Dit stuk is ingezonden door Lambrecht Wessels
Islamdebat heeft Progressieve Moslims en Islamologen nodig
Progressieve, goed geïnformeerde Moslims en Nederlandse top-islamologen krijgen onvoldoende toegang tot het debat over islam in Nederland. De gewoonte van veel Nederlandse media om een meerderheid van conservatieve moslims en anti-islam sprekers uit te nodigen is hier debet aan.
Geïsoleerde Islamologen
De eerste groep die vooral genegeerd wordt zijn de als ‘soft’ bestempelde Iilamologen: Zij die niet een uitgesproken anti-islamitische opinie hebben, maar een gebalanceerd verhaal dat pleit voor een progressieve interpretatie van de geschriften. De Arabist Hans Jansen, wordt vaak uitgenodigd vanwege zijn nadruk op negatieve interpretaties van de islam, conform het mainstream debat. Maar de topislamologen van het land en hun publicaties laat de media links liggen: Herman Beck (hoogleraar te Tilburg) en Gerard Wiegers (hoogleraar te Nijmegen) schreven een interessant, maar onderbesproken boek "Religie in de Krant". Sjoerd van Koningsveld (hoogleraar te Leiden), Fred Leemhuis, (hoogleraar Koranwetenschappen Universiteit Groningen) en de uit Egypte gevluchte Islamoloog Nasr Abu Zayd worden verbazingwekkend weinig achter de microfoon gesignaleerd. Het nieuwe boek van hoogleraar interculturele communicatie Wasif Shadid (Universiteit van Tilburg) "De Multiculturele Samenleving in Crisis. Essays over het Integratiedebat in Nederland" kan niet rekenen op veel belangstelling.
Hetzelfde overkomt Abdelilah Ljamai (Theologische faculteit Tilburg/Educatieve Faculteit Amsterdam). Hij is een voorbeeld van de generatie Turks- en Marokkaanse Nederlandse studenten die is doorgestroomd naar het docentschap. Hij schreef: "Inleiding tot de studie van de Koran. Ontstaansgeschiedenis en methodes van de Koranexegese".
Deur Platlopen
Je zou toch denken dat journalisten de deur plat zouden lopen bij deze wetenschappers? Is dit niet zogenaamd het belangrijkste nationale debat? Maar het past in de anti-intellectuele en ook anti-religieuze sfeer die in Nederland heerst. Het WRR rapport over het islamdebat werd ook al agressief ontvangen. In zijn essay ‘Over Televisie’ waarschuwde de Franse socioloog Pierre Bourdieu al voor de gewoonte van veel journalisten de wetenschap links te laten liggen of om middelmatige academici uit te nodigen om hun eigen vooroordelen bevestigen. De journalist krijgt bevestiging van zijn opinie, de wetenschapper erkenning, het debat verliest aan kwaliteit.
Moslims met kennis van zaken
De tweede groep die men links laat liggen in het debat zijn belijdende moslims met gedegen Islamkennis zoals Abdulwahid van Bommel (auteur van Islam, Liefde en Seksualiteit en Kom tot het Gebed) of Fouad Laroui (Over het Islamisme, Een Persoonlijke Weerlegging). Resultaat is dat er in het verdeelde Nederlandse moslimland geen leiders kunnen opstaan die een publieke reputatie kunnen opbouwen, een tegenwicht voor ultra-conservatief geneuzel uit moslim- dan wel wilderiaanse hoek.
Allemaal een anti-Islam column cadeau
Ex-Moslims Ebru Umar, Ehsan Jami, Afshin Ellian en Ayaan Hirshi Ali krijgen daarentegen wel ruim baan. Misschien is dit wel de oplossing voor de hoge werkeloosheid onder Turken en Marokkanen? Laten we ze allemaal een anti-islam column aanbieden. Het is de snelste manier om in Nederland carrière te maken: Ex/anti-moslim gevraagd: Ontbreken van inhoudelijke kennis en -geloof in progressieve Islam geen bezwaar.
