Moslims in China? Halal en bier? Cultuur en religie? Putri schrijft over de plaats van cultuur en religie voor moslims in China.
Het is een opvallend groot, wit gebouw met Islamitische accenten, bekroond met een halve maan op de groene koepel op het dak. Twee mannen staan voor de ingang, kijkend over een leeg parkeerplein, te roken en te druk in gesprek om mijn bescheiden groet op te merken. Ik loop nieuwsgierig de lege ontvangsthal in –al zoekend naar verwijzingen die leiden tot de vrouwengebedsruimte, maar zie vervolgens de menukaart uitgestald op een houten standaard. Ik lach in mezelf terwijl een jonge vrouw op mij afloopt.
"Als antropoloog meen ik dat cultuur te allen tijde, in kleine of grote mate en graag of niet, de overhand heeft op religie."
‘Moslim buurt’ in China
“Assalamu alaikum!” spreek ik tot haar. Ze kijkt me aan alsof ik Chinees praat, of, Arabisch in dit geval. Ik probeer het nog een keer, maar dan lang-za-mer. Ze schudt onbegrijpelijk haar hoofd. Natuurlijk snapt zij me niet. Ik bevind me in de hoofdstad van China waar men geen woord Engels spreekt of er ook maar een beetje moeite voor doet. Ze bekommeren zich niet om een lost soul als ik te helpen de weg te vinden. En nu blijkt dat zelfs een medemoslima mijn vredige groet niet beantwoordt.
De Koe straatmoskee
Wat is dat toch met Islam in China? Het is ‘anders’, zo heb ik mogen veronderstellen van mijn vriendin die in hartje Xuanwu woont: het moslim district van Beijing. Herkenbaar aan de enkele Islamitisch georiënteerde gebouwen, maar die, behalve een imam school, verder geen religeuze functie hebben. Ik ontmoet haar voor de oudste lokale Nuijie moskee (letterlijk Koestraatmoskee), oorspronkelijk gebouwd in 996 en waar haar man toevallig als imam fungeert. De moskee is uiteraard ontworpen naar smaak van de lokale cultuur. De prachtig gerenoveerde moskee bestaat uit meerdere gebouwtjes in tempelvorm, omringd door een dikke muur. Binnen het moskeecomplex staan ook twee tombes waarin schijnbaar neven van de profeet Mohammad (vzmh) zijn begraven. Tegenover deze tombes staat een robuust altaar van ruim anderhalve meter waarin rode wierookstokjes afbranden. Lokaler kan dus niet.
De Islamitische school
Ik volg mijn vriendin die haar kinderwagen richting de Hui Min Elementary School schuin tegenover de moskee duwt om haar tienjarige zoon op te halen. Als een ‘minderheid Chinees’ mag zij namelijk wel meer dan één kind. Hui Min betekent Moslim, maar er zitten ook niet-moslim leerlingen en leraren op. De school is zwaar beveiligd met hoge muren en bewapende bewakers. Niet per sé omdat dit de enige Islamitische school in Beijing is, maar omdat dit de veiligheidsmaatstaf is binnen steden in het land van het één-kind-beleid. Het hek opent zich en een stoet van kinderen in wit-blauwe uniformen en gele petjes (geen hoofddoekjes), geëscorteerd door hun leraressen, vloeit zeer systematisch op volgorde van klassen naar buiten.
Kinderen worden naar buiten geëscorteerd
De halal Chinees
Samen met haar vrolijke zoon Osma en snoezige dochtertje Hayatih gaan we naar een restaurant om de hoek. Hun Islamitische namen dienen voor specifieke kringen thuis en onder moslims, want ze hebben ook gewoon Chinese namen waaronder zij beter bekend staan in de maatschappij. Op het bord boven de entree herken ik de woorden: ‘Ik getuig dat er geen God is dan Allah (en) dat Mohammad Zijn Profeet is’ in Arabische karakters in een sierlijk Chinese stijl.
Leuk, een ‘halal Chinees’ denk ik. Totdat ik binnenloop en vermoed dat ik het bord toch verkeerd geïnterpreteerd heb. In het restaurant wordt er genoten van de honderd soorten rijstebrij, original noodles, bladerdeeg pannenkoeken met vleesvulling, sesambrood, pasta flakes, gegrilde kebab op spies (shashliks)… Kortom, alles behalve de nummers 1 tot en met 150 die wij van de Chinese menukaart kennen in Nederland, maar wel vergezeld met een groen flesje dat ruikt naar bier! Wellicht zijn dit de niet-moslim Chinezen, of is het 0% alcohol bier – dat ook zo populair is in Indonesië. Maar dan merk ik de grote donkerhouten kast achter de kassa op, die onbescheiden flessen alcohol en likeuren in alle kleuren en geuren etaleert.
