Elk van de wereldreligies is in meer of mindere mate exclusivistisch. Elk van de wereldreligies sluit de ander uit of zegt een betere voorstelling van de waarheid te hebben. Zelfs religies die andere religies insluiten, bevestigen vaak de eigen superioriteit en leren dat de religie van de ander beperkend is in geldigheid, in authenticiteit of in principe.
Welkom in de multi-religieuze wereld! Zoveel geuren, zoveel kleuren..Maar wie heeft er eigenlijk gelijk?
God en de verschillende religies
In het Christendom gelooft men in de Heilige Drie-eenheid. Eén God die uit drie personen bestaat, de Vader, de Zoon en de Heilige Geest, waarvan er één Goddelijke persoon in de geschiedenis eenmalig in een menselijk lichaam incarneerde. Dat gebeurde zo’n 2000 jaar geleden in Palestina om daar voor de zonden van alle mensen te sterven.
In het Hinduisme geloven ze net als Christenen eveneens in een Goddelijke Drie-eenheid, maar er bestaan daarnaast nog vele andere goden. Ook deze goden konden in de wereld incarneren en deel uitmaken van de menselijke geschiedenis.
In het Jodendom gelooft men in één enkelvoudige God. Echter, deze God incarneert niet en is transcendent en ondeelbaar, maar heeft tegelijkertijd een speciale persoonlijke band (verbond) met het volk Israël.
De Islam deelt het laatste Godsbeeld in grote lijnen maar zegt dat deze ondeelbare God niet alleen profeten en openbaringen stuurt naar het volk van Israël, maar naar de gehele mensheid.
In het Boedhisme gelooft men vaak wel in goden maar is het niet noodzakelijk deze te aanbidden. Deze non-theistische religie stippelt een pad uit dat naar verlichting (‘boeddha natuur’) en nirvana leidt, die tegelijkertijd immanent en transcendent zijn.
Vier mogelijkheden
Dat religies elkaar uitsluiten is op zich geen reden om te geloven dat ze het allemaal wel mis moeten hebben. Er zijn namelijk vier mogelijkheden:
- Ze hebben allemaal ongelijk.
- Slechts één heeft gelijk.
- Een aantal heeft gelijk.
- Ze hebben allemaal gelijk.
Is dat niet gek? Vooral mogelijkheden 3 en 4 lijken onmogelijk als de beschrijvingen van het transcendente elkaar duidelijk uitsluiten. In het klassieke verhaal van de olifant en 6 blinden kan men echter een verklaring voor mogelijkheden 3 en 4 vinden.
Olifantverhaal
Het verhaal is in vele verschillende versies overgeleverd en er bestaan verschillende varianten van het verhaal. Over de oorsprong van het verhaal zijn de meningen verdeeld. Kandidaten voor de originele versie zijn Hindu, Boedhistische en Islamitische (Soefi) bronnen.
Eén versie van het verhaal luidt als volgt: 6 blinden krijgen elk een unieke ervaring met een olifant en beschrijven de ervaringen na afloop aan de andere blinden. De eerste zegt: "een olifant is als een slang". De tweede zegt: "een olifant is als een boomstam". De derde zegt: "een olifant is als een waaier". De vierde zegt: "een olifant is als een stevige muur". De vijfde zegt: "een olifant is als een speer". De zesde zegt: "een olifant is als een touw". Wie heeft er nu gelijk?
Elk van hen beweerde de waarheid in pacht te hebben. Een buitenstaander, die nooit een ervaring had met een olifant, concludeerde dat ze allemaal ongelijk moesten hebben. De tegenstrijdige verhalen bewezen dat er helemaal geen olifant kan bestaat. Het moest een verzinsel zijn! Dat ze allemaal gelijk hadden leek geen optie te zijn. De beschrijvingen van de ervaringen spreken elkaar tegen. Wat heeft een muur gemeen met een touw of boomstam?
De blinden begonnen na het delen van deze ervaringen ruzie met elkaar te maken. De waarheid is echter dat alle 6 blinden gelijk hebben. De eerste had alleen een ervaring met de slurf, de tweede alleen met een poot, de derde alleen met een oor, de vierde alleen met de buik, de vijfde alleen met een slagtand, de zesde alleen met de staart. Doordat ze elk een unieke ervaring hadden met één aspect van de olifant lopen hun beschrijvingen uiteen en lijken elkaar uit te sluiten.
Men kan zich ook voorstellen dat twee blinden een ervaring met hetzelfde aspect zouden hebben, maar het totaal verschillend zouden interpreteren en beschrijven. Bijvoorbeeld een ervaring met een olifantenoor wordt door de ene blinde beschreven als een waaier en door de ander als een stuk leer.
Wijze lessen
Dit verhaal leert ons veel wijze lessen. Het verklaart hoe verschillende religies, die exclusivistisch van aard zijn, uitingen van hetzelfde kunnen zijn. De Realiteit is immers groter dan de menselijke ervaringen. Ervaringen van de mens zijn weer groter dan de beschrijvingen. Het verhaal moedigt ons aan de eigen (ervaring met de) waarheid en het transcendente te relativeren (zonder deze weg te verklaren) en meer respect te hebben voor de religie en spirituele ervaring van de ander.
