Het nationalistische discours, het geloof in de fictieve gemeenschap van ‘Nederlanders’ in ‘Nederland’, wordt in sociale praktijken gereproduceerd, ook door politiemedewerkers. Sterker nog, ik betoog dat de politie een performatief effect heeft op het stabiliseren en reproduceren van het verbeelde collectief van ‘Nederland’:
In de verte zien we [twee witte Nederlandse politiemedewerkers en ik] een auto fout geparkeerd staan met de bestuurder nog achter het stuur. De auto staat niet ‘een beetje’ fout geparkeerd; de helft van de wagen bevindt zich op het voetgangerspad. We rijden naar de auto en gaan er naast staan. In de auto zit een ‘niet-Nederlandse’ man van rond de 50 jaar.
‘Meneer, u kunt hier zo niet staan’, zegt de politieagente. ‘Even doorrijden.’
De man schudt zijn hoofd, mompelt onverstaanbare woorden en zegt dan een aantal keer ‘nid Niederlants’.
‘U kunt hier niet staan, meneer, doorrijden.’
De agente maakt een gebaar waarmee ze lijkt te willen zeggen: ‘Auto weg’. Dan: ‘Begrijpt u mij, meneer?’ Dan dezelfde zin, maar met een hoger volume: ‘Begrijpt u mij?’
De man schudt nog steeds zijn hoofd en wijst nu hysterisch naar een willekeurige woning.
De agente maakt nu een ‘schiet op’-gebaar en begint aan zijn stuur te trekken. Dan begint ze te schreeuwen: ‘Meneer, ik weet niet waar u vandaan komt, maar in Nederland doen wij dit niet, zo gaat dat niet in Nederland meneer!’
In dit voorbeeld worden het nationalistische discours (territoriale ruimte, taal en etniciteit) en impliciet ook de machtsverhoudingen en normbeelden die daarin besloten liggen gereproduceerd. De agente wijst deze niet-Nederlandse man op de normatieve regels zoals die in Nederland gelden. De ‘wij’ heeft per definitie geen betrekking op de man, omdat hij nu eenmaal degene is die zijn auto fout geparkeerd heeft. Het belangrijkste is de toevoeging dat het ‘in Nederland niet zo gaat’.
Door duidelijk te maken dat ‘wij’ dit ‘in Nederland’ niet doen, construeert de politieagente etniciteit als een schijnbaar relevant gegeven in de situatie. Dit blijkt met name uit de zin: ‘Meneer, ik weet niet waar u vandaan komt, maar in Nederland doen wij dit niet, zo gaat dat niet in Nederland meneer.’ Daarmee onderscheidt de agente zichzelf van de man en reproduceert ze tevens de beelden van een groter ‘wij’ die kennelijk nooit verkeerd geparkeerd staat. Het moge duidelijk zijn dat ik geneigd ben te zeggen ‘wij’, witte Nederlanders.
Tijdens het veldwerk heb ik meerdere malen situaties meegemaakt waarin burgers van etnische minderheidsgroepen erop werden gewezen dat ‘het zo niet in Nederland werkt’ of dat ‘het in Nederland zo niet gaat’. Ook politiemedewerkers van etnische minderheidsgroepen gaven in interviews aan dat hun collega’s van de etnische meerderheid regelmatig dergelijke zinsneden gebruikten. Dat een vergelijkbaar discours werd toegepast in interacties met individuen van de etnische meerderheid heb ik geen enkele keer geobserveerd tijdens het veldwerk. De opmerking is ook out of context: een witte Nederlandse burger eraan herinneren dat die zich op Nederlands grondgebied bevindt heeft iets pleonastisch.
Laten we ons de volgende hypothetische situatie voorstellen: een witte Nederlandse politieagent zegt tegen een witte Nederlandse burger in de Amsterdamse wijk Oud-West, nadat de man door rood is gereden: ‘Ja meneer, ik weet niet waar u vandaan komt, maar zo doen wij dat in Nederland niet.’ Het onderscheid vervult geen enkele functie. Mijn argument is dat de op die manier gebruikte ‘wij’ impliciet verwijst naar ‘witte Nederlanders’. Al is het evenzeer mogelijk dat de ‘wij’ etnische minderheden wel degelijk insluit. De suggestie is daarom niet dat wijzijconstructies per definitie langs etnische lijnen lopen en als gevolg etnische minderheden a priori en categorisch zouden uitsluiten.
