Veel mooie zaken zijn in het Westen ontstaan. Een greep uit die pracht van mooie zaken is de Verlichting, verfijnde vormen van kunst en ontroerende literatuur. In de toenmalige stadstaat Athene in Griekenland is de democratie maar ook de moeder aller wetenschappen, de filosofie, ontstaan. Er wordt wel eens beweerd dat juist de filosofie daar in Athene is ontstaan door de bijzondere lichtval die deze Europese stad heeft. Je zou kunnen zeggen dat de Griekse filosofen letterlijk het licht gezien hadden en daardoor in een zodanige gemoedstoestand waren gekomen, dat ze deze met hun medemensen konden delen.
Naast de filosofie is democratie een van de mooiste dingen die de Grieken met ons gedeeld hebben. Maar democratie is niet alleen van de Grieken of alleen van het Westen. Democratie is van iedereen. Om die reden is het ‘brengen’ van democratie in een land dan ook in mijn optiek een vreemde gebeurtenis. Dit brengen van democratie wordt ook wel het exporteren van democratie genoemd. Het suggereert dat democratie een tastbaar product is dat van het ene land naar het andere overgebracht kan worden, als ware het een pakketje.
Idee exporteren?
Als een idee als democratie gebracht wordt, wat wil dat dan zeggen over de essentie van democratie? Gaan we er ook niet te makkelijk van uit dat de bevolking van een land niet weet wat democratie is? Ik ben ervan overtuigd dat de bevolking in een dictatuur of een ondemocratisch regime heel goed weet wat democratie inhoudt. Ze krijgen alleen niet het recht deze uit te oefenen.
Maar democratie is geen pakketje of iets tastbaars, het is een van de meest ontastbare zaken die je kunt bedenken. Wat is democratie precies behalve dan regeren door het volk zelf? In de politicologische literatuur is er geen sluitende definitie te vinden, er zijn namelijk meer dan vijfhonderd definities van democratie. Dat maakt het er niet makkelijker op. Eigenlijk is democratie nog het meest een idee, een heel mooi idee. Maar hoe exporteert men een idee, als dat al mogelijk is?
Een goed voorbeeld daarvan is Iran. Moet die democratie daar dan geëxporteerd worden omdat mensen het recht niet krijgen deze uit te oefenen? De democratie zit al in de hoofden en harten van de mensen, dat bewijst het feit dat veel Iraniërs massaal zijn gaan demonstreren met gevaar voor eigen leven. Hebben de mensen de geëxporteerde democratie nodig? Het roept ontegenzeggelijk iets paternalistisch op, terwijl democratie juist van zelfbepaling van de bevolking uitgaat.
Wat de Iraniërs nodig hebben, is in ieder geval een democratische regering, een regering die de belangen en de verlangens van het volk vertegenwoordigt. Kan een democratische regering misschien niet geëxporteerd worden? Zo ja, is dat dan democratisch? Dat zou namelijk betekenen dat de regering niet door het eigen volk gekozen zou zijn. Dit is een enorm dilemma. Zo kent democratie nog veel meer dilemma’s en complexiteiten.
Er zijn talrijke voorbeelden zoals Iran te noemen. Landen die we vanaf onze comfortabele plek in de wereld democratie gunnen: Somalië, Zimbabwe en Afghanistan. Het zou heel interessant zijn als we een internationale waakhond betreffende democratie zouden hebben die autoriteit en gezag uitstraalt en die ervoor zou kunnen zorgen dat de kwaliteit van democratie gewaarborgd zou kunnen worden. Helaas is dat een nog grotere illusie dan het exporteren van democratie in een land.
Democratie moet groeien en geïnternaliseerd worden door de bevolking zelf. Het is dynamisch en het is een proces… en die zijn nooit voor een gat te vangen. Democratie is nooit hetzelfde en verandert al naar gelang de omstandigheden, de heersende cultuur en ideeën in een desbetreffend land. Daardoor is de ene democratie de andere niet. Bovendien, wie bepaalt wat goede democratie is? Dit zijn allemaal dilemma’s die de zaken compliceren maar wel belangrijke dilemma’s die onderdeel van het debat over de export van democratie zouden moeten uitmaken.
Houding
Een van de belangrijke factoren die in de export van democratie een rol spelen, is de arrogantie en de hooghartige houding die ermee gepaard gaan. De export van democratie gaat over het algemeen gepaard met een oppervlakkige manier van denken, die helaas niet de finesses van zowel het begrip democratie, als het land waar democratie geëxporteerd wordt, doorgrondt. Daardoor kan men ook moeilijk de consequenties van acties met betrekking tot de export van democratie overzien of zelfs maar vermoeden.