En de moslimpolitici dan? Mensen als Ahmed Abutaleb en Nebahat Albayrak van de PvdA; Tofik Dibi (GroenLinks) en Slotervaart stadsdeelvoorzitter Ahmed Marcouch? Zij zijn dan wel moslim, maar nemen niet aan het debat deel als moslims. Zij zijn vooral Nederlandse Marokkanen en Turken, geen kenners van hun geloof. De media noemt ze ook niet als voorbeelden van moslims, maar ziet ze eerst als immigranten. Helaas dienen ze politici als Wilders, Verdonk en Boekesteijn of de eigen geloofsradicalen inhoudelijk nauwelijks van repliek.
Hoofddoeken en Google-Moslims
Het resultaat van de bijna uitsluiting van deze twee groepen van progressieve moslims en islamologen is niet censuur in klassieke zin, maar het leidt tot een constante confrontatie tussen conservatieve moslims en anti-islamsprekers. Dat levert vuurwerk op en meer lezers en kijkers. De typische debatten, van Rondom Tien tot Pauw & Witteman, hebben aan de ene kant een meerderheid van behoofddoekte dames en mannelijke, conservatieve moslims, die hun islam ‘googelen’ of uit het dorp van herkomst halen. En aan de andere kant een batterij van nieuwe columnisten en politici die hun carrière hebben gemaakt uit het claimen dat er iets a priori mis is met dé Islam.
Het strookt de dominante lijn in het debat dat moslims en de islam een (groot) probleem vormen. Constante confrontatie en een beetje moslim-pesten is gezond en de ‘essentie van de democratie’ heet het. Uiteraard gevolgd door het verwijt dat moslims niet tegen beledigingen kunnen uit de hoek van de anti-islam. Maar niet het gebrek aan dikke huid is het probleem van moslims in Nederland, maar het gebrek aan herkenbare leiders met toegang tot het islamdebat. Leiders die de verdediging voeren, inhoudelijk en ook scherp waar nodig.
Een echt debat
Het is natuurlijk niet zo dat alleen wetenschappers of progressieve moslims zich over de islam zouden mogen uitspreken. Maar tussen het grote publiek dat belt naar Stand.NL, de ervaringsdeskundigen met negatieve ervaringen en conservatieve islamieten, zou een specialist of een goed geïnformeerde belijdende moslim wel weer eens verfrissend zijn. Genoeg ‘gefit’ van Wilders, tijd voor een echt open, kwalitatief hoogstaand debat van het niveau waar Nederland in het verleden bekend om stond.
Lambrecht Wessels is conflictdeskundige en politicoloog
Redactie
Wij Blijven Hier werd in 2005 opgericht, omdat ze vonden dat ze er nog niet waren. Inmiddels zijn ze 3000 bijdragen rijker, die vrijwillig door beginnende én gearriveerde verhalenvertellers worden geschreven. Verschillend van columns, persoonlijke ervaringen tot verborgen nieuwsfeitjes. Ze kijken op hun eigen manier tegen de wereld aan, en vertellen zélf het verhaal. Wie zijn ze? Kijk om u heen. Want ze zijn hier. Zij Blijven Hier!Lees andere stukken van Wij Blijven Hier!
18 Reacties op "Genoeg geFit"
Ik ben het hier helemaal mee eens!
Helemaal mee eens, het lijkt de laatste tijd wel of de zelfingenomen Hans Jansen de enige Nederlander is die de Koran aan ons kan uitleggen…
aan “Lambrecht Wessels, conflictdeskundige en politicoloog”
Een informatief en niet oninteressant artikel. Ik krijg wel de indruk dat de indeling die je maakt vooral een indeling is in mensen waar je het wel en waar je het niet mee eens bent. Verder ontbreken er nog wel een aantal interessante namen. Ruud Peters. Leo Kwarten. Wim Raven. Marjo Buitelaar. Leon Buskens. Maurits Berger, etc. Ik ben benieuwd in welke categorie je die allemaal zou plaatsen, bij de ‘goede’, of de ‘slechte’. Van sommigen kan ik dat wel raden. Ik heb overigens ook een indeling, maar die houd ik maar voor me zelf.
Tenslotte:
“…en de uit Egypte gevluchte Islamoloog Nasr Abu Zayd worden verbazingwekkend weinig achter de microfoon gesignaleerd.”
