Afgelopen week deed het nieuws de ronde dat Marokko een aantal imams had teruggeroepen voor instructies. Dit leidde tot enige ophef bij een aantal politici in Nederland. De reden voor de ophef was dat we in Nederland scheiding van kerk en staat kennen. We zouden tevens niet gediend zijn bij buitenlandse religieuze ‘interventie’. Achteraf bleek dat het een storm in een glas water was.
Koning Mohammed VI
De imams waren niet echt teruggeroepen, maar uitgenodigd. Het ging om een conferentie over de Islam in Europa en de imams waren er vrijwillig heen gegaan op kosten van Rabat. Het nieuws dat ze waren teruggeroepen door de Marokkaanse koning was door het SMN (samenwerkingsverband Marokkanen in Nederland, een organisatie die zich verzet tegen de invloed van Rabat op Marokkaanse Nederlanders) de wereld in geholpen.
Onze media hadden vervolgens dit bericht amateuristisch (zoals wel vaker gebeurt) zonder wederhoor overgenomen. Gelukkig waren er wel enkele media die dit beeld van teruggeroepen imams later nuanceerden.
Een Marokkaanse krant berichtte echter dat de Marokkaanse koning wel degelijk een beleid aan het vormen is voor de Marokkaanse imams in Europa. Het is echter een nobel doel, zo zegt de krant. De koning, die tevens het religieus ‘opperhoofd’ is, wil een tolerante islam uitdragen en extremisme bestrijden.
Afgelopen zomer heb ik in de moskeeën in Marokko kunnen ‘proeven’ van dit beleid. Ik had het idee dat men een soort ‘neo-malikisme’ aan het opleggen is. Het malikisme is een traditionele soennitische wetschool die in Marokko sinds eeuwen dominant is. ‘Neo’ duidt op een aantal recente progressieve hervormingen in bijvoorbeeld het Marokkaanse familierecht, die gunstig zijn voor de positie van de vrouw in de Marokkaanse maatschappij. Al moet gezegd worden dat vooralsnog vooral de elitaire vrouwen daar de vruchten van plukken.
Op zich ben ik wel een fan van het neo-malikisme. Marokko laat zien dat hervormingen in de islam niet alleen op individueel niveau mogelijk zijn, maar ook op staatsniveau in naam van de islam en onder leiding van religieus gezag. Men is echter ook bezig met het opleggen van allerlei standaardisaties in naam van de strijd tegen het extremisme. De terroristische aanslagen in Casablanca in 2003 waren daar een aanleiding voor. Veel van die standaardisaties lijken dit doel echter niet te dienen maar meer om de Marokkaans islamitische traditie te conserveren en invloeden van bijvoorbeeld het (Saudische) salafisme een halt toe te roepen.
De overheid prijst regelmatig het soefisme en stimuleert de volkstraditie van heiligen verering. Allerlei variaties die bijvoorbeeld in het rituele gebed bestaan, zijn voor de imams niet meer toegestaan. In alle Marokkaanse moskeeën moeten de verschillen geminimaliseerd worden. Men is verplicht na het maghreb gebed één hisb (1/60e) deel van de Koran te reciteren naar oud Marokkaans gebruik, een traditie ingevoerd in de tijd van de Almohaden (Al-muwahidien) dynastie. De Koran reciteren door imams mag alleen in de ‘warsh’ stijl en na het gebed is men verplicht de ‘salaat al ibrahimiya’ (gebed over de profeten Mohammed en Ibrahiem, vzmh) uit te spreken. Ook is er in veel moskeeën een tv opgehangen en is men verplicht daar elke dag de religieuze tv-zender van de koning ‘As-Saadisa’ (‘de 6e’, genoemd naar Koning Mohammed VI) aan te doen. Wie afwijkt van de norm wordt op het matje geroepen.
Ironisch, worden in naam van de verdraagzaamheid variaties niet getolereerd. Het was grappig om te merken dat sommige imams deze instructies met tegenzin uitvoerden. Het ging vooral om imams waarvan ik hoorde dat ze naar het salafisme neigden. Volgens het salafisme zijn veel van de ‘Marokkaanse’ instructies foute innovaties in de religie. Ik weet niet wat er precies tijdens het congres besproken is en of je het als iets positiefs of negatiefs moet zien als Rabat het kennisniveau van imams wil bijspijkeren in naam van de tolerantie. Het lijkt me een goede zaak als men ingelicht wordt over hervormingen in het islamitisch recht, die positief uitpakken.