99 Eigenschappen van Allah
Dan nu naar het verhaal van verschillende Godsbeelden binnen de Islam. In de Islam heeft God 99 Schone Eigenschappen die in de wereld weerspiegeld/gemanifesteerd worden. Elke mens heeft een bepaalde reflectie van God’s eigenschappen in hem/haar. De verschillen tussen mensen in al hun eigenschappen zijn ontologisch en door God zo bedoeld en moeten als een verrijking worden gezien. Door cultivatie van de gemanifesteerde schone eigenschap(pen) kan de mens dichter bij God komen en het stadium van zelfrealisatie bereiken.
In de Islam wordt er benadrukt dat men een correct concept van God moet hebben. Er wordt een ruw kader gegeven dat zuiver monotheisme scheidt van afgoderij. In Surat al-ikhlas (Hoofdstuk 112 uit de Koran) wordt gezegd dat "niets met Hem vergelijkbaar is" en de Koran zegt ook dat "God de grootste is" (allahu- akbar) ook groter dan onze voorstellingen: "het oog bereikt hem niet, maar Hij bereikt het oog wel".
Tegelijkerijd zegt onderstaande hadith (die niet te letterlijk moet worden genomen!) dat er ook binnen de Islam (binnen bepaalde kaders) ruimte is voor een persoonlijk Godsbeeld. De mens is immers beperkt in zijn inzichten en ervaringen en bereikt God nimmer puur op basis van eigen inspanningen. Daarentegen beloont God de inspanningen van de mens die God zoekt, door Zelf dichter bij de mens te komen:
Allah de Almachtige zegt:
Ik ben zoals Mijn dienaar denkt dat Ik ben, Ik ben bij hem als hij Mij noemt. Als hij Mij in zichzelf noemt, dan noem Ik hem in Mijzelf, Als hij Mij in een gemeenschap noemt, noem ik hem in een gemeenschap die beter is. En als hij zich een handbreedte naar Mij toe wendt, dan wend Ik Mij een armlengte naar hem toe, en als hij zich een armlengte naar Mij toe wendt, dan wend Ik Mij met de lengte van uitgespreide armen naar hem toe, en als hij naar Mij toe komt lopen dan kom Ik naar hem toe rennen.
(Sahih Bukhar #6970, Sahih Muslim #2675)
Kamel Essabane
Kamel Essabane is het stilste jongetje van de klas dat toch begon te praten en zijn klasgenoten soms hard aan het lachen wist te maken. Hij overwon zijn angsten en maakte van praten voor groepen zijn beroep. Doordeweeks loopt hij met de pet op van docent islamitische godsdienst rond op een hogeschool en voorziet hij tevens diverse scholen van advies als onderwijsbegeleider identiteit en levensbeschouwing. Ook vertelt hij soms filosofische verhalen aan het Fahm Instituut. Af en toe plaatst hij vanachter zijn laptop in alle stilte een ernstige tekst op het net. Misschien dat iemand het leest.Lees andere stukken van Kamel
31 Reacties op "6 blinden + 1 olifant = ?"
Toch sluipen er in menige Godsdienst ook vormen van ‘afgoderij’. Zo kan de voorstelling van de Koran als het letterlijke ongeschapen woord van God ook als een vorm van afgoderij worden gezien dat keurig past in de metafoor van het olifantverhaal. Jezus als vleesgeworden God is ook een beeld dat neigt naar de tijd dat Goden nog gezien werden als wezens die je om de hoek tegen het lijf kon lopen (het schijnt dat Paulus wel eens gezien werd als God als hij in een vreemde stad aankwam). Het exclusieve verband van God met de Joden waar ik laatst nog een zionist van hoorde getuigen is volgens mij ook een corrumpering van het Godsbeeld. Kortom in de monotheïstische Godsdiensten zijn voorstellingen geslopen van het Goddelijke die de Olifant geen recht doen. Maar ik ga voor optie 4 uit compassie met ‘de blinden’.
Erg leerzaam, mooi stuk!
En toch gaat de vergelijking met de blinde olifantenvoelers hartstikke mank; de olifantenvoelers delen immers enkel hun ervaringen en die zijn van dusdanige aard dat ze elkaar kunnen aanvullen. De religies, daarentegen, sluiten zonder meer de juistheid van andere religies uit omdat ze niet gesteld zijn in de vorm van elkaar aanvullende ervaringen, maar daadwerkelijk ook beperkingen opleggen die buiten die ervaringen liggen.
Alleen al de hoeveelheid goden en de geboden dat er niet meer of andere goden zijn leidt onmiskenbaar tot de conclusie dat er maar eentje gelijk kan hebben en dat er waarschijnlijk geen een gelijk heeft. Daarmee zeggen religiezen effectief dat naar hun mening 80% van de wereldbevolking het mis heeft (en dientengevolge vaak naar de hel gaat of anderszins iets vervelends gaat meemaken). Ik blijf liever bij mijn agnostische en derhalve ietwat vriendelijkere standpunt: we kunnen niet weten wie gelijk heeft, maar het is zou zeer onwaarschijnlijk zijn als een van de wereldreligies het bij het rechte eind heeft.
