Voorpagina Geschiedenis, Maatschappelijk, Media, Politiek

De Eeuw van Azië

Het vermogen van het Westen om de wereld te blijven domineren loopt nu ten einde. De mindset van het westen zal moeten veranderen. Het is namelijk het Westen dat zich zal moeten aanpassen. De Westerse cultuur zal niet meer de enige succesvolle cultuur zijn, maar er zullen meerdere succesvolle culturen naast elkaar bestaan. En die zullen zeker geen kopieën van het Westen worden. De meest pragmatische reactie daarop zou zijn: Ok, jullie zijn niet net als ons, maar ik kan proberen om jullie te begrijpen. Het Westerse denken is echter heel erg ideologisch met slechts oog voor één richting, namelijk die van het Westen zelf. – Kishore Mahbubani

Ik zag laatst een aflevering van Tegenlicht over de visie van Kishore Mahbubani over de opkomst van China en India en de gevolgen daarvan voor de wereld. Mahbubani was 33 jaar lang ambassadeur van Singapore in verschillende landen, waaronder Amerika en in 2001 en 2002 voorzitter van de Veiligheidsraad. Tegenwoordig is hij rector van een universiteit in Singapore. Binnenkort verschijnt zijn nieuwe boek: De Eeuw van Azië.

Ik vond het een vermakelijke documentaire, waarbij zaken direct en vrij logisch werden belicht. Niet dat er allemaal nieuwe dingen werden vermeld die ik nog niet wist. Als je namelijk ook een beetje de niet-Westerse media volgt of regelmatig in Aziatische landen komt, dan hoor je dit allemaal dagelijks. Het grappige is alleen dat ik het nu voor het eerst in een Nederlandse documentaire zag. Hieronder een aantal prikkelende uitspraken van deze man:

De wereldgeschiedenis zal in de 21ste eeuw aangrijpend veranderen. Achttien eeuwen lang waren China en India de twee grootste wereldeconomieën. Het is alleen de afgelopen 200 jaar, dat het werd gedomineerd door Europa en de VS. Maar de tijd is aangekomen dat Azië weer het natuurlijke centrum van de wereld zal worden.

In het jaar 2050 zullen de grootste economieën ter wereld zijn: 1. China, 2. India, 3. Amerika en 4. Japan. Het probleem is dat het Westen niet inziet dat het haar macht zal moeten delen. Om een simpel voorbeeld te geven: Om het hoofd van de IMF te worden, moet je een Europeaan zijn. Om het hoofd van de Wereldbank te worden, moet je een Amerikaan zijn. Dat betekent dus dat 3,5 miljard Aziaten hiervoor niet in aanmerking komen. Ook al hebben ze snelst groeiende economie, ook al hebben ze de grootste voorraad buitenlandse reserves, en ook al promoveren in Azië meer mensen in economie dan elders ter wereld. Hoe kan het dat België een grotere stem heeft in het IMF dan China? Dat zoiets absurds in de 21ste eeuw nog bestaat, is het bewijs van de tegenzin van het Westen om de werelddominantie op te geven.

Azië is wat dat betreft veel opener dan het Westen en heeft heel slim de goede kanten van het Westen overgenomen. Azië is nu succesvol geworden doordat het open stond voor belangrijke pijlers van westerse wijsheid, zoals vrijemarkteconomie en het belang van wetenschap en technologie. Azië heeft nu dan ook ’s werelds grootste voorraad intellectueel vermogen. Dat voedt ook de enorme groei. En ook dat hebben ze geleerd van het Westen, dat er talent zit in alle lagen van de bevolking. Ze willen net zo succesvol worden als het Westen, maar niet om het Westen te domineren.

Democratie is geen voorwaarde voor succes. Een niet-democratisch China is immers succesvol, terwijl een niet-democratisch Noord-Korea faalt. En een democratische India boekt succes, terwijl een democratische Filippijnen faalt. De kritieke factor is dan ook niet democratie, maar goed bestuur. Democratie zal uiteindelijk vanzelf komen.

In het Westen is er een blinde verering van de democratie. Natuurlijk zullen uiteindelijk alle samenlevingen democratisch moeten worden. Er is geen andere eindbestemming mogelijk, er is alleen twijfel over de weg daar naar toe. Het Westen denkt dat je ineens van een niet-democratische staat naar een democratische staat kunt/moet switchen. De geschiedenis leert ons dat dat niet kan. Het Westen kent de eigen geschiedenis heel slecht. De langstdurende democratie ter wereld is die van de VS. In 1776 predikten zij het concept van de gelijkheid van de mens. Het duurde vervolgens bijna 100 jaar voordat de slavernij werd afgeschaft. Het duurde 150 jaar voordat vrouwen stemrecht kregen. En het duurde bijna 200 jaar voordat de zwarten effectief stemrecht kregen.