Door in interacties etniciteit, cultuur en religie te construeren worden dergelijke onderscheidingen (tijdelijk) relevant en leiden tot vormen van in- en uitsluiting. De onderscheidende principes creëren symbolische grenzen en configuraties van groepen waar individuen zich wel en niet mee identificeren.
Fragment uit Buiten Veiliger dan Binnen (2011). Sinan Çankaya wil vaker verhalen uit zijn etnografieën te delen. Voor een theoretische contextualisering van de gebeurtenissen moet je zijn boeken hebben. Volg hem op Twitter. Hier zijn website.
Sinan Cankaya
Dr. Sinan Çankaya heeft een bachelor in de culturele antropologie (Universiteit Utrecht), een master in conflict resolution (University of Bradford, cum laude) en is gepromoveerd in een onderzoek naar het in- en uitsluitingsproces van Turks-, Marokkaans- en Surinaams-Nederlandse politieagenten (Universiteit Tilburg). Hij werkte vijf jaar als adviseur, onderzoeker en trainer voor de politie Amsterdam-Amstelland. Sinan krijgt ‘s avonds regelmatig goede ingevingen en ideeën. ‘s Ochtend drinkt hij daardoor verplicht een espresso met een ristretto of roma capsule. Hij knakt verder graag zijn vingerkootjes, observeert nauwlettend anderen, luistert naar Damien Rice, Bonobo en Sıla, is heteroseksueel en ondertussen een middenklasser in de slechtste pracht/krachtwijk van Nederland. Hij is sceptisch over zelfobservatie en -reflectie. ‘Omdat mensen verhalenvertellers zijn’, heeft iemand hem ooit horen zeggen. Daaraan gerelateerd, soms waagt hij zich aan zijn grote droom: het schrijven van fictieverhalen. Ooit wil hij een filmscenario afronden. Zijn baard is zijn masker. Ook vindt hij die wel hip. Zodra mensen hem ‘taliban’ of ‘jezus’ noemen, neemt zijn baard enkele centimeters toe. Uit protest, denkt hij.Lees andere stukken van Sinan
10 Reacties op "‘Ik weet niet waar u vandaan komt, maar in Nederland doen wij dit niet’"
je moet mij maar uitleggen waar je etniciteit vandaan hebt gehaald. Je beweert hier dus dat de vrouw dit nooit zou hebben kunnen zeggen tegen een Bulgaar of Pool die de Nederlandse taal niet machtig is.
Je had beter bij probleem 1 kunnen beginnen: De man spreekt geen Nederlands.
Thom: probleem 1 is niet: De man spreekt geen Nederlands, Nederland is een heel open land. Het probleem is dat de agente geen woord buitenlands ken. EN ze geen hulp kreeg van haar twee begeleiders.
Een ander probleem is dat de schrijver teveel ABN heeft geleerd. Het gaat hier om een “betoog dat de politie een performatief effect heeft op het stabiliseren en reproduceren van het verbeelde collectief van ‘Nederland’.
Door in interacties etniciteit, cultuur en religie te construeren worden dergelijke onderscheidingen (tijdelijk) relevant en leiden tot vormen van in- en uitsluiting.
Grappig, mijn werd laatst duidelijk gemaakt in de ‘Turkse’ moskee (!!!) dat het hier geen Marokkaanse moskee was en dat het er hier anders aan toe ging. Toen ik aangaf geen Marokkaan te zijn werd mij doodleuk verteld dat ik dus geen Turk én geen Marokkaan was, dat ik er allemaal niks van begreep. Ik voelde me gediscrimineerd als Nederlander!
Daarnaast lees ik vaak genoeg op internetsites (bijv. rond de zaak Yunus) hoe verschikkelijkel Nederlanders niet waren.
Zowel de meerderheid als de minderheid sluit elkaar uit.
@van Namen: ” Een ander probleem is dat de schrijver teveel ABN heeft geleerd ”
Ik weet niet waar u uw opleiding heeft genoten maar wij categoriseren het taalgebruik in dit artikel als academisch.
@thom: “…zou hebben kunnen zeggen….” lijkt mij grammaticaal geen correcte zin.
wellicht dat hier volgens van Namen te weinig ABN is aangeleerd.
‘Zo doen we dat hier niet’ is de meest gangbare uitdrukking. De toevoeging ‘Nederland’ wordt zelden tot nooit gebruikt. Maar laten we voor het gemak ervan uitgaan dat de schrijver gelijk heeft. Wat moet de agent in kwestie dan zeggen? ‘Zo doen we dat niet in Turkije’? Of ‘Zo doen we dat niet in Engeland’? Of ‘Zo doen we dat niet in China’? Lijkt me vrij onlogisch als je agent bent in Nederland, toch?