Prachtig stuk, Kamal, dankjewel! Toevallig ben ik zelf al een tijdje aan het nadenken over een manier om aan mijn familie uit te leggen dat mijn (islamitische) geloof eigenlijk niet zo heel ver verwijderd is van mijn protestantse opvoeding, en ik denk dat dit olifantenverhaal daar wel bij kan helpen…
@zmooc
“De religies, daarentegen, sluiten zonder meer de juistheid van andere religies uit omdat ze niet gesteld zijn in de vorm van elkaar aanvullende ervaringen”
Er zit inderdaad in veel tradities wel een “exclusion clause,” zoals het bijbelse “Niemand komt tot de Vader dan door Mij.” (sorry, ik weet het precieze boek en vers niet) Toch kan je als gelovige er wel voor kiezen om hier een andere interpretatie van te hebben, die wel ruimte laat aan andere tradities. In de koran wordt God steeds genoemd als de Genadevolle en Barmhartige, en ik kan me niet voorstellen dat een rechtvaardige God mensen naar de hel zou sturen alleen omdat ze toevallig geen moslim zijn, hoe goed ze ook hebben geleefd. Dat gaat bij mij gewoon niet samen. Hoe kun je dan überhaupt met je niet-moslim familie en vrienden omgaan als je zo gelooft, denk ik dan. Hopen dat ze zich nog een keer bekeren vind ik erg aanmatigend, alsof hun eigen levenswijze niet goed genoeg is… Maar goed, dat is mijn eigen kijk er op, met alle respect voor mensen die er anders over denken.
@elmakr: Klopt, iedere gelovige blijft een individu. Neemt niet weg dat voor de religies zelf elkaar zonder meer op een aantal cruciale vlakken dusdanig tegenspreken dat het verhaal van de olifant simpelweg niet opgaat.
@zmooc
Maar wat is dan het verschil tussen de religie zelf en de gelovigen? Ik vind dat altijd wel lastig. Als ik lees over “de islam” zegt zo-en-zo, vraag ik me altijd af, wiens islam? Het is toch geen statisch concept? Op het moment dat je je religie statisch maakt kan die ook niet meer groeien, zich ontwikkelen, aanpassen aan nieuwe inzichten etc.
Enfin, ik zie het verschil niet tussen de gelovigen en de religie zelf. Gelovingen interpreteren de religie en creeëren er door hun eigen Op die manier wordt de religie zelf toch ook pluriform?
Zmoc schreef:
En toch gaat de vergelijking met de blinde olifantenvoelers hartstikke mank;
In principe gaat ieder vergelijking mank, dat is inherent aan vergelijkingen. Geen twee dingen zijn 100% vergelijkbaar behalve twee dingen van hetzelfde maar. Het ligt er maar aan waar je focus op is. Is een half gevuld glas half vol of half leeg?
Zmoc schreef:
de olifantenvoelers delen immers enkel hun ervaringen en die zijn van dusdanige aard dat ze elkaar kunnen aanvullen. De religies, daarentegen, sluiten zonder meer de juistheid van andere religies uit omdat ze niet gesteld zijn in de vorm van elkaar aanvullende ervaringen, maar daadwerkelijk ook beperkingen opleggen die buiten die ervaringen liggen.
Commentaar:
Dat kan je ook anders zien. De blinden hebben helemaal niet het idee dat ze elkaar aanvullen maar elkaar keihard tegenspreken. Wat heeft een boom gemeen met een touw of muur? Een boom is rond en hard, een touw is rond en flexibel. Dat is tegenstrijdig! Nu kan je ACHTERAF en met een COMPLEET BEELD van de olifant zeggen dat je de ogenschijjnlijk tegenstrijdige eigenschappen op verschillende facetten van dezelfde olifant slaan maar dan bevestig je precies mijn punt. Wie zegt dat je dat bij de religieuze ervaringen niet kan?
Zmuc schreef:
Alleen al de hoeveelheid goden en de geboden dat er niet meer of andere goden zijn leidt onmiskenbaar tot de conclusie dat er maar eentje gelijk kan hebben en dat er waarschijnlijk geen een gelijk heeft.
Commentaar:
Dat is dus geen logische redenering. In de ene religie spreken ze inderdaad over ” veel goden” en in de andere over “1 God en vele engelen en geesten”. Het kan zijn dat ze over hetzelfde spreken in verschillende talen/concepten. Met deze verschillende meningen zeg je niets over de spirituele ervaringen die zoals het olifantverhaal zegt op hetzelfde kan slaan. Het kan zo zijn dat hun ervaringen echt zijn en op hetzelfde slaan maar dat de ze (1) geen compleet beeld hebben omdat de ervaringsdata beperkt en verschillend is en/of (2) interpretaties van de data uiteenlopen.
Zoals ik schreef:
“De Realiteit is immers groter dan de menselijke ervaringen. Ervaringen van de mens zijn weer groter dan de beschrijvingen.”
In je laatste conclusie
(“de conclusie dat er maar eentje gelijk kan hebben en dat er waarschijnlijk geen een gelijk heeft.”) zit ook een denksprong. Als binnen een groep mensen uiteenlopende meningen bestaan is het nog niet waarschijnlijk dat niemand gelijk heeft. Het hangt er maar vanaf waar ze de meningen op baseren.
Zmoc schreef:
Ik blijf liever bij mijn agnostische en derhalve ietwat vriendelijkere standpunt: we kunnen niet weten wie gelijk heeft, maar het is zou zeer onwaarschijnlijk zijn als een van de wereldreligies het bij het rechte eind heeft.