Halal Chinees restaurant…
… met de nodige uitgestalde likeur
De Chinese Moslims
“Chinezen hier in Beijing weten niet zo goed wat Islam is.” reageert mijn vriendin op mijn verbijstering. “Halal betekent: geen varkensvlees, moslim zijn betekent: geen varkensvlees eten. Dat was het.” Ze vertelt me dat de absentie van varkensvlees ook het enige ‘Islamitische’ is aan haar zoons Hui Min school. Er zijn geen Islamitische teksten te herkennen en Islamitische lessen zijn ver te zoeken in een land waar het Communistische regime alle vormen van religieuze leer verbannen heeft uit de schoolbanken.
Hoofddoekjes dragen de moslima’s van Beijing bijna niet. De Indiase sjaal die ik als adeptatietechniek om mijn hoofd heb gewrappeerd, doet mij dus alleen maar meer opvallen als buitenlander, zelfs in Xuanwu. Mijn vriendin draagt wel een hoofddoek, maar niet het zwarte met rozen bedrukte model (typerend voor West-China) en ook niet het hoofddeksel dat normaliter door moslimmannen wordt gedragen en waar in Beijing ook sommige vrouwen er stijlvol mee rond lopen. Mijn vriendin heeft in Maleisië gestudeerd en draagt als uitzondering, maar met trots, een zwarte hoofddoek in Zuidoost Aziatische stijl.
Cultuur versus Religie
Mijn antropologische hart is verrukt van de inzichten op de Islamitische levenswijze in het meest bevolkte land en snelst groeiende economie ter wereld en begoten met vragen over de dynamiek tussen cultuur en religie. Als antropoloog meen ik dat cultuur te allen tijde, in kleine of grote mate en graag of niet, de overhand heeft op religie. Vooral in een beschaving zo oeroud als die van China en ondanks de eerste Islamitische invloeden die al in zevende eeuw plaatsvonden. Dit levert prachtige moskeeën in Chinese architectuur op, maar in dit geval dus ook alcohol consumptie dat, net als wierook stokjes, nou eenmaal niet uit de cultuur weg te denken is.
Het is inmiddels donker en ik dank mijn vriendin voor haar uitzonderlijke gastvrijheid. Haar kinderen zwaaien uitbundig als ik op het punt sta de bus in te stappen terwijl zij naar mij glimlacht en groet: “Selan!”. De vredige groet op z’n Chinees.
Putri Gayatri Pertiwi
Afgestudeerd in kinderrechten, de van huis uit antropologe en gedreven tekenaarster uit hartje Mokum met wortels in het Grootste Archipel, is heden genesteld in London maar reist de wereld rond met haar man als politiek activiste: zij is Putri Gayatri Pertiwi, freelance columniste voor Wijblijvenhier.nlLees andere stukken van
16 Reacties op "Kebab met een biertje bij de halal Chinees"
mooie ervaring, zo zie je maar weer dat het cijfers niet altijd waar hoeven te zijn, geen varkensvlees eten is Islam haha. beetje hetzelfde als dat je geen carnaval viert, en dat je daardoor dan automatisch geen brabander bent.
anyway, echt een interressant stukje tekst:)
Maar behalve deze verschillen (wierook, bier en hoofddoekjes) neem ik aan dat je toch ook wel iets vernomen hebt over hoe men het ervaart om moslim te zijn in China en hoe men het geloof daar ‘leeft’ en ervaart ? Of zijn dat geen onderwerpen waarover je praat ?
Interessant en leuk beschreven.
Toch is je afkeuring wel duidelijk – ook vanuit de [i]etic[/i] beschrijving die je geeft. De referentiepunt is niet hun cultuur door hun ogen bezien, maar vooral hoe deze afwijkt van door specifieke buitenstaanders juist geachte normen. Een dergelijk perspectief doet meer recht aan de cultuur van de beschrijvende antropoloog dan aan die welke beschreven wordt.
Kortom, leuke, informatieve column, maar waarschijnlijk niet als antropologisch verantwoord bedoeld.
—
Wordt wierook door de Koran ongewenst verklaard??
Dit Chinese model klinkt een beetje als de assimilatie die Wilders nastreeft.