Er dient een ommekeer in het denken plaats te vinden. Een ommekeer met oplossingen vanuit de basis van het ontvangende land in plaats van kunstmatige oplossingen of oplossingen op papier door andere landen. Om dat te realiseren, moeten we allemaal ons eigen raamwerk of model van denken veranderen en ons in de ander verplaatsen. Een grotere uitdaging is haast niet mogelijk.
13 Reacties op "De Export van Democratie"
Afgezien van het feit dat het artikel zelf van denkluiheid getuigt : “Een goed voorbeeld daarvan is Iran. Moet die democratie daar dan geëxporteerd worden omdat mensen het recht niet krijgen deze uit te oefenen?”, is het probleem in Iran volstrekt duidelijk :
A- De bevolking vindt dat er gesjoemeld is met de verkiezingen, en,
B- het is kennelijk een fascistoïde politiestaat.
Het is niet waar dat “de export van democratie … “over het algemeen gepaard [gaat] met een oppervlakkige manier van denken”, “democratie” is niets meer of minder dan een politieke kernwaarde, het one-man-one-vote principe geeft bijvoorbeeld de gelijkwaardigheid van alle mensen aan, en wij doen niet aan cultuurrelativisme (hetgeen overigens niet betekent dat wij dingen zouden moeten opdringen, maar van opdringen is geen sprake in het geval Iran). “Democratie” is overigens een noodzakelijke, doch geen voldoende voorwaarde om tot een maatschappij te komen waar de vrije ontplooiing van het individu gegarandeerd is.
Een fascistoïde politiestaat is ook gewoon een regeringsvorm. Andere landen kennen dit ook.
Democratie is 1x per 4 jaar (in NL sinds de eeuwwisseling gemiddeld om de 2 jaar) stemmen. Mag mij wel ontnomen worden. Verder heb ik namelijk niet het idee dat ik (of het Volk) het voor het zeggen heeft hier.
Democratie in het oude griekenland ..
Woeha … Nog minder democraties dan Apartheid Zuid Afrika , Alleen de Mannen van de Elite mochten stemmen , de meerderheid van de bevolking was slaaf of vrouw , of pauper en had geen stemrecht
Ik ben het volstrekt met @Abushams eens. Het is inderdaad een populaire opvatting dat onze democratie een voortzetting en ontwikkeling is van die uit Griekenland (en dan met name Athene), maar daar klopt niets van: er zat namelijk niets tussen (en dan valt er dus niets voort te zetten dan wel te ontwikkelen). De Nederlandse democratie is ontstaan uit de noodzaak overleg te voeren m.b.t. de waterbeheersing. Het algemeen kiesrecht (wat iets anders is dan de democratie, al heeft het er wel veel mee te maken) is pas ontstaan vanuit de behoefte de bevolking medeverantwoordelijk te maken voor het bestuur, zodat het volk zich minder snel tegen dat bestuur zou afzetten (met angstwekkende voorbeeld van de Russische revolutie voor ogen).
@right: Jouw volk heeft idd niet zoveel te zeggen her.
On topic: Als democratie niet geexporteerd *kan* worden, waarom de radicale islam wel? Natuurlijk kunnen ideeen geexporteerd *wel* worden, zie de (veroverings)geschiedenis van de monotheistische religies.
Zie jij Nederland als bakermat van de moderne democratie?
Griekenland was misshien geen democratie zoalos we die nu (denken te) kennen. Maar het was een andere tijd. O.a. werden vrouwen nog niet als volwaardig burger gezien e.d. Iets wat wij ons moeilijk voor kunnen stellen, maar het is jaren geleden.
Het stemrecht voor de mannelijke bevolking is vooruitstrevend ten opzichte van de monarchie. daarmee is de zaad gelegd voor democratie zoals wij tegenwoordig kennen.
Verlichting van achterlijke ideeën als vrouwenonderdrukking en slavernij zijn pas veel later gekomen.
Ik ben het eens met de opmerking dat democratie geïnternaliseerd moet worden door de bevolking en dat het complex is. Ik vind wel dat er een onderscheid gemaakt moest worden tussen democratie en de rechtstaat. De meeste klachten uit landen zoals Iran is niet zozeer dat ze niet mogen stemmen of dat er gefraudeerd wordt bij verkiezingen maar dat hun rechten niet gewaarborgd zijn. Om een rechtstaat te kunnen zijn hoef je niet per definitie een democratie te zijn. Democratie is dan ook geen doel an sich, democratie is enkel een van de vele vormen van regeren. Democratie werd door de oude Grieken ook niet als beste vorm gezien.