Commentaar
Je mag bij je mening blijven en die zou een ieder moeten respecteren. Maar ik weet niet of deze agnostische mening nou zo veel vriendelijker is. In mijn woorden zeg je: “ik weet het niet en dus is het onwaarschijnlijk dat anderen het wel weten.” Als je beweert dat niemand weet wie gelijk heeft is dat ook een absolute claim.
Vriendelijk en bescheiden zou volgens mij zijn als je zou zeggen dat je het zelf niet weet op basis van jouw kennis, inzicht en ervaringen maar de mogelijkheid openlaat dat een ander andere kennis, inzichten en ervaringen kan hebben. Ik zie niet in hoe je op basis van je persoonlijke kennis, inzichten en ervaringen een waarschijnlijkheidsberekening over anderen kan maken.
Vredige groet
Je vergeet de natuur-‘godsdiensten’ zoals in Afrika. Onder de boom.
Wie heeft er gelijk?
5. Ik heb gelijk ;-)
Het verhaal leert ons niet ‘veel wijze lessen’. Het is een simpel verhaal, met als moraal ”˜kijk verder dan je neus lang is’, het zou anders kunnen zijn. En het maakt duidelijk dat blinden niet kunnen zien ;-)
Allah is geen olifant.
Een religie is ook geen olifant.
Allah zegt helemaal niets. De hadith is gewoon door een mens geschreven. Allah loopt niet en Allah zegt ook niet dat zijn dienaren naar hem toe komen rennen als hij naar hen toe loopt.
Het een en ander is blasfemie en daar heb ik gelijk in.
elmakr (#4), het is maar hoe je het bekijkt. Er zijn grote essentiële verschillen tussen protestantisme en islam. Het kan bij jou wellicht niet samengaan, vanwege jouw gevoel voor rechtvaardigheid, maar het staat toch echt in de koran, dat joden en christenen en heidenen vreselijke straffen te wachten staan, daar wordt geen uitzondering gemaakt voor ‘goed levende joden en christenen en heidenen’. Ik neem aan dat je de koran gelezen hebt.
Jan
Het is niet een kwestie van is het glas half leeg of half vol zoals Kamal in 7 stelt: de parabel deugt van geen kanten.
Een olifant bestaat namelijk in de werkelijkheid, dat kan niemand tegenspreken. En omdat we de olifant fysiek “kennen”, weten wij dat alle blinden ’n beetje gelijk hebben.
God is geen fysieke entiteit (ik ben ‘m nog nooit tegengekomen, heb nog nooit ’n foto van ‘m gezien o.i.d. Ken ook niemand die dat wel heeft ervaren).
Een betere parabel zou zijn: 6 blinden die ieder 1 specifieke karakteristiek van het Vliegende Spagetti Monster beschrijven of van de Onzichtbare Roze Eenhoorn.
# Meneer van Dalen, je kan de parabel ook als een variant op de beroemde parabel van Plato en de grot interpreteren. Dan zou je je meer kunnen richten op hetgeen gezegd wil worden en minder op ‘het format’.
http://nl.wikipedia.org/wiki/Allegorie_van_de_grot
@10
Wat ik probeer te zeggen is dat door in het verhaal een olifant te kiezen als symbool voor “God”, je direct op het verkeerde been wordt gezet omdat het bestaan van God dan al tot waarheid is verheven (immers olifanten bestaan ook).
Dat is dus een “gedachtensprong” (om de terminologie van Kamal zelf te gebruiken) waar nog een wereld van mogelijkheden tussen zit.
Overigens vind ik de gedachte die Kamal probeert te beschrijven best een sympathieke.
Beste Simon,
Jou stelling betrefende de grot theorie is onjuist. Deze stelling wordt namelijk door dezelfde feiten als die meneer van Dalen noemt getackeld.
In de grottheorie zijn de verschijnselen die worden waargenomen weldegelijk aanwezig in de grot. Deze bewegen zich als schaduwen achter de waarnmemers. Het handeld zich in de deze theorie om de waarneming, en de betekenis die men aan deze geeft.
Feit blijft wel dat ondanks de verschillen in uitleg wat betreft men heeft waargenomen, hetgeen is waargenomen, met of zonder interpretatie weldegelijk fysiek aanwezig is.
Hmm, een van jouw weinige stukjes waarbij ik niet alles 2x moet lezen. Had een tijdje naar die hadieth gezocht, bedankt.
#Lieke “In de grottheorie zijn de verschijnselen die worden waargenomen wel degelijk aanwezig in de grot”.
Is dat zo ? Volgens mij bevindt hetgeen (indirect) wordt waargenomen zich buiten de grot. En als je de grot als metafoor van het leven ziet is er dus geen sprake van fysieke aanwezigheid.
Er hebben weer eens een paar mensen problemen met begrijpend lezen.
Voor de goede orde. De parabel is geenszins een Godsbewijs. Dat wordt ook nergens beweerd.
Ik schreef:
“Het verklaart hoe verschillende religies, die exclusivistisch van aard zijn, uitingen van hetzelfde kunnen zijn. De Realiteit is immers groter dan de menselijke ervaringen. Ervaringen van de mens zijn weer groter dan de beschrijvingen. Het verhaal moedigt ons aan de eigen (ervaring met de) waarheid en het transcendente te relativeren (zonder deze weg te verklaren) en meer respect te hebben voor de religie en spirituele ervaring van de ander.”