Het is natuurlijk onzinnig dat die politie-agente beging over afkomst, maar zijn gedrag is gewoon belachelijk en fout.
En tja, het is niet meer dan normaal dat als iemand in Nederland woont, hij ook Nederlands spreekt.
En ook al sprak hij geen Nederlands, hij begreep dondersgoed waar het om ging, want fout parkeren is in geen enkel land toegestaan.
Wat mij betreft waren ze allebei fout.
“Het probleem is dat de agente geen woord buitenlands ken.”
“Buitenlands” is geen taal. Buiten Nederland worden honderden talen gesproken en geen van die talen heet “buitenlands”.
@Kananrie
Je moet onderhand weten dat iedereen zich schuldig kan maken aan discriminatie. De moslims die jij noemt, die hebben educatie nodig en wat ik persoonlijk ook vind. EEN ZWARE PAKSLAAG (grapje……..)
Politie agent Danny Rodermond bureau Hoofddorp citaat: Wij hebben 1 Jood in de oorlog te weinig vermoord, te weten jouw vader. Hadden wij van jouw ook geen last gehad.
Mijn reactie i.v.m. zijn korte pootjes en nekkie Nazismurf. Ik ben veroordeeld voor belediging van Nazi II omdat ik hem Smurf noemde.
Haha, nog een mooi verhaal (waargebeurd in 2011):
Ik, Nederlandse man met donkere huidskleur, geen moslim, reed met mijn autootje de het BP tankstation in langs de A8 (Zaandam). Ik had toen een korte periode waar ik spontaan besloot een zgn “LIMB BIZKIT”-sik te laten staan (dat soort uiterlijke kenmerken heb ik nou eenmaal om de paar weken). Ik wist dat ik te weinig geld bij me had maar had gelukkig wel een bankpas met 20 euro op de chip(knip) bij me. Voor het tanken liep ik nog even naar binnen om te vragen of ik kon “Chippen”. daar werd bevestigend op geantwoord.
Tijdens het tanken kwam ik iets over de 20 euro maar herinnerde dat ik nog 5 euro in de auto had liggen. Ik vulde de tank aan tot tank 25 euro, liep naar binnen en sloot aan op een van de rijen naar de kassa.
aangekomen bij de kassa vertelde ik dat ik een deel wilde afrekenen met de chipknip en de rest contant. Korte en nors werd mij gezegd: “nee, dat kan niet”.
Toen ik zei dat ik het vooraf had geverifieerd of met chipknip kon worden afgerekend werd ik wederom afgesnauwd dat ik maar met 1 betaalmethode kon afrekenen.
IK vertelde dat ik gewoon geen andere betaalmethode mee had bleef ze bij haar standpunt: U betaalt maar op 1 manier.
Uiteraard snapte ik de hele vijandige houding van dit mens niet.
Natuurlijk legde ik haar uit dat ze best hoog en laag kan beweren dat ik volgens haar regeltjes moet afrekenen maar dat als het niet mogelijk is dat ze gewoon wettig geaccepteerde betaalmiddelen hoort te accepteren. ER werd mij gezegd dat ik maar andere mogelijkheden moest zoeken (ik moest maar iemand bellen of zo) maar als ik niet zou “afrekenen” zou de politie worden gebeld.
Hier begon ik toch mijn geduld te verliezen en zei simpelweg; Dame, ik heb nu geld om de benzine af te rekenen. wilt u het geld of niet? anders heeft u een probleem omdat u mijn geld kennelijk niet wilt accepteren.
Op geen enkele manier kon ik de lui van de BP Overtuigen om mijn geld te accepteren.
Ik heb toen maar gezegd: “ik ga hier niet weg voor jullie mijn geld accepteren want dit soort gefrustreerde stunts van mensen als jou ken ik nou wel (dadelijk zou ik van de snelweg geplukt worden door de politie of erger nog; drukken ze op de “overval”-knop omdat ze zich bedreigd voelen door mij). Teneinde raad werd uiteindelijk de politie (gelukkig) maar gebeld.
Toen de politie kwam werd mij even luidruchtig door de agenten “meegedeeld” dat ik IN NEDERLAND (toen dacht ik er nog niks bij) volgens de wet gewoon genoeg geld op mijn “rekening” moest hebben. en dat ik daarom in overtreding was.
