Voorpagina Islam, Maatschappelijk

Gebruik het recht op de gebedsoproep!

Op woensdag 3 maart werd op deze site een opiniestuk geplaatst van Badr Youyou met de titel ‘Dat de gebedsoproep een recht is, betekent nog niet dat je er gebruik van hoeft te maken’. Deze titel is vanzelfsprekend inhoudelijk correct: een recht is geen plicht. Maar in zijn betoog gaat Youyou veel verder dan dat: hij raadt moslims in algemene zin af gebruik te maken van het recht om de gebedsoproep te verrichten.

De argumentatie van zijn stuk is gebaseerd op twee gedachten, namelijk 1) de oproep van het gebed is om mensen te informeren dat het gebed begint, maar deze noodzaak bestaat niet meer dus er is geen reden meer voor de gebedsoproep, en 2) het is belangrijker om conflicten en problemen te vermijden dan de adhaan te laten klinken. Vervolgens wordt de motivatie van enkele moslims om de oproep tot gebed te laten klinken omschreven als “uiterlijke schijn, vertoning en het opeisen van aandacht”. Voor de mensen die wellicht een andere mening zijn aangedaan volgt een sneer: lezen ze überhaupt wel genoeg boeken om te begrijpen hoe de islam in elkaar zit?

Ik ben het grondig met Badr Youyou oneens. Mijn standpunt is: maak gebruik van de rechten die je hebt! Gebruik het recht op de gebedsoproep!

Mijn standpunt baseer ik op exact te twee fundamenten waar Youyou zijn mening op baseerde; allereerst de vraag of er überhaupt een reden is om de gebedsoproep te doen klinken en anderzijds de gedachte dat we geen conflicten moeten veroorzaken.

Heeft het überhaupt zin om de gebedsoproep te laten klinken?
Toen de PVV zich in maart met kamervragen over de gebedsoproep richtte tot het kabinet, vroegen zij: “Denkt u ook niet dat de oproep tot islamitisch gebed totaal overbodig is omdat er in Nederland gewoon klokken hangen en verondersteld mag worden dat ook moslims kunnen klokkijken”. Youyou gebruikt dezelfde logica in zijn betoog, waarin hij opmerkt dat moslims gewoon een briefje met gebedstijden aan de muur hebben hangen of smartphones hebben. Ergo: de adhaan is niet meer nodig. Letterlijk zegt hij: “De oproep tot het gebed doe je om mensen te herinneren dat ze moeten komen bidden”.

De denkfout hier is dat de adhaan (de ‘lange gebedsoproep’) en de iqamah (de ‘korte gebedsoproep’) waarschijnlijk door elkaar worden gehaald. De tweede heeft als doel om mensen die aanwezig zijn te informeren dat het gebed start (aldus Imam Abdullah Ibn Al-Jibreen), terwijl het eerste in zichzelf een bredere vorm van aanbidding is. Dit blijkt ook uit het feit dat het ‘soenna’ is (volgens het voorbeeld en uitspraken van de Profeet Mohammed, vrede zij met hem) om de adhaan zelfs te verrichten wanneer je alléén bent, bijvoorbeeld op reis of in de natuur. De Profeet heeft gezegd: “Wanneer je met je schapen bent, of in de wildernis en je wilt de adhaan uitspreken voor het gebed, verhef dan je stem, want diegene die de adhaan hoort, dan wel een mens, een djin of ieder ander schepsel, hij zal een getuige voor je zijn op de Dag van de Opstanding” (Bukhari). Er is dus een heel duidelijke reden voor een moslim om de adhaan te laten klinken, zelfs als geen enkel mens het zou horen. Dit ontkracht zowel het standpunt van de PVV als van Youyou op dit punt. De mensen die deze soenna willen praktiseren verwijten dat zij bezig zijn met ‘uiterlijke schijn’ is een uitspraak die ik niet op mijn geweten zou willen hebben.