Maar wat als de bemoeienis verder reikt? Dat moeten we nog maar even aanzien, lijkt mij, met een flinke dosis Hollandse nuchterheid. We zijn wel wat gewend, denk ik. Immers, al eeuwen loopt in een patriarchale theocratie in het hart van Europa een man in een jurk rond, die onze katholieken jaar in jaar uit van instructies voorziet…
Kamel Essabane
Kamel Essabane is het stilste jongetje van de klas dat toch begon te praten en zijn klasgenoten soms hard aan het lachen wist te maken. Hij overwon zijn angsten en maakte van praten voor groepen zijn beroep. Doordeweeks loopt hij met de pet op van docent islamitische godsdienst rond op een hogeschool en voorziet hij tevens diverse scholen van advies als onderwijsbegeleider identiteit en levensbeschouwing. Ook vertelt hij soms filosofische verhalen aan het Fahm Instituut. Af en toe plaatst hij vanachter zijn laptop in alle stilte een ernstige tekst op het net. Misschien dat iemand het leest.Lees andere stukken van Kamel
19 Reacties op "Neo-malikisme"
Kamal,
Leuk propaganda stukje!
De dictator van Marokko die een tolerante islam wil uitdragen. Dezelfde dictator die het goed vindt dat mensen voor hem knielen, totaal geen oog heeft voor de armen, die allemacht zelf wil houden, die totaal incompetent is gebleken bij catastrofes, die de presvrijheid met een korreltje zout neemt, die in sidi ifni een paar mensen doodschiet omdat ze protesteren tegen de schrijnende armoede. Aan zo een persoon wil jij die taak toevertrouwen.
Ik denk dat het helemaal niet gaat om een tolerante islam, het gaat om zijn macht versterken. De aanslagen in Casablanca zijn een goede aanleiding geweest om ook in de moskee zijn invloed te laten gelden. Je moet niet recht praten wat krom is.
Precies Abdel jij hebt het door.
Maar schrijver van dit stukje zal denk ik een leuk bedrag ontvangen voor dit stukje of zeer zeker een wit voetje hebben gehaald bij zijn ondemocratische heersers van zijn “vaderland”
#Anoniem “Maar schrijver van dit stukje zal denk ik een leuk bedrag ontvangen …”
Hahaha … ik had onlangs de redactie verzocht hier wat over te schrijven omdat een en ander mij niet duidelijk was. Ik heb geen aandelen in de oligarchie van Marokko en dank Kamal voor zijn verhelderende toelichting!
Simon, jij vindt het verhelderend? Wat is precies verhelderd? En hoe weet jij dat het verhelderd is?
#Abdel, het is verhelderend voor mij omdat Kamal genuanceerd heeft uitgelegd hoe hij het beleefd heeft.
Simon,
Het is allesbehalve een genuanceerd verhaal. De aanname dat de koning van Marokko een tolerante islam wil is lachwekkend. Maar ik denk dat jij je besluit al genomen hebt.
@abdel
Is de nieuwe jonge koning nou juist niet modern en democratisch ingesteld?
#Abdel ik vind sowieso niet dat een koning politieke, religieuze en economische macht in 1 persoon moet verenigen en ben als goed europeaan voor scheiding der machten en een louter symbolische functie voor een koning. Dat is veel beter voor een samenleving. Ook in het verhaal van Kamal proefde ik nogal wat kritische kanttekeningen. Maar het heeft mij de bestaande praktijk wel duidelijker gemaakt.
felix,
Hij is niet democratisch en niet modern. Hij is een koning die zijn macht aan zijn kinderen wil doorgeven. Voor dit streven moet alles wijken. Als hij daarvoor af en toe het Westen moet paaien met loze hervormingen zoals de mudawanna (familierecht) zal hij dit doen. Daadwerkelijke hervormingen zijn er na 9 jaar niet gekomen.
Het land is een puinhoop. Prioriteit heeft armoedebestrijding, maar om daar serieus werk van te maken, is er goed bestuur nodig.
Beste Luitjes,
Marokko is een malakitisch land en ik beschouw mijzelf als een neo-malikiet en als zodanig vind ik het een goede zaak dat men in Rabat dat eens benadrukt en uitgaat dragen!
Dit gezegd hebbende vind ik net als Abdel, dat de ware reden voor deze koerswijziging niet de liefde voor het malikitische erfgoed is. Maar dat het niet meer en niet minder is dan één van de vele trucjes is, die het regime in Rabat, om de zoveel tijd uithaalt om maar haar macht te behouden en te bestendigen!
