Voorpagina Algemeen

Srebrenica… 11/07/1995

Srebrenica… Het is vandaag precies veertien jaar geleden dat de enclave, mede door Dutchbat soldaten, is gevallen en tienduizend moslimmannen op een brute manier zijn afgeslacht door de Serviërs. Zelf ben ik net twee dagen terug van mijn Bosnië-trip die een maand lang heeft geduurd. Veel van mijn Bosnische vrienden vonden het jammer dat ik niet langer ben gebleven voor de herdenking, maar voor mijn Bosnische vriendin bij wie ik bleef slapen, was het duidelijk: ze hoeft niet naar Srebrenica vandaag. Het doet veel en veel te veel pijn.

 

Op een zonovergoten ochtend in Sarajevo zit ik in de keuken te praten met de moeder van mijn vriendin. De tv staat aan, het nieuws wordt verspreid in het Bosnisch en verder dan de woorden ‘Srebrenica’ ‘shahid (martelaar)’ en ‘genocid’ kom ik niet. Haar moeder begint te vertellen. "Jij bent een journalist toch? Ons verhaal wordt nooit verteld. Wij hebben zwaar geleden onder de oorlog. We zijn gewoon uitgemoord en afgeslacht, maar de wereld doet alsof het een burgeroorlog is geweest. Dat was het helemaal niet. Ze wilden de Bosnische moslims gewoon van de kaart vegen en ons land van ons afpakken. En dat is ze deels ook gelukt."

Ik knik instemmend en kijk weer naar de televisie, waar beelden te zien zijn van massagraven rond Srebrenica. De mannen die zijn afgeslacht rond de bossen van Srebrenica zijn begraven in massagraven om alle sporen uit te wissen en het moeilijker te maken om alle lichamen weer op te graven. De vrouwen die als weduwe zijn achtergebleven en vaak ook nog zonen, broers en andere mannen uit de familie moeten missen, huilen machteloos in een hal waar alle doodskisten bij elkaar staan met de namen van de vermoorde mannen erop. De achtergebleven vrouwen moeten een voor een de kisten af om te zien of hun geliefden ertussen zitten.

"Weet je wat ik niet begrijp?" zegt de moeder van mijn vriendin, terwijl ze naar de beelden kijkt op tv. "Dat de Serviërs er ook nog mee wegkomen. Zij hebben het hele gebied, wat nu Republika Srpska heet, etnisch gezuiverd en mogen het volgens het Dayton akkoord ook nog behouden. Dat is toch ongelooflijk en compleet onrechtvaardig? Het is hetzelfde als iemand een tv steelt, er wel voor wordt beboet, maar de televisie mag behouden. Degenen die dit hebben gedaan worden misschien wel, misschien niet, berecht in Den Haag. Maar het ergste is dat zij dat gebied nog steeds in handen hebben. Precies wat zij toen in 1995 wilden, en nu ook hebben."

Wat kan ik er nog meer over zeggen. Ze heeft gelijk. Ik keek naar mijn vriendin, die ook uit Nederland was gekomen. "Misschien moeten we er een documentaire over maken", zei ik tegen haar. "Geen slecht idee", zei ze. Want daar gaat het om. Het echte verhaal vertellen. Niemand mag vergeten hoe erg de daad was tegen de moslims in dat gebied. En niet alleen in Srebrenica, maar door heel Bosnië en Herzegovina is het zo gegaan. Voor de mensen die er de ernst niet van in zien, is dit misschien wel goed om naar te kijken. Het laatste gedeelte ontbreekt. Het is me niet gelukt om het te vinden, aangezien de beelden erg schokkend zijn. Maar ik denk dat u na het zien van de inhumane behandeling wel kunt raden hoe dat is afgelopen. En dat is nog maar het topje van de ijsberg…