Bij dat laatste kan ik me wel iets voorstellen. Zover ik weet spreekt de overigens mij zeer sympathieke Nasr Abu Zayd nog nauwelijks Nederlands na minstens tien jaar werkzaamheid hier.
Goed betoog
Maar een rijkere scale aan denkers lijkt mij in deze zinvoller. Genoemde lijst leidt tot gelijk gestemden en leidt derhalve na verloop van tijd tot niets of tot weer een grote polarisering.
Dat legt de schuld wel heel erg bij de media. Dat is natuurlijk niet geheel onterecht, maar een belangrijk deel van de taak van de media is natuurlijk om nieuws te brengen en niet zozeer om mensen op te voeden. En schreeuwlelijken zijn nou eenmaal meer nieuws, alleen al om het feit dat ze harder schreeuwen.
Het probleem is denk ik meer dat de mensen die we in de media missen niet luid genoeg schreeuwen…
Beste ZMC,
Jij schreef:
Het probleem is denk ik meer dat de mensen die we in de media missen niet luid genoeg schreeuwen…
Het kenmerk van nuchtere weldenkende genuanceerde mensen die zich laten leiden door feiten in plaats van irrationele angsten en nonsens is dat ze niet schreeuwen maar rustig hun denkbeelden formuleren.
De media hebben wel degelijk een taak: Hoor en Wederhoor!
Zegt de ene deskundige A en men weet dat de Andere deskundige B zegt dan geeft men beide deskundige evenveel ruimte om hun denkbeelden met het publiek te delen.
Dan is het verder aan het publiek om te bepalen wiens argumenten overtuigender zijn!
Met vriendelijke groeten,
Mohammed Boubkari
Mensen met kennis van zaken krijgen geen doorgang, of geen spreektijd.
Beste ZMC,
Willen we dan zo’n media? Die alleen bezig is met ‘interessante schreeuwlelijken?’ Als dat is hoe jij en anderen met jou de media zien, dan hou ik mijn hart vast. Het is gewoon een feit dat de gemiddelde Jan met de Pet wel degelijk zijn informatie/ kennis uit de media haalt. Veel mensen zijn niet bereid om de mening van een ‘schreeuwlelijk’ na te trekken. Dat heeft voro hen natuurlijk al helemaal geen zin als een persoon als een Hans Jansen achter iedere uitspraak de discussie doodslaat door te zeggen dat het uit de mond van een wetenschapper komt. Dus hoor en wederhoor, dat is gedegen journalistiek en dat mis ik in de huidige media. Wetenschappers die een podium krijgen om hun gedegen kennis te ventileren, maar ook in debat gaan met een Hans Jansen of een Elian.
groet
@Mohammed, #6: Hoor en wederhoor lijkt me eerder een taak voor journalisten. Voor zover je van een taak kunt spreken natuurlijk, in de praktijk is de taak van de media gewoon botweg geld verdienen. De plaats van journalistiek in de media is daardoor helaas grotendeels ingenomen door entertainment. Genuanceerde denkbeelden zijn blijkbaar niet echt goed voor de reclameinkomsten. Als je al een genuanceerd beeld wil neerzetten, moet dat tegenwoordig blijkbaar in de vorm van sarcasme of op een andere chargerende manier. Ik heb TV en dergelijke dan ook al lang geleden vaarwel gezegd…
Begrijp me niet verkeerd: ik ben het niet met je artikel oneens, ik heb alleen niet zoveel hoop op een medialandschap dat genuanceerde beelden brengt…
@krultje, #8: Willen is niet aan de orde. Althans, niet meer, de publieke omroep is uitgekleed en vercommercialiseerd en de rest van de media hobbelt er als een mak lammetje achteraan. Men publiceert datgene wat de meeste kijkers trekt: Hans Jansen, Idols en ander hapklaar inhoudsloos vermaak. Genoeg reden om je hart vast te houden inderdaad want die praktijken slaan ook over op de politiek, voor je het weet verloopt het verkiezingsdrama hier op identieke wijze als in de VS…. Gewoon lekker zelf je nieuws op Internet bij elkaar sprokkelen dus.
