Voorpagina Algemeen, Politiek

The hype and the hyve

Visies over kwesties met een eendimensionale werkelijkheid maken het leven enerzijds makkelijk, maar voor anderen weer gecompliceerder. De witte schapen van de maatschappij kiezen partij en de zeldzame zwarte schapen verzetten zich, omdat de nuance en context ver te zoeken is. We worden overspoeld met indrukken, beschuldigingen, interpretaties en aannames van mensen die vertellen wat ze denken dat er gebeurt en zal gebeuren als er zich een situatie voordoet waarvan niet zeker is of die überhaupt zal gebeuren. In een wereld waarin het totale relativisme (alle waarheden zijn legitiem vanuit de eigen beleving) er nooit echt toe heeft gedaan, lijken we de laatste jaren vooral gestuurd te worden door de agendasetters van deze tijd: nieuwsmedia. Zij bezitten misschien wel het krachtigste middel van dit moment oftewel: de dynamische mediahype.

Neem nou het voorbeeld ‘Iran’. Over die ‘stijgende’ onrust in het land kan ik niet veel zeggen, ben geen expert (voor zover je daar van kan spreken). Wat mij echter opvalt, is dat men heeft geaccepteerd dat deze kwestie nu bovenaan de maatschappelijke agenda hoort te staan. Ook al weten we dat er zich in Iran en in de rest van de wereld al jaren onmenselijke taferelen afspelen. Twee weken geleden wist niemand wie Mousavi was, maar uit het niets ontstaat er vanuit een eurocentrisch perspectief blijkbaar het hersenspinsel dat de omstandigheden in het land ons nu wél horen aan te grijpen. Opeens ontwaken de (quasi) experts die met hun geschiedenis- en wetboeken van de daken schreeuwen dat de Iraanse bevolking nu onder verschrikkelijke omstandigheden moet leven én dat een idyllische revolutie – met alle martelaren van dien – de enige oplossing is; dat Twitter de waarheid zal verhullen, iedereen een mening moet hebben en je er toch echt niet bij hoort als je die niet hebt.

De mediahype heeft de kracht om de mens in slaap te sussen en waar nodig hem ertoe te bewegen dat te doen wat nodig is. Het effect van de mediahype is een gevolg van de gestuurde interpretatie die in samenwerking met zijn maatje ‘$dogma’ ervoor zorgt dat we ons vooral moeten bezighouden met elkaar. Ons vooral bezig te houden met ‘iets’ in plaats van met ‘alles & niets’. We worden daarbij in een hoek gedreven, om vervolgens in die kleine ruimte bekvechtend te bedenken waar we samen heen willen, nergens dus. We leven om die reden in een wereld waarin we niet vrij zijn om te denken, schrijven en voelen. We kunnen helemaal niet onafhankelijk denken, uitsluitend over wat menselijke collectiviteiten voor ons hebben voorbedacht.

We zijn hypergevoelig voor representaties, voorinterpretaties, belangen en de bevestiging van vooroordelen: essentiële onderdelen van de mediahype. We worden bestookt en aangevallen door allerlei middelen om de feiten voor zich te laten spreken. In een tijd waarin de pers meer is dan een leverancier van feiten en opinies – en vooral nieuws maakt op basis van formules en modellen – is het belangrijk om een kritische houding op te stellen. Oke, wellicht zijn er geen eenduidige krachten die bepalen wat we moeten denken, maar het baart me wel zorgen dat ons nadrukkelijk wordt verteld waarover we moeten denken. Eergisteren over Iran, gisteren over MJ, vandaag over de Veteranendag en morgen..? Tsjah, dat zullen we dan wel zien.

Abdelkarim. Voormalig hoofdredacteur van Wijblijvenhier.nl. Documentairemaker. Is geboren in de Zeeuwse contreien en wist al op vroege leeftijd dat het boerenleven niet voor hem was weggelegd. Hij besloot om zijn hooivork aan de wilgen te hangen, de koeien vaarwel te zeggen en zijn geluk te beproeven in Rotterdam. Hij studeerde Nieuwe Media aan de Universiteit van Amsterdam, was als journalist werkzaam bij de VARA, columnist voor KRO Hemelbestormers en Joop.nl, praat graag tegen vreemden, schaamt zich slechts voor zijn tenen en hoopt dat zijn levensmotto ooit de geschiedenisboeken ingaat: "Als je een geit een jurk cadeau geeft, weet je nooit wat er gebeurt"

Lees andere stukken van Abdelkarim