Als Amerika er 200 jaar over deed, na een heel voorspoedig begin, om tot een volledige democratie te komen en China doet dat in 50 jaar, dan is dat toch best snel? Waarom wordt er dan verwacht van China dat ze dat in één klap doen? Het gaat er om dat er veranderingen in de goede richtingen ontstaan. Maar het Westen sluit liever de ogen voor deze goede veranderingen. Daar is geen andere verklaring voor dan dat het bang is voor China. De afgelopen 30 jaar waren het beste voor het Chinese volk. 400 miljoen Chinezen ontstegen de armoede. Dat is een groot geschenk voor het Chinese volk. En in plaats van te applaudisseren voor deze prestatie, houden de Westerse media elke dag China voor: Waarom hebben jullie geen democratie? Natuurlijk moeten we de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens toepassen. Maar waar het Westen zich niet van bewust is, is dat het Westen een dubbele moraal heeft als het om mensenrechten gaat.

Na Guantanamo heeft het Westen echter elke geloofwaardigheid op het gebied van mensenrechten in de wereld verloren. Maar het meest verbazingwekkende is dat Westerse intellectuelen nog steeds dezelfde morele hoge toon aanslaan nu ze zich zelf misdragen. De rest van de wereld ziet die dubbele moraal. Alleen het Westen ziet het zelf niet en blijft de rest van de wereld de les lezen.

Qua geopolitiek heeft Europa gefaald. Europa was economisch heel succesvol. Normaliter verspreidt dat succes zich naar omringende landen. Wat interessant is, is dat het Europese succesverhaal tot de christelijke landen beperkt is gebleven. Landen als Marokko, Tunesië en Algerije, die dichtbij gelegen zijn, hebben er niks van meegekregen. In Azië zie je het tegenovergestelde. Daar verspreidt het succes van een Aziatisch land zich naar zijn buren. De bloei van Japan leidde tot de bloei van Korea, Taiwan, Singapore en Hongkong. Daarna volgden Thailand, Maleisië en Indonesië. En nu China en India. Europa vond het prima om als ontwikkeld land bovenaan te staan en de moslimburen arm te houden. Het was erg kortzichtig om die modernisering niet te verspreiden.

Wil Europa niet liever ontwikkelde moderne buren in plaats van achtergebleven en arme buurlanden? Waarom heeft Europa zijn eigen omgeving niet ontwikkeld? Europa’s prioriteit zou nu moeten zijn hoe je de islamitische buurlanden moderniseert. Het goede nieuws voor Europa is dat de islamitische staten nooit het idee hadden dat ze met succes konden moderniseren. Totdat ze China en India zagen moderniseren op hun eigen manier, met behoud van hun normen en waarden en zonder te verwesteren. Daardoor beginnen de Islamitische staten te denken: Dat kunnen wij ook! En zie daar bijvoorbeeld de enorme ontwikkeling van Dubai.

Stel dat de islamitische staten zouden moderniseren. Ze krijgen een middenklasse, ze worden welvarend, de armoede verdwijnt. Dan zullen zij ook verantwoordelijkheid willen dragen voor de bewaking van de wereldorde. Neem bijvoorbeeld Iran. Net nu ze bij de moderne wereld willen horen, worden ze geïsoleerd door het Westen. Dat moet je juist niet doen. Haal ze eruit, laat ze contact leggen met de wereld. Dan zal ook Iran verantwoordelijkheid nemen.

Toen Bush Iran tot de as van het kwaad uitriep, was Khatami de president. Die had toen nét daarvoor een oproep gedaan voor een dialoog tussen de beschavingen. En wat kreeg hij als reactie van het Westen: Iran behoort tot de as van het kwaad. Waarom is men dan verbaasd dat daarna iemand als Ahmadinejad wordt gekozen? Toen Iran contact wilde leggen, werd de deur door het Westen dicht geslagen. Het is echt belangrijk om af te stappen van het Westerse idee-fixe dat je problemen oplost met sancties. Met sancties gooi je een samenleving dicht en verandert er niks. Er komen zulke grote veranderingen aan dat het Westen zich zal moeten aanpassen. Het Westen kan namelijk falen op vele manieren. Het kan falen door zich te verzetten tegen de veranderingen. Het kan falen door protectionistisch te worden. Het kan falen door vast te houden aan het beleid dat de Islamitische wereld als vijandig beschouwt. De 21ste eeuw zal totaal anders zijn dan de 19e en 20ste eeuw. En het Westen denkt dat de rest van de wereld zich zal moeten aanpassen, maar het is het Westerse denken dat moet veranderen.

Natuurlijk is Mahbubani in zijn analyses soms wel heel erg kort door de bocht en ziet hij de ontwikkelingen van Azië misschien iets te positief en die van het Westen iets te negatief. Maar de boodschap dat het Westen verder moet kijken dan hun neus lang is en het eigen superioriteitsgevoel (zowel in economisch, politiek als cultureel opzicht) maar eens moet bijschaven, is wel een hele belangrijke. De multiculturele samenleving (op wereldniveau) is namelijk onontkoombaar.

ReFlex is WBH’er van het eerste uur. Geboren in de jungle van India, opgegroeid in de straten van Rotterdam-West. Het leven is een paradox, dus is hij getrouwd met een Amsterdamse Pakistaanse. Hij is apotheker van beroep, Ajax-supporter van nature. Plezier haalt hij uit zijn islamitische studies, uit zijn sport en vooral uit zijn gezin en twee kinderen! Oh ja...en zijn naam is Jilani Sayed.

Lees andere stukken van