Lambrecht Wessels, de pot verwijt de ketel. Wij hebben elkaar nooit ontmoet, jij hebt nooit gezien hoeveel uren, nachten, jaren lang ik gaandeweg islamkennis verworven heb, via studie en via gesprekken met mede-studenten. Jij kent mijn geestesleven niet, je hebt nooit ondervonden hoezeer mijn praktisch handelen als stadsdeelvoorzitter om alledaagse problemen op te lossen onafscheidelijk is van mijn moraal als moslim. En hoe zeer mijn mentaliteit, mijn denken en doen verbonden is met mijn identiteit als moslim. Ik ben een Nederlandse moslim, verbonden met mijn omgeving. Wie mij kent, en dat zijn inderdaad ook veel journalisten, weten dat. Ik heb wel degelijk inhoudelijk gereageerd op de film van Wilders, evenals Ahmed Aboutaleb. Ik nodig jullie uit om dáárop door te discussiëren, in plaats van de klagen over niet aan bod te komen.
Beste Ahmed Marcouch, bedankt voor je reactie. Mijn verwijt in het artikel is niet dat je geen Moslim zou zijn, verre van dat, maar dat je in pers niet geinterviewd wordt vanwege je Islamkennis. Wordt je regelmatig gevraagd hoe jij je religie beleefd? Heb je het idee dat als je positief over je religie spreekt en uitlegt wat je er in aantrekt en inspireert dat je daar veel zendtijd voor zou krijgen?
De main pointe van mijn stuk is dat er een dominant discourse is waarin de niet-radicale islam weinig aan bod komt.
Grappig die termen, conservatieve en progressieve moslims. Alsof het hier om een politieke ideologie gaat. De Islam politiek aanwenden is precies wat de PvdA ook heeft aangekondigd te gaan doen een jaar geleden. Helaas is de liberale of progressieve Islam waar Wessels en de PvdA voor pleiten nou niet dategene waar moslims in geinteresseerd zijn. De Islam is gewoon orthodox en houdt zich bezig met de absolute waarheid, de ‘liberale’ of ‘progressieve’ Islam is een moderne variant van de zucht naar spiritualiteit in een wereld waarin de mens zich het middelpunt van de wereld waant. Al die beroepsleugenaars uit de politiek en die andere poseurs in de media vertegenwoordigen enkel zichzelf. Het is inderdaad zo dat het voor mensen die de werkelijkheid enkel betekenis toedichten via de massamedia, meer gebaat zijn bij ‘deskundige’ die dichter bij hun belevingswereld staan. Dat betekent dat ze de discrepantie opheffen van het geloof praktiseren en over het geloof communiceren waarbij je altijd consessies moet doen om een gemeenschappelijk betekenisveld te krijgen.
Beste Peter B,
Zoals je weet zit er aan opinie-artikelen voor de reguliere kranten een 800 woorden limiet, vandaar dat de lijst van Islamologen niet uitputtend is. Wel zijn de genoemde Islamologen topislamologen. Van de Islamologen die jij noemt (er zijn er nog wel meer) zijn er veel die ook niet bepaald vaak op TV te zien zijn.
Nogmaals het gaat mij niet om het feit of ze ooit wel eens geinterviewd zijn, maar het verschil tussen anti-Islam sprekers, hun vaste columns en regelmatige optredens en de andere kant.
aan #13 Lambrecht Wessels
Beste Lambrecht,
“Zoals je weet zit er aan opinie-artikelen voor de reguliere kranten een 800 woorden limiet,”
Dat wist ik niet. Overigens, op deze site zijn reacties van meer als 1500 woorden geen uitzondering…
Maar dit ter zijde.
Als ik me even tot de (academische) Arabisten/Islamologen bepaal, dus columnisten en politici ter zijde laat, evenals Arabisten die zich vooral met historische zaken bezighouden, zoals Remke Kruk, Harald Motzki, Petra Sijpesteijn, zojuist in Leiden benoemd, dan kun je zeggen dat ze een belangrijke plaats innemen in de huidige discussies over de Islam in Nederland, in de media en onderling. Deze discussies spelen ook op deze site een belangrijke rol. Het is daarom interessant iets meer over deze mensen te weten, over hun specialismen, hun verschillen in opvatting, etc. Wat dat betreft vond ik je stuk een gemiste kans. Teveel een soort cijferlijst met voldoendes en onvoldoendes.
