Voorpagina Geschiedenis, Kunst, Palestina, Politiek

Slam poetry van twee meiden: kunstzinnige vrede in een kunstmatige oorlog

Afgelopen dagen circuleert de spoken word video van twee jonge meiden viraal op het internet. Zo wordt het haast door iedereen gedeeld op Facebook; ook door mijn vrienden. Zij zien twee jonge meiden – de één Joods, de ander Islamitisch – die op een kunstzinnige wijze toenadering tot elkaar zoeken. Het resultaat is, dat het filmpje goed in de smaak valt.

Iedereen vindt het bijzonder mooi dat deze twee jonge meiden alle wederzijdse vooroordelen doorbreken. Voor mij geldt hetzelfde, totdat het volgende mijn gezichtsveld bereikt: hoe het conflict in het Midden-Oosten neergezet wordt in het filmpje als een veralgemeniseerd conflict tussen moslims en joden, dat tegelijkertijd als bepalende oorzaak fungeert. In het verlengde hiervan: de positieve reacties op het filmpje laten zien hoe vanzelfsprekend het is geworden om dit te denken. Doe iets aan de wederzijdse vooroordelen, denkt men, zodat moslims en joden toenadering tot elkaar zoeken. In de hoop dat Palestijnen en Israëliërs uiteindelijk vrede met elkaar sluiten.

Hetgeen ik wil zeggen is niet zo ingewikkeld: de wijze waarop de twee dichtende meiden in het filmpje vooroordelen proberen door te breken, zorgt ervoor dat anderen hiervoor in de plaats terugkomen. Dit gebeurt naar alle waarschijnlijkheid geheel onbewust en onbedoeld; vandaar dat het van belang is om er even bij stil te staan. Het idee dat moslims en joden ‘natuurlijke’ vijanden van elkaar zijn, is mijns inziens, gebaseerd op onjuiste vooroordelen. De meiden vertellen iets over hun bevooroordeelde beleveniswereld, die ervoor heeft gezorgd, dat er een behoorlijke afstand is ontstaan. Zij zochten niet de confrontatie op, zoals vijanden dit doorgaans doen, maar hielden daarentegen afstand van elkaar. Om deze afstand te verkleinen, breken zij met hun vooroordelen. Vandaar het optreden.

Het is niet mijn bedoeling de intenties van deze jonge meiden in twijfel te trekken: we mogen uitgaan van de zuiverheid daarvan. In het filmpje zijn de negatieve gevolgen te zien van onjuiste stereotypen, beelden en verhalen omtrent de relatie tussen joden en moslims. Een triest gegeven, als je het mij vraagt. Ondanks alle goede bedoelingen, en pogingen om hier wat aan te doen, wil ik toch even stilstaan bij de link die deze jonge meiden leggen met het conflict in het Midden-Oosten. Hier schuilt een probleem, waar helaas veel mensen overheen kijken. Er wordt een beeld bevestigd, dat niet klopt: namelijk dat de bezetting van Palestina het resultaat is van religieuze twisten tussen moslims en joden, waarbij vooral de joden-afkeer van moslims in de gaten gehouden moet worden. De geschiedenis van het lijden van de joden heeft zich vooral in Europa afgespeeld. Met name in de aanloop naar de bezetting van Palestina, die in het westen volop wordt gedoogd om het collectieve naoorlogse geweten te sussen (wat hebben wij de joden aangedaan?), is het vrij opmerkelijk om te zien hoe het accent naar moslims en Islam verschuift.

Joden kregen volop bescherming in Islamitische landen gedurende de Tweede Wereldoorlog. Daarom is het, wat mij betreft, geschiedvervalsing om de band tussen joden en moslims te zien als van nature vijandig. De huidige steun van moslims voor Palestina wordt regelmatig vertaald als antisemitisme. Omdat de bezetting door de meeste moslims fel wordt afgekeurd. De solidariteit van moslims met Palestina afdoen als antisemitisch is niet alleen incorrect – de meeste moslims weten trouwens heel goed een onderscheid te maken tussen Jodendom en zionisme – het ondermijnt tevens de ernst van de bezetting. De gewelddadige bezetting van Palestina is namelijk geen kwestie van vijandigheid tussen twee religies.