Als bovenstaande nog niet genoeg zegt…
Van Dalen schreef:
Een olifant bestaat namelijk in de werkelijkheid, dat kan niemand tegenspreken. En omdat we de olifant fysiek “kennen”, weten wij dat alle blinden ’n beetje gelijk hebben.
Commentaar:
Dat een olifant echt bestaat kan een scepticus wel in twijfel trekken. In het verhaal kwam een buitenstaander langs die nooit van ene olifant gehoord had. Maar bewijs eens dat het fysieke bestaat en niet in een matrix bestaat? Probeer ook eens te bewijzen dat je zintuigen en verstand correct werken. Het enige wat volgens mij vast staat is dat jij een ervaring hebt van een olifant. De ervaring gelij stellen aan de werkelijkheid is volgens mij weer een sprong. De werkelijkheid is meer dan jouw ervaring, en je beschrijving van je ervaring is weer minder dan je ervaring.
van Dalen schreef:
God is geen fysieke entiteit (ik ben ‘m nog nooit tegengekomen, heb nog nooit ’n foto van ‘m gezien o.i.d. Ken ook niemand die dat wel heeft ervaren).
Over God bestaan verschillende concepten. Het gaat iin het verhaal om ervaringen die kunnen zowel om het fysieke als metafysische gaan, in beide gevallen is het waar dat beschrijvingen en ervaringen van een en hetzelfde kunnen varieeren. Als je daar een tegenargument voor hebt hoor ik die graag.
van Dalen schreef:
Een betere parabel zou zijn: 6 blinden die ieder 1 specifieke karakteristiek van het Vliegende Spagetti Monster beschrijven of van de Onzichtbare Roze Eenhoorn.
Maakt op zich niet uit welk object je gebruikt en welke naam je het beestje geeft het komt op hetzelfde neer.
Er zit inderdaad een aanname in het verhaal dat deze werkelijkheid bestaat maar het verhaal was ook niet bedoeld om die werkelijkheid daarmee te bewijzen. Dat is een cirkelredenering. Dat begrijp ik ook.
De les die de goede lezer kon begrijpen was dat 1 werkelijkheid kan tot verschillende ervaringen leiden die weer tot verschillende beschrijvingen kunnen leiden. Zelfs 2 identieke ervaringen kunnen tot verschillende beschrijvingen leiden. Nu val ik in herhaling. Maar als je daar een tegenargument voor hebt hoor ik die graag.
MvG
@Jan
“Wie heeft er gelijk?
5. Ik heb gelijk :) ”
Zullen we het daar maar op houden Jan?Want het punt dat je maakt over de koran en ongelovigen heb je al in meerdere eerdere posts gemaakt, en ook toen werd de discussie weinig productief…
Blaise Pascal schreef ooit: ‘De laatste stap van het verstandelijk denken is de erkenning dat er oneindig veel dingen zijn die het te boven gaan. Als het aan dat inzicht niet toekomt is het maar zwak. En als de natuurlijke dingen het al te boven gaan, wat moeten we dan niet zeggen van de bovennatuurlijke?’
Het refereert aan het raadsel van de beperkte oneindigheid. De mensheid leeft in een besloten universum dat eeuwig uitdijt. Wat valt er buiten de materiële grenzen van het universum waar te nemen? Hebben we daar een supranationale verklaring voor nodig?
Blijkbaar wel. De wereld-godsdiensten hebben het oneindige gemonopoliseerd met prachtige dogma’s. Zingeving maakt het oneindige niet hanteerbaar maar begrijpelijk.
Jorge Luis Borges schreef: ‘Er bestaat een concept dat alle andere verderft en omverwerpt. Ik verwijs niet naar het Kwaad, waarvan de ethiek zijn begrensde koninkrijk is; ik verwijs naar het oneindige.’
Waarom? In een oneindige situatie komen alle situaties voor. De stelling van Blaise Pascal wordt onhoudbaar: in oneindigheid komt er een moment voor dat verstandelijk denken alles begrijpt.
In de ‘hogere wiskunde’ leer je dat evenwijdige lijnen alleen bestaan in de euclidische meetkunde. Op het moment dat evenwijdigheid werd benoemd waren andere wiskundige dimensies onbekend. Dit kun je natuurlijk ook op dogma’s toepassen.
Maar wie heeft er nu gelijk? In een oneindige en onbegrensde toestand komen alle situties voor. Alle religies hebben dus gelijk.
Hoewel ik nu begrijp dat islam zich mogelijk wil uitsluiten. In Surat al-ikhlas (Hoofdstuk 112 uit de Koran) wordt gezegd dat ‘niets met Hem vergelijkbaar is’. In oneindigheid is dat een onmogelijke paradox, aangezien er niet iets kan zijn dat onvergelijkbaar is.
Laten we voor het gemak maar veronderstellen dat Allah bestaat. In oneindigheid is ‘hij’ vergelijkbaar. De logische conclusie luidt dat er meerdere, gelijkwaardige goden zijn, mogelijk manifestaties van dezelfde bron.
Mooi, aan de slag dus, fuseren die dogma’s. Dat scheelt een hoop gekibbel.
Ter aanvulling:
In Surat al-ikhlas (Hoofdstuk 112 uit de Koran) wordt gezegd dat ‘niets met Hem vergelijkbaar is’. In oneindigheid is dat een onmogelijke paradox, aangezien er niet iets kan zijn dat onvergelijkbaar is, tenzij het van tijdelijke aard is.
