver op Islamitische wetgeving maar gebruiken ze de religieuze tint alleen maar om hun machtspositie te versterken en roepen van tijd tot tijd dat zij de ware hoeders zijn van de Islam.
Zie het Irak van Sadam Hoessein met op de vlag “Allahu Akbar” maar tegelijkertijd regeerde de Baath partij. Een ander mooi voorbeeld zijn de Kemalisten in Turkije die zo seculier als wat zijn en niets van Islam in de wetgeving willen, maar tegelijkertijd wel trots hun Turk aan ‘moslim’ zijn koppelen. Al is het maar om de christelijke grieken en armenen dwars te zitten. Ze moeten niets van het khalifaat hebben maar tegelijkertijd zijn ze wel trots op de geschiedenis van het ottomaanse rijk dat door een khalief geregeerd werd.
Op de vraag of de “perfect crime” soms loont? Als de vraag is of zij kan er op deze wereld mee weg kan komen. Is ook mijn antwoord “Ja”. Maar ik geloof ook in een hiernamaals en dat de ‘perfect crime’ een illusie/beproeving is op deze wereld.
Jij zult waarschijnlijk geloven dat het hiernamaals een illusie is. Hoe dan ook, ik denk niet dat het een goed idee is als je aan je studenten leert dat misdaad soms loont.
Het is ook te simplistisch om mijn geloof met 1 rationele reden te verklaren, bijv. mijn drang naar rechtvaardigheid. Ik bedoel, ik verklaar het atheisme van een persoon toch ook niet weg met “het hebben van een gebrek aan drang naar rechtvaardigheid?” of “een slechte ervaring”?
Voor mij is religie de manier om volledig mens te worden, mens in alle aspecten lichamelijk, geestelijk en spiritueel. Misschien, moeilijk om als buitenstaander te begrijpen als je niet in spiritualiteit gelooft, maar samengevat kan ik met een duur woord zeggen dat de boodschap van de Islam in mij ‘resoneert’.
Met vredige groet