Maar we moeten toch conflicten uit de weg gaan?
Helemaal mee eens, we moeten conflicten uit de weg gaan. Ik denk niet dat iemand het hiermee in algemene zin oneens zal zijn. De vraag is echter: moeten we bepaalde rechten die we hebben, die een religieus gemotiveerde handeling mogelijk maken die wij willen uitvoeren, laten varen om geen conflicten te krijgen? De ultieme consequentie van die vraag met ‘ja’ beantwoorden is dat we geen moskeeën moeten bouwen (waar sommige mensen zich aan storen), geen hoofddoeken moeten dragen (waar sommige mensen zich aan storen), onze kinderen niet met het islamitische geloof moeten opvoeden (waar sommige mensen zich storen) etc.. Zelfs humanitaire steun die wij als moslims vanuit ons ‘moslim zijn’ organiseerden, heeft in het verleden tot geïrriteerde reacties geleid, dus daarmee zouden we dan moeten stoppen. In feite zouden we islam niet meer moeten praktiseren, of héél stiekem in onze huizen waar niemand ons ziet.

Youyou zal waarschijnlijk zelf de ultieme consequentie van zijn standpunt niet onderschrijven maar brengt geen kader aan om dit te vermijden. Dat maakt zijn argumentatie zwak en onjuist.

Vanzelfsprekend moeten we wél islam willen praktiseren en tegelijkertijd moeten we géén conflicten willen veroorzaken. De vraag is dus: wat is het kader dat we hanteren?

In Nederland anno 2013 heeft vrijwel iedereen een mening over ieder onderwerp en alle mogelijkheden om die mening publiekelijk te maken. Er zal in redelijke zin niet één handeling zijn waarover alle mensen volledig tevreden zullen zijn, noch één handeling waarover alle mensen het volledig oneens zijn. Er zullen altijd mensen zijn die zich ergens aan storen, zeker aan geluid. Dit geldt voor moskeeën, maar ook voor uitgaansgelegenheden, de kermis, een sportveld, een jeugdhonk etc.. Gelukkig leven wij in een land waarin duidelijke kaders zijn gesteld om vast te leggen waar de rechten van de ene persoon of groep grenzen aan de rechten van de andere persoon of groep. Zolang we binnen die kaders opereren zou er geen sprake van een conflict moeten zijn.

Dat moskeeën de gebedsoproep mogen verrichten valt binnen de grondwettelijke vrijheden die alle mensen in Nederland – dus ook moslims – genieten. De exacte duur en het volume hiervan wordt in de meeste gevallen bepaald in overleg met de lokale overheden. Binnen deze kaders kan een moskee de gebedsoproep verrichten, terwijl het recht om geen overlast te ervaren voor de omwonenden in alle redelijkheid blijft gewaarborgd. Als iemand zich hier dan nog steeds aan stoort, dan stoort hij zich dus feitelijk aan de grondwet en de lokale regelgeving; daar kan je moslims niet op aanspreken.

Verricht de adhaan!
Moskeeën en moslims zouden hun reeds bestaande rechten moeten aanwenden om hun religieus gemotiveerde en geïnspireerde handelingen uit te voeren. Door binnen de kaders van de (grond-)wet te opereren doen zij niets wat volgens de normen van de Nederlandse staat voor problemen zou moeten zorgen. Overleg met de buurt is vanzelfsprekend aan te raden, net zoals je dat ook kan doen rond taraweeh of indien er parkeerproblemen zijn rond het vrijdagmiddaggebed. Overleg is altijd goed. Maar dat enkele mensen wellicht aanstoot nemen aan het feit dat wij onze grondwettelijke rechten gebruiken, kan simpelweg geen reden zijn om dit te laten, zeker niet wanneer islam duidelijk aanspoort tot die handeling.

Foto: Frans & all via photopin cc

Nourdeen Wildeman is een Nederlander van christelijke komaf die op 24 jarige leeftijd moslim is geworden. Nourdeen is oprichter en voorzitter van Stichting as-Salaamah wal'Adaalah.

Lees andere stukken van