“[i]Als antropoloog meen ik dat cultuur te allen tijde, in kleine of grote mate en graag of niet, de overhand heeft op religie[/i]”.
Is dat een universele wet? Waarom gebruiken de moslims in Nederland de cultuur dan om zich op religieuze gronden af te zetten tegen ons? (herkenbaarheid door afwijkende klederdrachten etc). Of moet ik het zó opvatten dat religieuze apartheid slechts een vorm is van culturele apartheid?
@ Putri
Bedankt voor het artikel. Erg interessant om zo te lezen :)
@ Alison
Ik kan het wel heel goed begrijpen, want het is toch iets waar weinig twijfel over bestaat… Alcoholconsumptie is verboden vanuit religieus opzicht. Je kunt natuurlijk kiezen om je er wel of niet aan te houden, maar het zegt wel iets over de vorm van islam belijden aldaar.
Een beetje als Hindoes die massaal rund zouden nuttigen. Dat gebeurt in sommige kringen in NL… en kan begrijpen dat daar heel verbaasd naar gekeken wordt door andere Hindoes voor wie de koe toch iets heiligs heeft.
#5 Nordin, maar ik vind het daardoor juist een weinig antroplogische invalshoek daardoor. Dan zou je denken vanuit HUN islambeleving en je oordeel uitstellen (dat is sowieso altijd goed). Nu zijn het de observaties die iedere moslim toerist daar als eerste zal doen.
Ik vond het ook zeker interessant, ik wil zelf nl nog heel graag China bezoeken maar dan zal ik waarschijnlijk niet verder komen dan de toeristische gebieden. Dit was even een kijkje in het ‘dagelijks leven’ van een moslima in China. Ik vraag me toch af wat er nog meer is over Islam in China. Met alle respect maar dit was natuurlijk maar en klein stukje van jouw belevenis. Je kunt de Chinese Islam (om het maar zo te noemen) niet zo makkelijk afdoen met het feit dat Islam in China gelijk staat aan het niet nuttigen van varkensvlees. Ook vanuit China gaan er jaarlijks veel mensen naar de hadj, dus dat is in ieder geval ook een onderdeel van den Chinese Islam.
Jammer dat het stukje zo kort was. Misschien een volgende keer iets meer ervaringen. Maar dank voor het delen ervan.
Expat,
Ken je deze uitspraak al?
If the people of this religion are asked about the proof for the soundness of their religion, they flare up, get angry and spill the blood of whoever confronts them with this question. They forbid rational speculation, and strive to kill their adversaries. This is why truth became thoroughly silenced and concealed.
@ Nordin
Ik kan me de reactie van Putri ook voorstellen.
Nogmaals, ik vind het een leuk en informatief stuk. Mijn kanttekening is de koppeling met de antropologie.
Ik bedoel ook niet de observatie dat cultuur en religie elkaar beinvloeden, of haar geldige mening dat cultuur religie sterk beinvloedt. Daar kan ik allemaal in komen.
Voor mij is antropologie echter [i]niet[/i] het langs de eigen meetlat leggen van de andere cultuur. Het geschrevene is mijns inziens een leuke reisbrief (zoals deze waarschijnlijk ook bedoeld en zeker geslaagd is), maar geen antropologie.
Ik vind de column in de fictieve categorie ‘Brieven van Bonifatius’ passen – waarbij de verlichte gelovige de vreemde, inferieure zeden van zijn/haar gastheren/vrouwen beschrijft, met in het achterhoofd het besef van de eigen morele superioriteit alsook die van de lezer met gelijke achtergrond.
In deze categorie hoort ook het ouderwetse ontwikkelingswerk, dat eigenlijk verkapte missiewerk betreft en culturen ontwricht. Het is geen geheim op deze site, dat ik daar tegenstandster van ben.
Dat alcohol verboden is in de Islam vind ik persoonlijk een wijze en goede zaak. Daar kunnen wij wat van leren (ware het niet, dat het gif zo in onze cultuur geintegreerd is, dat drooglegging alleen maar meer ellende oplevert door maffia :( ).
Over wierook en bijbehorend altaartje was mij als buitenstaandster niks bekend. Getuigen pelgrims niet vaker hun respekt aan gestorven heiligen? Ik ben in Baghdad (voor de oorlog) zelf in een prachtige moskee aldaar geweest – echt oogverblindend mooi. Daar was ook op het binnenplein een apart gebouwtje – even prachtig – met daarin het graf van een heilige waar mensen hun respekt aan betuigden met houdingen en gebaren die sterk op gebeden leken (maar ongetwijfeld net niet waren).