Mijn argumenten dat ik hoogstens wettelijk verplicht ben om wettig geaccepteerde betaalmiddelen bij me te hebben en dat ik vooraf duidelijkheid heb gehad over de betaalmogelijkheden via mijn chipknip werd van tafel geveegd.
Ik zei wederom zei dat ik gewoon simpelweg geen andere betaalmogelijkheid bij me had, en ik uit principe niet mee wilde werken aan het invullen van een zgn “schuldbekentenis” van de BP (dat is een verplichte incasso voor “+25 euro” met een verplichte overhandiging van een kopie van je bankpas, rijbewijs, adresgegevens etc. En als je binnen 24 uur terugkomt met het geld “beloven” ze je dat ze je gegevens verscheuren, zo niet; incasso bureau+veelvoudige “kosten”). Deze mensen hebben immers al aangetoond uit het niets ThuG-praktijken te kunnen toepassen , laat staan dat ik ze moet vertrouwen met mijn persoonlijke gegevens..
Er werd mij vervolgens door de agenten verteld dat ik meegenomen zou worden naar het bureau voor “doorrijden zonder te betalen”. Ik vond de situatie zo absurd dat het komisch werd en vertelde dat ik wel mee wilde werken met de politie en als het zo moest dan moest het maar. “Succes met het vinden van een politierechter die aan deze onzin mee wil werken”; dacht ik op dat moment. ik gaf immers aan dat ik daar stond om af te rekenen en had voldoende betaalmiddelen bij me om af te rekenen.
Ik vroeg dus vervolgens of ik dan maar ondertussen de auto aan de kant kan zetten en of ik mijn lieve echtgenote kan bellen om door te geven dat ik “meegenomen” wordt. Ik moest nog maar even wachten want er moest nog even “overleg worden gepleegd” binnen (waarschijnlijk zouden de camerabeelden worden bekeken of ze me niet van nog iets konden beschuldigen ;-) ).
Terwijl de mannelijke agent naar achteren ging. bleef ik bij de vrouwelijke agente staan. Ik vertelde haar, na mijn telefoontje met mijn vrouw, dat dit in mijn ogen gelijk staat aan intimidatie en maffia-achtige praktijken die ik ken uit films: Je bent als consument onderhevig aan lukrake “regeltjes” die te pas en te onpas toegepast kunnen worden door een organisatie waar je binnenloopt (of elke gefrustreerde medewerker) en als je je daar niet aan houdt (in dit geval afzetterij dmv een zgn “schuldbekentenis”) dan komt hun prive -leger even aanzetten om de intimidatie extra kracht bij te zetten. IK Maakte haar dus duidelijk dat zij als politiemacht voor het karretje van de ondernemer wordt gespannen met o.a. mijn belastingcenten. Iets wat wij in de volksmond Gestapo-praktijken noemen.
En nu komt het;
reactie van de agente: “NOU als het je niet bevalt dan ge je toch gewoon terug waar je vandaan komt”.
Hier kwam eindelijk de aap uit de mouw!; IK heb daar zojuist een uur staan discussiëren met iedereen als Consument die opkomt tegen onzin maar dit werd mij aangedaan simpelweg omdat ik een (EN dat besefte ik toen pas;) “Moslim-look” had (remember: LIMB BIZKIT-sik) ;-)
Mijn automatische antwoord was;: “Dus jij vindt dat ik hier niet in Nederland thuis hoor?” Ik denk dat ik meer recht heb om in Nederland te leven dan jij. Ik ben hier immers langer dan jij (Het was immers een meisje van pakweg 26).
Dat maakte haar natuurlijk nog kwader. Maar goed, ik zie niet in waarom ik moet zwichten tegen onrecht.
Uiteindelijk wist ik natuurlijk dat ze geen toestemming zouden krijgen om me onnodig mee te nemen (ze hadden immers geen grond hiervoor; ik was al die tijd redelijk rustig gebleven).
Ze hebben mij overgehaald om toch de schuldbekentenis te tekenen en ik heb er op gestaan dat de agenten erbij waren en dat ik binnen enkele uren terug zou komen, de boel betalen en de verklaring + kopieën verscheurd zouden worden.
Toen ik terugkwam (met mijn blanke vrouw als getuige) had de dame ineens totaal geen grote mond meer (wel nog haar rottige houding). ;-)
Hierna nog BP Nederland nog aangeschreven over deze praktijken : geen reactie
Sindsdien staat de BP (compleet afgezworen, freebeepas weggekieperd) bij mij in MIJN boekje als een foute (racisten/fascisten) -tent