Iets wat voor het brein als ”onmogelijk” is, en of wordt gezien hoeft in werkelijkheid niet onmogelijk te zijn.
Elke vergelijking van Allah met een olifant of schimmen in een grot is vals.
Het bespreken en vergelijken van verschillende concepten van Allah is een vorm van blasfemie.
Karel van het Reve beschreef God als een in levende stof gevangen ezel, Kamal vergelijkt de religie met een olifant tussen de blinden.
Misschien zit daar wel de kern van de ellende. Mohammed werd gek van de wereld om hem heen en heeft geprobeerd er een touw aan vast te knopen. Het is een richtsnoer geworden dat maar al te concreet wordt toegepast, bijvoorbeeld de doodstraf op blasfemie.
Allah kan niet iets zijn, geen olifant, geen schimmen en geen concepten. Anders ontstaat onmogelijkheid, zoals Pieter (#18) schrijft. Pieter neemt voor het gemak maar aan dat Allah bestaat. Hij kan echter niet bestaan zoals iets bestaat. Dan zou Allah geen Allah meer zijn.
Kamal, hoe weet je dat een olifant niet bestaat uit een boomstam, een slang en een touw? En wat horen die blinden eigenlijk?
elmakr (#17), 5. Ik heb gelijk ;-) is een grapje om de vaste opsomming te relativeren.
Kamal, wat is de reden van je betoog? Waarom zoek je naar wie gelijk heeft? Welke vraag zit achter die vraag?
Jan
Jan je begint een beetje vervelend te worden omdat je niet goed leest. Wat is de reden dat je dingen wilt weerleggen die niet zijn beweerd? God is geen persoon of object. Ik heb nergens beweerd dat de olifant vergelijkbaar is met God. Het verhaal gaat over ervaringen, die dezelfde bron kunnen hebben maar verschillend, zelfs paradoxaal uitgedrukt kunnen worden. Als je daar een tegenargument voor hebt hoor ik die graag. Maar verdoe aub je tijd niet door dingen te weerleggen die ik niet heb beweerd zijn (stropopredenering is een drogreden).
MvG
@Meryem
‘Iets wat voor het brein als onmogelijk is, en of wordt gezien hoeft in werkelijkheid niet onmogelijk te zijn.’
Jouw opmerking hangt nauw samen met de filosofische kwestie of ”˜de werkelijkheid’ onafhankelijk is van de waarnemer. Als dat zo is, dan kun je dat definiëren als toeval. In een dogma is toeval de wil van God.
Dobbelen
Als ıets als een toevalsproces beschouwd wordt, dan is het wel het gooien met een dobbelsteen. Als de dobbelsteen ”˜eerlijk’ is, is de kans op iedere uitkomst 1/6. Maar is er hier wel sprake van ”˜echt’ toeval? Of wordt de uitkomst geheel bepaald door onze handbeweging, de plaatsen en snelheden van alle moleculen in de lucht, de precieze vorm vanhet tafeloppervlak, enzovoort?
Voor de natuur is het geen verrassing.De uitkomst wordt volledig bepaald door de natuurwetten.
Over wat toeval precies is uitgebreid gediscussieerd tussen Einstein en Niels Bohr.
In 1964 werd door John Bell, met behulp van een zuiver wiskundig argument, een formule opgesteld die stelt dat als aan bepaalde ongelijkheden voor gebeurtenissen die gelijktijdig plaatsvinden wordt voldaan het onderliggende toevalsproces een gevolg is van onze onwetendheid.
Deze vergelijking is een van de belangrijkste inzichten uit de vorige eeuw: de factor toeval, of externe wil, wordt hiermee geminimaliseerd.
Filosofisch: de werkelijkheid is dus niet onafhankelijk van de waarnemer.
Tot de komst van de quantum mechanica was wetenschap deterministisch: het verleden bepaald de toekomst. Zoals Omar Khayyam schreef:
‘De eerste dag van de schepping schreef
Wat de Dag des Oordeels zal lezen’
De wetenschap had echter moeite met ogenschijnlijke toevalsprocessen totdat de quantum mechanica verschijnselen als kansen beschouwde. De kans dat een verschijnsel zich voordoet kan nu berekend worden.
Als toeval bestaat, is het slechts op zeer kleine schaal.
Terug naar de filosofie: laten we aannemen dat het bestaan van God geen toeval is. Als we dan vervolgens bepaalde eigenschappen (‘correcte eigenschappen’, 99 eigenschappen of de stelling dat hij onvergelijkbaar is) aan God toeschrijven verwordt hij tot een kans die berekend kan worden. In de quantum mechanica een vector die zich ophoudt in oneindige dimensies.
Als het bestaan van God wel toeval is dan is in oneindigheid het bestaan van andere goden onvermijdelijk, al dan niet tijdelijk.
Om dergelijke (goddelijke) vectoren te isoleren, zeg maar te identificeren, heb je iets nodig dat een oneindig aantal processen kan berekenen: de quantum-computer.
Ter aanvulling:
De bijbel zegt dat de mens naar het evenbeeld van God is geschapen. Als je dit naar de quantum mechanica vertaalt spreek je dan over een vector die zich wil laten begrijpen en uiteindelijk laten beheersen.