Vandaar dat wij even puntsgewijs stil moeten staan bij het filmpje.

1. Dit filmpje schept een verkeerde context: “The way my people see yours.” Palestijnen bekommeren zich om het bezettingsgeweld, dat hen wordt aangedaan. Dat zij zich verzetten, omdat zij vooroordelen koesteren van joden met grote neuzen en graaihanden, moet dan ook naar het rijk der fantasie worden verworpen.

2. Vernietigende vooroordelen worden in stand gehouden, waar het gaat om de ‘natuurlijke’ vijandschap tussen moslims en joden: “(….) generations from stitches and callus palms from the past.”

3. De werkelijke achtergrond van de bezetting wordt ontweken; in de performance wordt gesproken over een Palestijns meisje dat wordt vermoord door een Israëlische bezetter. En een Israëlisch meisje dat sterft door een bomaanslag: “As if one life is worth any more or less than the other.” “(….) far more similar than our religions would like us to believe.” Er wordt met geen woord gerept over het feit dat het hier gaat om een bezetting. Het gaat volgens hen om twee religieuze groepen die met elkaar vechten.

4. De bezetting wordt genormaliseerd: “They will never get to know if they like the same movie. Performing on stages like this one.” Er is geen bezetting. Alleen twee meisjes zijn omgekomen, die hun religieuze verschillen niet meer kunnen overbruggen. Vrede blijft hierdoor uit het zicht. Althans, dat is de strekking van deze kunstuiting, en dat terwijl niet de religieuze verschillen maar het zionistisch-kolonialisme de grondslag vormt van de strijd.

Het filmpje laat volledig buiten beschouwing, dat er sprake is van een koloniserende onderdrukker versus een onderdrukte. De etnische zuivering door de invasiemacht in de Palestijnse gebieden wordt gelijkgesteld aan het verzet daartegen. Ook de onevenredige verhouding tussen de economische en militaire macht van de Israëli’s ten aanzien van de Palestijnen wordt door deze gezamenlijke slam poetry act volledig gladgestreken: er wordt gedaan alsof de overweldigende overmacht van Israël ten aanzien van de Palestijnen, en de hiermee samenhangende racistische massa-onderdrukking, in het geheel niet bestaat.

Dit tezamen is in mijn ogen vrij ernstig te noemen. Omdat wij het hier over een bezetting van 66 jaar hebben. 66 jaar worden Palestijnen van hun land beroofd, vermoord, vastgezet, uit hun huizen gejaagd, ontmenselijkt, vernederd, onderworpen aan apartheid, ad-random doodgeschoten et cetera, et cetera. De genocidaal-koloniale bezetter mag onder het toeziend oog van de internationale gemeenschap zijn gang blijven gaan. Vandaar dat ik het belangrijk acht de context eerlijk weer te geven, zodra er namens de Palestijnen vredespogingen worden ondernomen.

Er is geen ‘natuurlijke’ vijandschap tussen joden en moslims, hoe graag men die ook wil creëren. Dus initiatieven om deze fictief slechte band te verbeteren zijn net zo bevestigend in het standhouden van dit vooroordeel. Hoe goed de intentie ook is.

photo credit: winterofdiscontent via photopin cc

Op tweejarige leeftijd heeft Sadika Arab de prachtige Riffijnse bergen ingeruild voor het groene Nederland. Als je haar vraagt wat ze als kind het liefst deed, dan zet ze een grote glimlach op en zegt: 'lezen in een boom'. Voordat ze wist dat je de boeken uit de bibliotheek mee mocht nemen naar huis, besteedde zij daar uren achtereen, lezend. Inmiddels heeft ze niet meer zoveel tijd om te lezen en luistert ze ook liever naar haar eigen gedachten dan die van iemand anders. Gedachten die ze opschrijft en soms deelt met anderen. In haar schrijven probeert ze haar passie voor rechtvaardigheid en filosofie samen te laten komen.

Lees andere stukken van Sadika