Indertijd stond er in de Volkskrant een stuk wat in dit opzicht iets meer te bieden had, “Onder islamologen”, zie
http://zoek.volkskrant.nl/artikel?text=Leo%20Kwarten&FDOC=0&SORT=presence&PRD=20y&SEC=%2A&SO=%2A&DAT=%2A&ADOC=7
aan #13 Lambrecht Wessels
Aanvulling op #14
Ik merk helaas dat het door mij genoemde Volkskrantartikel niet meer gratis verkrijgbaar is. Ik zelf heb het. Iemand die het ook zou willen hebben kan mij een e-mail sturen (door mijn pseudonym aan te klikken)
aan #10 Ahmed Marcouch
Ik vind dat u zeer duidelijk in de media aanwezig bent, en ook duidelijk als Moslim. Weliswaar spreekt u bij uw TV-optredens en bij de gelegenheden dat ik u ‘live’ heb gezien niet veel over de Islam in de rest van de wereld en ook niet over de preciese interpretatie van bepaalde Koransoera’s. U spreekt vooral over concrete sociale problemen in Nederland en in het bijzonder in Amsterdam. U geeft daarbij pogingen tot oplossingen aan en maakt uw inzet bij het realiseren van die oplossingen duidelijk. Voor mij als niet-Moslim is daarbij het feit dat u een oprechte en serieuze Moslim bent zeer evident. Uw Moslimzijn heeft mij overtuigd dat de Islam in Nederland niet onverenigbaar is met de democratie en dat deze integendeel zeer aan de Nederlandse cultuur zal kunnen bijdragen.
Ahmed, als PvdA’er ben ik alleen maar geïnteresseerd hoe je als Sociaal Democraat de partij vertegenwoordigd (en dat doe je tot nu toe erg goed). Je spirituele achtergrond kun je wat mij betreft kwijt in de libelle ofzo. Ik deel de mening van kameraadje Ploumen niet zo. Je bent in de eerste plaats seculier PVDA’er en daarna pas moslim or whatever. De discussie kan beter gaan hoe religie zich verhoud tot de Sociaal Democratie als andersom. Ik wil geen uitgesproken religieuze overtuigingen horen binnen de partij, ook niet die uit mijn christelijke achtergrond.
Groeten,
Herman (nazaat woodbrookers)
Beste Peter B.
Waarschijnlijk is het zo dat deze Islamologen, die je noemt een belangrijk deel van het academische debat zijn. Maar mij gaat het om de sprekers over Islam die het meeste bereik hebben, die het meest over Islam mogen spreken, die het meeste publiek krijgen vanwege hun politieke of media positie in het mainstream, dominante debat. Dat zijn precies die politici en columnisten, die ik eerder noemde. De Islamologen die je noemt krijgen niet diezelfde toegang of hebben niet hetzelfde bereik. Geef een Abdulwahid van Bommel (goed recent artikel op deze website trouwens, een oproep aan Moslims om zelf het heft in handen te nemen in het debat), een Fouad Laroui, Tariq Shadid, of een goede Islamoloog een vaste column in NRC/Trouw/Volkskrant en hij haalt al die schreeuwers vakkundig inhoudelijk onderuit. Dat is wat er aan ontbreekt. Die schreeuwlelijken mogen er ook zijn. Ik ben voor de vrijheid van meningsuiting. Het is recht van iedere ondeskundige, sommige met slechte bedoelingen, om zo hard te roepen als ze maar willen. Maar de vrijheid van meningsuiting is ook dat je daar flink tegenin kan gaan. Maar dan krijg je ook met een ‘markt’ te maken waarin bepaalde opinies beter verkopen en waarden als ‘hoor-wederhoor’ minder belangrijk zijn. Daarom zou ik het wel verfrissend vinden als er tegencolumnisten waren, zodat je een constant debat krijgt waarin meerdere kanten evenveel ruimte krijgen. Dat vergt dus twee dingen: goede sprekers met een eigen/tegenverhaal (die zijn er) en voldoende toegang tot het debat. En op dat laatste punt heb ik de indruk dat er veel redactionele bevooroordeeldheid is richting de anti-Islam.