Voorpagina Politiek

Populistisch simplisme

"Een beetje populisme mag best, maar in simplisme vervallen niet." Afgelopen weekend was de algemene vergadering van de VVD. Partijleider Rutte kreeg het verwijt van leden dat het bestuur van de VVD te populistisch is geweest. Als verdediging bracht Rutte in dat je best de dialoog mag aangaan met de bevolking. De VVD heeft alleen moeite met partijen die zich schuldig maken aan simplisme. Een interessante benadering voor het fenomeen dat de laatste jaren oprukt. Want we beginnen nog maar net te wennen aan de term populisme, of iemand anders geeft er weer een nieuwe draai aan: ‘Populistisch simplisme’.

Is het wel nodig om die twee termen uit elkaar te trekken als de grens tussen die twee al flinterdun is?

De politiek staat te ver af van de burger en moet dichterbij de burger staan. Het is maar een rotzooi in Den Haag en van de achterkamertjespolitiek daar hebben we onze buik vol. Den Haag, luister naar ons! De burgers. De mensen die belasting betalen en keihard werken om dit land te houden zoals het is. Dat was en is de wens van veel burgers. Eindelijk weer eens meetellen. Of beter gezegd: Het gevoel krijgen dat ze weer meetellen.

Als politici de ‘gewone’ man willen aanspreken dan zijn moeilijke en dure woorden taboe. Al die jaren heeft het ook allemaal gedraaid om de gewone burger. Alleen als erover werd gesproken, was het zo saai dat men in slaap viel of gewoon doorzapte naar Veronica. Met Pim Fortuyn werd de Nederlandse politiek weer leuk. Niet meer een uur eromheen praten met vaktermen, maar zeggen waar het op staat en dat in begrijpelijke taal. Pim was populistisch. Hij zei wat het volk wilde horen. Maar of hij ook daadwerkelijk deed wat het volk wilde of gewoon zijn eigen wens wilde vervullen is niet helemaal duidelijk geworden.

Na het Fortuyn tijdperk hebben we ook iets anders cadeau gekregen. Namelijk dat politici niet meer met inhoudelijke argumenten komen tijdens een debat, maar roepen met quotes die kort en krachtig zijn, zodat ze bij de burger en bij de media blijven hangen. Een inhoudelijke discussie kun je de huidige politici niet verwijten, het enige wat ze doen is spindoctoren op leuzen als: ‘Met Bos ben je de klos’ en ‘De tsunami van islamisering’.

Is dat het simplisme wat Rutte bedoelt? Want volgens mij leidt populisme automatisch tot simplisme. Om een standpunt, dat blijft hangen bij het publiek en leidt tot geapplaudiseer, begrijpelijk te maken voor een breed publiek, moet je dingen versimpelen. Anders begrijpt de burger die je wilt bereiken het niet. En de burger is tenslotte ook Ome Harry uit een Amsterdamse volkswijk die om alles geeft behalve politiek. Of moeten we het uit elkaar halen van de termen ‘simplisme’ en ‘populisme’ beschouwen als een nieuw politiek statement van de VVD. Het gaat niet goed met de VVD en partijen die volgens Rutte duidelijk meedoen aan simplisme (lees TON en PVV) snoepen veel kiezers weg.

De kwaliteit van de politiek is na de golf van het populisme er niet beter op geworden. De spoeddebatten over allerlei kwesties nemen toe (drie jaar geleden versoepeld om het debat in de Tweede Kamer aantrekkelijker te maken voor het publiek), de Kamer stelt oneindig veel vragen en ministers komen door alle Kamervragen niet eens meer toe aan het echte werk. Tijdens die debatten is het een vak apart geworden om zulke aparte uitspraken en quotes te leveren die hopelijk de voorpagina’s van de kranten halen. Wat Rutte eigenlijk bedoelt, is dat hij de kwaliteit van zijn populistische uitspraken afzet tegenover kwantiteit van simplistische uitspraken.

Dankzij Rutte is er een nieuwe term geboren die de domheid van het huidige populisme namelijk verdoezeld. Rutte en de zijnen zijn kwaliteitspopulisten, die hebben niets te maken met simplistische populisten aan de uiterste rechterflank.