Een van de doelen die belangrijk is is die van goed bestuur. Daar draait het uiteindelijk om. Of dit nou via een gekozen parlement gaat of via een absolute monarch. Democratie biedt nooit garanties. Democratie wil niet zeggen dat een land goed bestuurd wordt. Democratie heeft verder ook nooit een land vooruit geholpen waar het voor de democratie slecht mee ging. Democratie als staatsvorm is namelijk de uitkomst van eeuwenlange ontwikkelingen in een land. Democratie is wat ze noemen erg pad afhankelijk (path dependent), afhankelijk van veelal langzame interne ontwikkelingen. Het zijn dan ook deze ontwikkelingen die bepalen of democratie gewaarborgd kan blijven. Deze ontwikkelingen kunnen van alles zijn. Het aantal steden, de grootte van de middenklasse, de homogeniteit in een land en ga zo maar door.
Een ander belangrijk aspect is dat er in een staat enig evenwicht is tussen de verschillende groepen. Democratie als vorm moet wel passen bij de bestaande machtsverhoudingen. Als de vorm niet geaccepteerd wordt door een van de machtige groepen zal het geweldsmonopolie van de overheid niet overeind blijven.
Democratie heeft verder ook nooit een land vooruit geholpen waar het voor de democratie slecht mee ging.
Polen? Tsjechie?
Songul,ik erken wat U wilt uitdrukken met het woord ‘Exporteren’! Democratie
in principe staat mij aan maar er zijn ook negatieve perspecten aan verbonden. Met Said @ 8, ben ik het grotendeels eens. De grote X-factor is namelijk,in hoeverre de bestuurders de rechten van het volk willen waarborgen? In NZ zijn de regels met elke regering herschreven geworden en dat is begrijpelijk daar de omstandigheden met tijd veranderen. Een onmogelijk taak echter lijkt mij om het aard van het menselijke bestuur te kunnen reguleren en leiden want ‘Macht corrupts’.
Als het tot delen komt is het meestal,
‘Een voor ieder en twee voor mij!’
Het wordt een interesting toekomst voor regeerders met de grote doorzichtigheid dat men nu te danken heeft aan de electronische medium en wie zal die medium beinvloeden?
Ik vraag me wel eens af of ‘Macht’ uiteindelijk een kwestie is van wie de beste wapens bezitten?
Is Democratie slechts een laagje verf aan de oppervlakte?
Cheers van Christchurch.
Ach, democratie, over 50 jaar is van dat woord niets meer over dan een herinnering.
Omdat aan onze democratie niet viel te tornen hebben de werkelijke machthebbers gewerkt aan de EU, en het is ze gelukt, er is een machtscentrum geschapen waar het volk geen enkele invloed meer op heeft. Er worden wetten geschapen zonder dat de bevolking ook maar enig idee heeft.
Ze kiezen zelfs hun eigen president in dat centrum van de macht, dus helaas, net als de toenmalige Griekse democratie is ook de Nederlandse democratie ter grave gedragen.
Wat overigens onze Nederlandse politici denken over democratie moge ook duidelijk zijn, zelf voor de verkiezingen proberen ze elkaar al uit te sluiten van regeren, zo ver zijn we al, wat heeft dit toch veroorzaakt?
[i]Democratie moet groeien en geïnternaliseerd worden door de bevolking zelf. Het is dynamisch en het is een proces… en die zijn nooit voor een gat te vangen. Democratie is nooit hetzelfde en verandert al naar gelang de omstandigheden, de heersende cultuur en ideeën in een desbetreffend land.[/i]
Wat is dit toch zo mooi gezegd. Ik zou het niet beter kunnen verwoorden.
Het probleem met gedachtengangen die de quote van @Popie Jopie (20:27) als kernpunt hebben is echter dat er geen dwingende aanwijzingen uit te halen zijn waar de overheid zich aan te houden heeft om die democratie te bewaken. We zien nu bijvoorbeeld al dat mensen met een religieuze overtuiging meer kans op bescherming genieten dan gewone mensen (zie het gedoe over de wetsartikelen betreffende godslastering, zie het gemak waarmee antireligieuze opvattingen het stempel van “racisme” krijgen opgedrukt)
Het ware beter geweest als de islam zich wat ondubbelzinniger zou uitspreken vóór de democratie en de democratische rechten i.p.v. deze rechten de facto in twijfel te trekken en weg te relativeren. Wat kan een Koptische Christen in Wgypte of en aanhanger van de Baha’i godsdienst in Irak met de door Popie Jopie geciteerde quoot van Songül Arslan?