Echter met trucjes en cosmetische veranderingen zal men het op de lange duur niet redden daarvoor zullen de problemen te groot worden en ooit zal men de keuze moeten maken om de macht voor een groot deel uit handen te geven ( lees: een echte democratie te worden) of door een zee van problemen overweldigd te worden en ten ondergaan in een revolutie of een volksopstand a la Roemenië 1989.
Na de troonsbestijging in 1999 van de huidige koning heerste er in het land een stemming van optimisme en hoop dat betere tijden zouden aanbreken. Dat optimisme is 10 jaar later omgeslagen in cynisme, de meeste mensen doorzien het systeem als iets dat parasiteert op wat de bevolking aan welvaart genereert maar zelf weinig teruggeeft aan de bevolking in de vorm van goed bestuur, goed onderwijs, goede gezondheidszorg, rechtsstaat etc.
Mensen stemmen met hun voeten en zolang mensen liever weg willen uit Marokko dan er te blijven zegt dat genoeg over het land.
Of zoals sommige Marokkanen cynisch zeggen over hun land: Ba3d khuzirat ka tbda tkhanzirat
Na Algeciras begint de zwijnerij ( de reisrichting is zuidwaarts voordat iemand denkt dat dit door anti ”“westerse baardmannen wordt gebezigd en daarmee Europa wordt bedoeld!) en dat is niet geheel bezijden de waarheid
Met vriendelijke groeten,
Mohammed Boubkari
Dat het gedwongen is, vind ik uiteraard erg slecht. Dat gezegd hebbenden… wil ik even een andere invalshoek brengen in de discussie:
Ik vind het wel goed dat bepaalde mooie culturele uitingen van de Islamitische traditie in stand worden gehouden.
Als toevoeging:
… daarmee bedoel ik dus bijvoorbeeld het gezamenlijk reciteren na het gebed.
Het ‘aanbieden van een reis naar Marokko’ was geen storm in een glas water. Dat is er van gemaakt om de lieve vrede te bewaren.
Als ik hetzelfde zou flikken in mijn baan, zomaar op kosten van Marokko naar een conferentie in Marokko vliegen zonder het mijn baas te melden en zonder reden, dan zou ik nu geen baan meer hebben.
Jan
Mohammed (#10),
het is in Nederland volstrekt oninteressant of Marokko een zus- of zo-land is en of jij een neo-Marakiet bent. Wat in Nederland speelt is dat Marokkanen een grote bijdrage leveren aan de criminaliteit. Dat is een probleem. Snap je dat of niet? (Graag gemotiveerd antwoord).
Ik vind eerlijk gezegd dat jij onderhand ook het beste naar Rabat (en dan niet Rabat aan de Maas) kunt vertrekken, ook al heb je kennelijk een verblijfsvergunning en zelfs een functie om terrorisme in Nederland te voorkomen (klopt? Graag antwoord).
Als ik het goed begrijp zijn Marakieten tegen ‘de zwijnerij’. Ben je ook tegen het benoemen van niet-moslims tot apen en zwijnen? (Graag gemotiveerd antwoord, dus met afstand nemen van de koran op dit punt).
Jan
#Jan denk om je bloeddruk en dat belerende toontje past niemand. Mohammed is wel de meest gematigde, intelligente en vredelievende moslim die je online kan treffen. (OK, dat rijk van de USA wil hij het liefst in zijn geheel in het gootje zien en ik denk dat hij daar echt fout zit maar verder …. kan ik hem zelden op een denkfout betrappen).
Jan je begint te vervelen.
Marokko is interessant omdat hier grote groepen Marokkanen leven. Je hebt met Marokko te maken of je het wilt of niet. De wereld is allemaal verbonden met elkaar en heeft invloed op elkaar. Daarom is het ook goed om ook de invloed van de monarchie in Marokko te bespreken.
De criminaliteit en de koran zijn non issues in Nederland. De katholieke Polen die zich hier in grote getalen vestigen zal binnenkort op de politieke agenda staan. Zodra ook de Polen doorhebben dat een uitkering je meer oplevert dan de hele dag asperges trekken of tomaten plukken zal ook deze groep een uitkering trekken. De traditionel groepen beginnen zich door een beter opgeleide jeugd al langzaam zicht te ontrekken van dit beeld.
Jan je loopt achter de feiten aan, ben je politicus ?
The Moroccan sovereign, His Majesty King Mohammed VI, addressed a message to the Third Islamic Conference of Environment Ministers, which was read out at the Conference’s opening session convened today morning at the permanent headquarters of the Islamic Education, Scientific and Cultural Organization (ISESCO), by the king’s advisor Mr. Abdelaziz Meziane Belfkih.