De koran (112:1,4) vertelt dat god onvergelijkbaar is. In termen van quantum mechanica zou dit een vector zijn waarvan de eigenschappen voortdurend veranderen.
Pieter schreef:
Terug naar de filosofie: laten we aannemen dat het bestaan van God geen toeval is. Als we dan vervolgens bepaalde eigenschappen (‘correcte eigenschappen’, 99 eigenschappen of de stelling dat hij onvergelijkbaar is) aan God toeschrijven verwordt hij tot een kans die berekend kan worden. In de quantum mechanica een vector die zich ophoudt in oneindige dimensies.
Commentaar:
Lijkt me het het paard achter de wagen spannen. De eerste noodzakelijke aanname die aan het denken vooraf gaat is dat Waarheid bestaat. Als er geen Waarheid was kon er geen bewust zijn zijn die de waarheid kan ontdekken/berekenen. Allah is de Waarheid volgens de Koran en de Bijbel.
Hij gaat aan alle waarnemingen, het denken en kansberekeningen vooraf en je kan hem daar geen object van maken.
De eigenschappen van God zijn niet vergelijkbaar met de eigenschappen die wij kennen. God schiep de mens naar zijn evenbeeld is ook volgens een hadith.
“Allah created Adam in His own image”
Bukhari Book 032, Number 6325.
De eigenschappen in de schepping zijn echter een flauwe afspiegeling van de perfectie van God. De Koran en Bijbel hoeven hierin niet in tegenspraak met elkaar te zijn.
De quantummechanica leert ons dat subject en object niet los van elkaar bestaan. OOk leert de quantummechanica dat er werelden bestaat van oneindige mogelijkheden en 1 actuele wereld waain het subject participeert en er dus slechts 1 mogelijke wereld wordt geactualiseerd. Dat gaat tegen onze ervaringen in en leidt in de wetenschap tot allerlei paradoxen. God, de Absolute Eenheid overstijgt deze duale wereld waarin subject en object relatief aan elkaar zijn en ook alle mogelijke werelden. Je kan God dus niet reduceren tot een vector of kansberekening op Hem loslaten. Dat is blasfemie. ;)
Bedankt voor de parabel. Ik wil je toch ‘de gebroeders Karamazov’ aanraden, Kamal. Je noemt God een noodzakelijke aanname… volgens de Koran en Bijbel. Juist. Anders wordt het lastig de strekking van die boeken te begrijpen. Snap ik. Maar dat is nu juist het aardige van Dostojewski; daar is God geen noodzakelijke aanname.
Je doet in je laatste drie zinnen van bovenstaande reactie net alsof een wereldbeeld zonder zo’n Absolute Eenheid niet mogelijk is.
Maar dat is het wel degelijk. In de Europese literatuur is men hier al enige tijd mee bezig. In oude Boeddistische teksten nog langer.
“Je kan God niet reduceren (…)”.
Het aardige is… dat kan juist wél. Dat mag ook. En het gebeurt ook… door denkers, filosofen, schrijvers.
Jij gaat er telkens vanuit dat het boek ‘de Koran’ danwel ‘de Bijbel’ relevanter is in deze discussie dan enig ander boek. Je gaat er kennelijk vanuit dat die boeken “waar” moeten zijn. Dat staat namelijk in die boeken, dat snap ik ook.
Maar dat maakt dat je gefocust bent op een ‘Waarheid’ die nodig is om te kunnen denken. Maar er zijn andere boeken even relevant in deze discussie. Die nemen de mens als uitgangspunt en de krochten van de menselijke geest. Succes ermee. Thijs
@Kassam
‘De eigenschappen van God zijn niet vergelijkbaar met de eigenschappen die wij kennen’.
De 99 eigenschappen zijn anders heel goed te begrijpen voor gewone mensen.
‘De quantummechanica leert ons dat subject en object niet los van elkaar bestaan’
Precies, de kern. John Bell bewijst dat als aan bepaalde ongelijkheden voor gebeurtenissen die gelijktijdig plaatsvinden wordt voldaan het onderliggende toevalsproces een gevolg is van onze onwetendheid.
Dit geldt nu helemaal voor de conclusie die je vervolgens trek! Je spreekt van een dualiteit en de absolute eenheid) die in de quantum mechanica niet bestaat. In oneindigheid bestaat de relatie in alle dimensies, alleen de aard van de relatie veandert. Zoals de evenwijdige lijn buiten de euclidische meetkunde.
Zoals je schrijft, begrijpend lezen is een kunst! Maar goed, waarom zouden we god niet kunnen bestuderen voor een beter begrip? Blasfemie? Hangt er af hoe je god ziet en definieert.
overigens wel goed geschreven: een mooie parabel.
Maar goed,
Beste Thijs,
Er bestaan verschillende concepten van God. Zoals Pascal zei is de God van de filosofen niet dezelfde als die van Abraham, Isaac en Jacob. Van mij mag je een gereduceerde God hebben in de vorm van een idee of beeld, maar volgens mij doe je daarmee God en jezelf tekort.
Maar het is niet zo dat zonder een Absolute Realiteit alleen de Koran of Bijbel niet te begrijpen is.
Als er geen aanname is van het bestaan van Waarheid is niets echt te begrijpen. Er bestaan wel verschillende concepten van ‘Waarheid’ en in die zin is het wel mogelijk andere wereldbeelden te hebben maar ook om die ter discussie te stellen.
