Voorpagina Algemeen, Ervaringen, Spiritualiteit

‘Wat, ga je naar het bos? Wat doen jullie daar dan?’

, 24 februari 2013, 10 reacties

Dat die ene vriendin niet zo’n ‘natuurmens’ is, wist ik wel. Maar dat ze me onlangs niet kon bereiken, omdat ik samen met mijn moeder aan het wandelen was in het bos, vond ze niet echt ‘human being. ‘Wat, ga je naar het bos? Wat doen jullie daar dan? En dat in de koudste periode van het jaar’! sprak ze op luide toon door de telefoon.

‘Want het is de natuur die bezielt’
De natuur is in bloei! De dagen beginnen zich te lengen, de Merel laat zich ’s ochtends vrolijk horen, en een groep violette krokussen verspreiden hun heerlijke geur. De nachtelijke hemel schenkt ons zijn jonge blauwe sterren die om elkaar heen draaien. En de maan, die ons vanaf zijn prille begin fascineert, staat er helder en sprankelend bij.

Het zonnestelsel, telt negen planeten. En één van die planeten is de aarde, ook wel ‘Terra’ genoemd, naar de Romeinse godin van de aarde. Op deze planeet ‘aarde’ leven wij, samen met alle andere wezens en de natuur.

De natuur is voorzien van oceanen, bossen, bergen en meren. Bevroren watervallen, woestijnen, prairies, kalme beekjes en vissen in allerlei kleuren. We kunnen er wandelen door regenwouden, of kamperen op het strand. Een gedicht schrijven met uitzicht op een veld vol bloemen, of wilde dieren observeren en vissen. Duiken, jakken, grotten bezoeken. Baden in meren en watervallen. Of genieten van het sublieme schouwspel die de zonsopgang en zonsondergang ons schenkt. De natuur biedt ons de grootste vrijheid en schoonheid, en de grootste plezier en avontuur. Ook op het gebied van voeding, gezondheid en welzijn, kunnen we dankbaar zijn dat de natuur ons volop verwend.

Barry Lopez beschrijft in zijn schitterende Essay ‘The Rediscovery of North America, hoe de leden van een stam in Kenia hem leerden uren achtereen op een plaats te blijven zitten om te leren van het woestijnlandschap. De Kenianen weten net als vele anderen hoe heilzaam de natuur is. De natuur bevat een fundamentele wijsheid die wij ons ter harte zouden moeten nemen.

De mensen die ons vooraf zijn gegaan wisten dit, en namen de natuur als één van de bronnen van kennis. De Arabieren bijvoorbeeld, hebben veel bijgedragen aan de sterrenkunde. Kennis van de sterren was belangrijk bij islamitische rituelen. Al Battani zag dat het punt waarop de aarde zich het verst van de zon verwijderd bevindt, varieert. Hij ontdekte dus dat de baan van de aarde om de zon geen perfecte cirkel is (of eigenlijk:  dat de baan van de zon om de aarde geen perfecte cirkel was, want zo werd er door de islamitische geleerden destijds naar gekeken).

Met de opmars van de Arabische cultuur verspreidde zich ook de fascinerende Perzische tuinen. Wat veel mensen niet weten is dat het Nederlandse woord ‘paradijs’, is afgeleid van het Perzische ‘Pairidazea’ , wat letterlijk ‘een omsloten tuin’ betekent. Hiervan zijn uitzonderlijk mooie voorbeelden van te bewonderen, bijvoorbeeld in het ‘Alhambra’ in het Spaanse Granada, of de ‘Taj Mahal’ in India. In China ligt de oorsprong van de Zen-tuin, waarin rotsblokken een centrale plaats innemen. De Chinezen beschouwen de rotsen als een concentratie van energie, een onzichtbare levende kracht.

De natuur kent vele heilige plaatsen. Neem het meer van Galilea, de reusachtige rotsformatie Ayers Rock, de rivier de Ganges of de Vulkaan Fujji in Japan. De oude Grieken kenden heilige bossen waar niet mocht worden gekapt. De natuur geeft de mens een gevoel van veiligheid en bescherming. En brengt de mens in een staat van geestesvervoering.

Grotten, waarvan wij denken dat er vooral duisternis en gevaar heerst, waren vroeger voor vrijwel alle volken, overal ter wereld, gewijde plekken. Het bood men bescherming, de geest werd er verruimd, en hier diende zich ook visioenen voor. De Grot van ‘Hira’, gelegen op de berg van ‘licht’ in Saoedi-Arabie, is een voorbeeld van een grot met spirituele kracht. In deze grot kreeg de profeet Mohamed vrede zij met Hem, volgens de islamitische traditie, zijn eerste visioen van de engel Gabriel. Tevens was de grot ook Zijn meest geliefde plek om zich terug te trekken. Dit kunnen we ook teruglezen in het mooie boek  ‘In de voetsporen van de Profeet’ van Tariq Ramadan ‘. Hierin schrijft Ramadan treffend dat de Profeet vrede zij met Hem, ver van de mensen, in de overweldigende natuur, naar vrede en zin zocht. En dat de rol van de natuur, in het waarnemen, begrijpen en respecteren, een noodzakelijke voorwaarde is voor een diepe geloofsovertuiging.

Vervreemding van de natuur heeft op de mens een grote uitwerking. Doordat de maatschappij waarin wij heden ten dage leven vrijwel totaal materie gericht is, raakt de mens steeds meer verwijderd van de natuur. Dit is zeer triest, want de natuur heeft op de mens een krachtige en rustgevende uitwerking. Het is heilzaam voor lichaam en geest. Het biedt leegheid en eenvoud (waar mentale moed voor nodig is). Het opent de zintuigen, is een gelijkwaardige gesprekspartner, en biedt psychologische houvast. De waarachtige cultuur en natuurdrager Jean-Jacques Rousseau zou deze woorden beamen. In zijn boek ‘Overpeinzingen van een eenzame wandelaar’ schrijft hij: ‘In de natuur ontmoet een mens weinig leugen en bedrog.’

De natuur biedt de mens mogelijkheden tot identificatie. Ja, je zult vinden, maar op voorwaarde dat je in de natuur zoekt. Voel je verbonden met de natuur. Wees niet bang voor de eenzaamheid. En het allerbelangrijkste: voel je verbonden met jezelf.

Teddy Roosevelt aan de rand van de Grand Canyon: ‘Laat dit ongemoeid, dit is niet te verbeteren. Het is het werk van eeuwen, de mens kan het alleen maar bederven.’ Ook al ziet men het niet, de natuur biedt ons zijn grootste rijkdommen. Laten we ons niet onderwerpen aan onze lagere natuur. De natuur dient geaccepteerd en gerespecteerd te worden. Het biedt ons diepgaande lessen, waar wij lering uit moeten trekken.