In his message to the participants in the Conference held under the theme Towards Mitigating the Impact of Climate Change in the Islamic States, the Moroccan sovereign said that Mankind today is confronted with complex and pressing issues which have affected the environmental balance of the universe and have had adverse effects on our living conditions and on the world around us. These effects are not limited to a given region, but affect all parts of the globe. Tackling them is therefore a collective responsibility, one which lies with individuals and communities alike.
With regard to the Moroccan experience in environment protection, he said that “Morocco’s experience in the management of its water resources has proved to be an effective tool for dealing with these phenomena and for mitigating their impact on both nature and humans. The intensive construction of dams has been one of our most effective means to cope with the severe impact of these phenomena. More than 120 large dams have been built, thus bringing total storage capacity to more than sixteen billion cubic meters and providing a high level of protection against floods, while making it possible to harness resources needed by the country during periods of drought.”
The monarch stressed that in order to achieve development, we have to tackle the problem of poverty by helping people gain access to basic social services and resources like drinking water, solid and liquid waste disposal, healthcare, food security, education, training, and by increasing funding for small and medium-sized businesses and local income generating initiatives.
In this connection, he said that “the Kingdom of Morocco has adopted a strategy to achieve sustainable development objectives. The strategy aims, in particular, to improve the living conditions of citizens through field-based projects, which include the national liquid waste disposal program, the household waste disposal program , the oases protection and development program, and the national environmental rehabilitation program for schools in rural areas.”
His Majesty seized this opportunity “to applaud ISESCO’s efforts in this vital sector, especially its endeavours to promote the water management capabilities of the Islamic authorities concerned. These are important efforts which I hope will continue so that we may achieve our lofty objectives through co-operation between Muslim countries which have tremendous resources and vast experience.”
In the same vein, His Majesty praised the cooperation ties between ISESCO and the Mohammed VI Foundation for the Protection of the Environment, saying: “ I should like, in this respect, to commend the close co-operation between ISESCO and the Mohammed VI Foundation for the Protection of the Environment, chaired by my sister, Her Royal Highness Princess Lalla Hasna. The aim is to consolidate the principles and values of environmental conservation through the implementation of ambitious communication and awareness-raising actions in various environment-related areas. These projects have been lending precious support to the programs carried out by government agencies.”
He said, addressing the Conference members, that “during your second conference, you adopted guidelines for an Islamic development strategy. This third conference will be an opportunity to address the general framework of this strategy as well as implementation mechanisms. I believe the implementation of the Islamic program of action hinges on creating the appropriate conditions. We need, in particular:
First: to institute financial mechanisms for the implementation of programs and activities by acting upon the proposal to create an Islamic fund for sustainable development;
Second: to create partnerships with regional and international financing institutions, a task which requires the development of specific programs responding to the common needs of all Islamic countries, especially in the areas of capacity-building, the transfer of clean environment technology, the consolidation of environmental legislation and wider access to education and training;
Third: to involve the Islamic world’s private sector in matters concerning the environment through incentives so that it may contribute to the accomplishment of the program’s objectives, invest in development and adopt environment-friendly production mechanisms;
Fourth: to promote the role of civil society in Islamic countries so as to enable it to contribute to the implementation of development programs and to seek closer co-operation with international NGOs in order to benefit from the support they provide to increase grass-root participation in local development programs. This is the approach used by the Mohammed VI Foundation for the Protection of the Environment throughout the Kingdom and in partnership with local and international stakeholders;
Fifth: to attach special importance to incorporating sustainable development concepts in Islamic countries’ educational systems.”
Concerning the idea of setting up the Islamic environmental information centre, His Majesty stressed that it is a positive initiative which will ensure a technical and information instrument for monitoring and assessing environmental changes in Islamic countries, provide guidance to the Islamic development programme in setting priorities and help decision-makers to plan development programmes. This accordingly requires setting up similar national mechanisms to serve as sources of reference and thus help promote the center’s action while benefiting from the services it provides. In this connection, he invited the Conference to consider the possibility of setting up an Islamic academy for the environment and sustainable development in order to encourage research and the exchange of expertise and to enhance capacity-building through training programmes.
Aan de mensen die geinteresseerd zijn in MArokko.
Er is straks om 19 uur een debat over 57 jaar Marokko in Den Haag.
De daadwerkelijke Malikieten in Marokko weerleggen het zogenaamde ‘neo-malikisme’ in hun werken duidelijk en er bestaat ook niet iets zoals het ‘neo-malikisme.’ Zeg maar gerust modernistisch en seculier.