Je vergist je echter als je denkt dat het Buddhisme een materialistisch wereldbeeld verdedigt.
Over onze wereld zeggen zowel Buddhisme als Hinduisme dat het “Maya” is, een illusie. Het absolute is transcendent. Zoals de Koran zegt, zegt de stichter van het Buddhisme Gautama Buddha volgens de overleveringen het volgende ober het Absolute:
“There is an. Unborn, a Not-become, a Not-made, a Not-compounded. If there were not, this Unborn, Not become, Not-made, Not-compounded, there could not be made any escape from what is born, become, made, and compounded. But since there is this Unborn, Not become, Not-made, Not-compounded, therefore is there made known an escape from what is born, become, made, and compounded.” Ud. 80
http://www.buddhanet.net/e-learning/qanda02.htm
MvG
Kamal, een boeddistische monnik heeft mij vorig jaar verzekerd dat God niet bestaat. En ik was zo stom om hem te geloven. Hij had wel respect voor gelovigen die net doen alsof er een God bestaat. Het maakt hun leven kennelijk overzichtelijk.
Ik vermoed dat “Maya” (de illusie) verwijst naar onze gekleurde waarnemingen, onze aspiraties, hoogmoed, gehechtheid aan bezit. Ik kan goed meegaan met iemand die stelt dat we het grootste deel van de dag in een illusie leven. We zien slechts wat we willen zien.
Mooi citaat over Unborn, Not become, Not-made, Not-compounded. Is dat volgens jou vergelijkbaar met een God? Volgens mij niet. Het kan verwijzen naar ‘een gedachte’ of ‘een overtuiging’, waartoe we toevlucht zoeken.
Dingen als waarheid, eenheid, en God zijn, met alle respect, helemaal verzonnen door mensen. Zo zitten mensen in elkaar. Mensen doen zulke dingen.
Inderdaad, we weten niets en we zijn allemaal maar een stel klunzen. We kunnen heel veel dingen niet goed begrijpen. We hebben een paar flarden, een paar waarnemingen, herinneringen, emoties, en telkens laten we ons verleiden door andere mensen die net doen alsof er een heel systeem achter zit. Alsof dingen in beginsel rechtvaardig zijn, alsof er een zuivere levensstijl bestaat, alsof er perfectie bestaat.
Als dat je een vervelend gevoel geeft Kamal, dan kun je net doen alsof! Waarom niet? Communisten noemen het waarheid. Religieuzen noemen het God. Boeddisten noemen het verlichting.
Allemaal best. Dat mag. We hebben het nodig. Het maakt het leven op cruciale momenten zelfs makkelijker.
Probleem is wel dat je waarnemingen gekleurd gaan worden, zodra je je overgeeft aan een van de systemen. Dat je sommige dingen niet goed meer waarneemt.
We hebben ongetwijfeld allemaal gekleurde waarnemingen, maar dan nog is het goed om te realiseren dat andere mensen andere systemen hebben. Er is op een zeker moment iemand in jouw leven geweest die jou heeft wijsgemaakt dat er een God bestaat die jou heeft gemaakt. Ik neem dat voor kennis aan, en vraag me vervolgens af: waarom? Waarom zeggen mensen dat?
Als ik God tekort doe, kun jij hem dan straks eventjes mijn excuses aanbieden? Alvast bedankt. Ik doe mezelf niet tekort hoor, bedankt voor je zorgen. En jij doet jezelf ook niet tekort: jij bent een goed mens met God.
Jouw God is een symbool, een naam, een woord, dat voor jou veel betekent.
En datgene wat dat voor jou betekent, heb ik ook, en noem ik anders. Ik noem het ‘verantwoordelijkheid nemen’. Dat is voor mij belangrijk. Het concept God is voor mij verder inhoudsloos. Ik observeer dat veel mensen zo’n concept creeren en tot heilig verklaren. En tja… ik ben ervoor dat heiligheden belachelijk gemaakt worden. Want wat heilig is wordt nogal eens op een voetstuk geplaatst. Buiten de gewone wet beoordeeld.
Verwar een en ander niet met ‘werkelijkheid’. Dat is niet verzonnen. We zullen moeten erkennen dat er een objectieve werkelijkheid is. Dat dingen bestaan, los van hoe we ze waarnemen. En ook al weten we eigenlijk weinig over die objectieve werkelijkheid, omdat niemand objectief is… er bestaat wel zoiets. Ojectieve werkelijkheid is wel een voorwaarde om te kunnen denken. Vriendelijke groet, Thijs
Beste Thijs,
wat een Simpel en duidelijk verhaal.
als je blijkbaar alle moeilijke woorden en volzinnen weglaat, blijft er een verhaal over wat niets en tegelijkertijd alles aan de verbeelding over laat. Deze wordt echter wel in perspectief gezet door het feit dat, je best mag geloven in sprookjes, zolang je deze maar niet al te serieus neemt, of deze aan en ander probeert op te dringen!
heel goed artikel. zelf ben ik ook van mening laat ik het zo zeggen het is mijn interpretatie dat je het geloof zo christelijk of joods kan make als je wilt.. er zijn basisnormen en de invulling die je als gelovige eraan geeft kan varieren. hoe ik t moslimgeloof belijd is net als 1 katholiek.