Voorpagina Algemeen, Geschiedenis, Maatschappelijk, Palestina

4 Mei: een dag om wijs te herdenken

De Holocaust was een vreselijke gebeurtenis, intens, wreed en verdrietig. De Nakba was niet minder vreselijk en niet minder intens, wreed en verdrietig. Beide dienen herdacht te worden, met ruimte en respect voor alle nabestaanden in kwestie. Gezien alle gevoeligheden zou een gezamenlijke herdenking, hoe helend deze ook in potentie is, een schier onbereikbare utopie zijn. Je kunt je echter afvragen in hoeverre het verstandig is om de Nakba op 4 mei te herdenken, te midden van alle Holocaust-gedachten. Deze nationale dag van herdenking is in Nederland onlosmakelijk verbonden met de slachtoffers van de Holocaust.

Door op deze dag de Nakba centraal te stellen – die overigens normaliter pas enkele dagen later, op 15 mei wordt herdacht – lijkt het zeker, dat er dermate veel gevoelens worden genegeerd: namelijk die van alle nabestaanden van Holocaustslachtoffers. De vraag is of het ethisch en/of verantwoord is, als op 4 mei de Nakba afzonderlijk wordt herdacht, te midden van de collectieve nagedachtenis van de Holocaust.

Inmiddels zijn we achterhaald door de realiteit: de herdenking van de Nakba op 4 mei, in moskee al Amal te Hilversum, gaat naar alle waarschijnlijk niet door. Toch lijkt het mij van belang, met het oog op de toekomst, om de wijsheid van het herdenken niet uit het oog te verliezen.

Het is bekend dat onze geliefde profeet (vzmh) als een barmhartigheid geldt voor alle mensen. Sommigen accepteerden zijn boodschap van de aanbidding van Allah, maar anderen niet. Maar hij (vzmh) schonk hen een fundamentele vorm van respect, waaruit zijn volgelingen, ook die van nu, lessen moeten trekken. Zo had de boodschapper (vzmh) van Allah respect voor alle overledenen. De volgende, vaak-aangehaalde overlevering, brengt dit helder in beeld:

“Toen Sahl ibn Hoenayf en Qays ibn Sa’d eens in al-Qaadisiyyah zaten, kwam er een begrafenisstoet langs hen, waarvoor zij opstonden. Er werd tegen hen gezegd: ‘Voorwaar, het is de begrafenisstoet van één van de inwoners van het land, dat wil zeggen van de Mensen van het Verbond.’ Daarop zeiden zij: ‘Voorwaar, er kwam eens een begrafenisstoet langs de Profeet (vrede zij met hem), waardoor hij opstond. Er werd tegen hem gezegd: ‘Voorwaar, het is de begrafenisstoet van een Jood!’ Daarop zei de Profeet (vrede zij met hem): ‘Is het geen ziel?’ ”
(Sahih Bukhari 1312, overgeleverd door ‘Abdoer-Rahmaan ibn Abie Layla).

De meeste moslims peinzen er niet over om de herdenking rondom 4 mei op een bedenkelijke manier in te vullen. Sommigen zullen actief herdenken. Anderen houden zich op de achtergrond. Maar ook dit is prima.

Moskee al Amal in Hilversum besloot de Palestijnse zaak te bespreken op 4 mei binnen het volgende kader: “In de schaduw van de Holocaust.” Hoewel de Palestijnse zaak me aan het hart ligt, kan ik me er niet aan onttrekken, dat dit niet het moment is. De Profeet (vzmh) betuigde respect aan één overleden jood. Waarom zouden er dan miljoenen joden op die ene dag worden genegeerd ter faveure van slachtoffers, die misschien religieus of etnisch dichterbij moslims liggen?

De menselijke maat is weg wanneer slachtoffers van wandaden opzij worden geschoven in een informatiestrijd. Of worden onderworpen aan een propaganda-oorlog. Vooral als dit wordt gedaan op de verkeerde momenten; en misschien ook wel door personen die hier, met alle respect, niet direct het meest tactvol in zijn.

Daarnaast ben ik bang dat deze lezing de Palestijnse zaak geen positieve aandacht bezorgt wanneer dit op 4 mei gebeurt. Effectiever is, wanneer, welke andere dag dan ook in het jaar, hiervoor zou worden uitgekozen.

Het standpunt van vele Nederlanders is namelijk gestaag aan het veranderen. Het groeiende bewustzijn van de kwalijke rol van de Israëlische staat en de negatieve, in toenemende mate onmenselijker en kwalijker wordende effecten op het Palestijnse volk, worden concreter besproken in de Nederlandse media. Een toenemend aantal mensen in Nederland is zich bewust van dit grote onrecht en oefent druk uit op politici en het bedrijfsleven. Het momentum groeit. Een dergelijke lezing kan zoiets teniet doen. Uiteraard is er nog een lange weg te gaan, maar vergis je niet: de volwassener wordende boycot, met betrekking tot de door Israël gepleegde misdrijven en wandaden, heeft effect. Onze politici kunnen omwille hiervan niet langer hun hoofden in het zand steken.

Als laatste wil ik opmerken dat een dergelijke bijeenkomst een verdere wig drijft in de fragiele relaties tussen moslims en joden in Nederland, op een moment dat religieuze minderheden in het algemeen kwetsbaar zijn en juist samen zouden moeten werken. Denk hierbij aan het mogelijke wettelijke verbod op de rituele slacht en jongensbesnijdenis.

Geachte moskeebestuur, geachte sprekers: ik wilde u vragen om het niet te doen, alsjeblieft en al, omwille van de menselijke maat. Omwille van de opgebouwde goodwill rondom de Palestijnse zaak. En omwille van de fragiele relatie tussen moslims en joden. Het is echter niet meer nodig, we zijn zogezegd achterhaald door de realiteit. U bent mogelijk geschrokken van de ophef, of van de verwachte toename van de opkomst, door alle negatieve aandacht. Helaas. Liever hadden we dit voorkomen.

Mocht u deze bijeenkomst nu toch door willen laten gaan op een andere dag, dan zou ik u willen adviseren dit op de dag van de herdenking van de Nakba zelf te doen. Daarnaast lijkt het me ook verstandig om een gespecialiseerde historicus uit te nodigen. Een specialist die objectief en vooral op constructieve wijze spreekt over de geschiedenis van Palestina en Israël, over de parallellen en verschillen tussen zionisme en nazisme, tussen Holocaust en Nakba. Zodat de mensheid achter de slachtoffers niet wordt ondergedompeld in wederzijdse propaganda, maar tot leven wordt gebracht in onze herinnering.

Moge Allah ons zijn wijsheden schenken.

Foto: Kashklick

In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.

Lees andere stukken van