Wat is het essentiele verschil tussen dat en het Chinese wierookaltaar? Waarom moet het Chinese voorbeeld enigszins denigrerend ‘lokaler kan dus niet’ worden genoemd?
Putri, leuk verhaaltje hoor. En ook dat je iets over Indonesië hebt nagedacht, 0% alcohol
Putri, mooi verhaal. Een ander beeld van Islam in China. Wil je ook voor ons (ranesi) schrijven?
Wie Moslims in China wil bezoeken moet de provincie van Xinjiang bezoeken.
dank voor de positieve zowel kritische opmerkingen.
even een snelle reactie op
RAJAE + IKNOWEVERYTHING
uiteraard is dit slechts een snippertje van de werkelijke islamitische gang van zaken in china. ik heb daarom iedere keer zo expliciet mogelijk willen benadrukken dat dit dus plaatsvind in beijing. xinjang en rest van west china is islam inderdaad meer gerepresenteerd.
ALLISON
‘lokaler kan dus niet’ is absoluuut niet denigrerend bedoeld. dat is sowieso niet de bedoeling van dit hele stukje. zoveel moslims drinken alcohol, dan wel uit groepsdruk of ‘moderniteit’, noem maar op: in mijn observering is het iets cultureel inherent.
wierook is gewoon iets typisch in de chinese samenleving en niet zodanig onder islamitische kringen, maar hier dus wel.
op islamitische scholen verwqacht je islamitische lessen te krijgen, maar dat is in beijing niet het geval vanwege de sociopolitieke context, etc.
ik beschrijf een cultureel/religieus phenomeen vanuit mijn persoonlijke cultrureel/religieuze achtergrond.
EXPAT
geen universele wetten, alleen persoonlijke beeldvorming door jarenlange antropologische opleiding.
[quote]”Als antropoloog meen ik dat cultuur te allen tijde, in kleine of grote mate en graag of niet, de overhand heeft op religie.”[/quote]
Ik heb een tijdje hierover nagedacht in het geval van de Moslims en op de een of andere manier wilde ik er niet mee instemmen, tot vandaag. Er zit hier wel een MAAR aan verbonden, en dat is dat ik dit steeds meer van toepassing acht naarmate de afstand ten opzicht van het gebied waarin de laatste openbaring verkondigd is.
De rede dat ik in deze mate mee kan gaan met de stelling van antropologe Putri Gayatri Pertiwi, is naar aanleiding van de volgende citaat van de derde Kalief (‘Uthmaan ibn ‘Affaan) aan het volk toen hij aangesteld was als Kalief:
[i]”You have achieved what you have achieved by following (Qur’an and Sunnah), so do not let worldly affairs distract you from what matters. This ummah will start to follow innovations after three things happen to you: when all kinds of luxury are attained, when the children of you female slaves reach puberty, and when the Bedouin and non-Arabs start reading the Qur’an, for the Messenger of Allah salAllahu ‘alayhi wa salam said:”
[b]”Kufr results from not understanding Arabic; when they are faced with something that they do not understand, they will make ik complicated and introduce innovations.”[/b][/i] (Tareekh at-Tabari, 5/245)
Bron: The biography of ‘Uthman ibn ‘Affan – Dhun-Noorayn, by Dr. Ali Muhammad as-Sallabi, pag. 122.
Wat betreft zaken die uit de cultuur meegenomen worden welke niet tegen de geest van de Islam indruisen, dan wordt dit ook wel ‘Urf genoemd, waarover je hier meer kan vinden:
http://en.wikipedia.org/wiki/Urf
Wallahu a’lem
Wa salam
Maar wat Bilal zegt in #14 spreekt zichzelf toch tegen? Als ik het gequote gedeelte en het dik gedrukte gedeelte (welke twee ik hier even niet herhaal) vergelijk met de wikipedia link die erbij gegeven is, dan lees ik in de laatste : “To be recognized in an Islamic society, [i]Urf must be compatible with Sharia law[/i]”. Dat moet ik dus zo lezen, lijkt mij, dat het recht, althans volgens de islam, [i]ondergeschikt[/i] is aan de sharia (wat overigens meer relevant wordt naarmate de sharia meer uitgebreid is).
In Nederland heb je ook legio ‘halal’ restaurants waar wel alcohol wordt geschonken. En voor veel moslims in Nederland betekent ‘halal’ inderdaad geen varken; het hoeft dan verder niet volgens de voorschriften geslacht (laat staan gefokt) te zijn.