De geschiedenis zit vol zondebokken. Als er een significante gebeurtenis plaats vond, dan werd er direct een zondebok aangewezen. Vaak kwam die niet uit de lucht vallen, maar was die al in de gedachten van mensen aanwezig. Bepaalde gebeurtenissen werden alleen maar aangegrepen om met zondebokken af te kunnen rekenen.
Toen het Romeinse Rijk in verval raakte en stuiptrekkingen vertoonde, werden Christenen als zondebokken aangewezen. Het Romeinse Rijk stortte in doordat het de economische verplichtingen niet meer kon nakomen. De inwoners van Rome hadden relatief lang in luxe -en eigenlijk kun je wel zeggen in decadentie- geleefd zonder dat zij er belasting voor hoefden te betalen. Belasting betalen, dat deden de inwoners van de provincies van het Romeinse Rijk voor hen wel.
Dit belastingbeleid was oneerlijk en ook niet houdbaar. Het systeem stimuleerde daarnaast corruptie van gouverneurs van de provincies die de belastingen moesten innen. Zodra corruptie de kop opsteekt of oneerlijke maatregelen gecreëerd worden om de behoeftes van een selecte groep te bevredigen, dan is dat het begin van het einde. De economie en economische principes werden misbruikt voor deze selecte groep wat alleen maar het verval kon inluiden. Het einde van het Romeinse Rijk kwam in zicht en te laat probeerde men het tij nog te keren.
Er werd gezocht naar iets of iemand om de schuld en frustraties op af te schuiven. Met betrekking tot het Romeinse Rijk waren het de Christenen die de zondebokken waren omdat ze niet in de Romeinse goden geloofden. Dat frustreerde de Romeinen al langer. Omdat ze in een eigen god geloofden, zouden de Christenen de hemel beledigd hebben en deze straf over allen hebben afgeroepen. De ondergang van het Romeinse Rijk werd dan ook aangegrepen om af te rekenen met deze groep.
De geschiedenis zit vol met voorbeelden waar zondebokken aangewezen worden als schuldigen van ingrijpende gebeurtenissen. De Tweede Wereldoorlog is een ander goed voorbeeld. In dit geval waren het de joden die men langer in het vizier had en waar men eindelijk mee kon afrekenen.
Het is heel eenvoudig en makkelijk om iemand of een bepaalde groep als zondebok te beschouwen. Dat gaat heel geleidelijk en misschien zelfs onbewust. Ik heb vaak gehoord dat de komst van immigranten en buitenlanders de oorzaak zijn van de problemen in Nederland. Dat zijn simplistische oorzaak-gevolgconclusies die afbreuk doen aan de realiteit. Het impliceert dat de mens, of in ieder geval een groep, de hand heeft in bepaalde gebeurtenissen.
De vulkaanuitbarsting half april op IJsland heeft hopelijk een ding geleerd: dat sommige dingen gebeuren zonder dat de mens daar de hand in heeft. De mens heeft niet overal invloed op, hoe graag men dat ook zou willen. Het is een les in bescheidenheid in denken want blijkbaar beheersen we niet alles.
Natuurverschijnselen als de uitbarsting van de Eyjafjallojokull vulkaan in IJsland komen voor, maar zelden lijken ze een dergelijke impact te hebben gehad op mens en (luchtvaart)economie. In ieder geval niet in ons collectief geheugen. Het is een (tijdelijke) terugkeer van het besef dat de natuur nog steeds de baas is over de mens als zij dat wil. Alleen waren we ons dat niet meer bewust. Misschien dringt ook het besef tot ons door dat we als mens de neiging hebben zondebokken aan te wijzen in situaties, terwijl dat nergens voor nodig is.
11 Reacties op "Zondebok"
“Ik heb vaak gehoord dat de komst van immigranten en buitenlanders de oorzaak zijn van de problemen in Nederland.”
Hangt er een beetje vanaf, welke problemen, niet van de huidige economische crisis, dat hoor je ook niemand zeggen.
Ze zijn bijvoorbeeld wel een grote oorzaak van onder andere de hoge criminaliteitscijfers, dat is geen zondebok, ze zijn gewoon zwaar oververtegenwoordigd.
Lieve Songul Arslan, mijn hart wordt weer warm als ik je stuk lees. De essentie, de waarheid, het gelijk en het niet gelijk, is het waar of niet waar, is het goed of is het slecht…
En wat raak je de waarheid van de essntie van het leven:
“Het is een les in bescheidenheid in denken want blijkbaar beheersen we niet alles.”
Respect voor jou Songul.
Zo’n aswolk kan je gewoon omheen vliegen maar een Tsunami of in Nederland de watersnoodramp vergt wat meer om je tegen te beschermen. Dat je je daar niet tegen zou kunnen beschermen is niet altijd waar maar vergt wel geld en politieke wil. Die komt meestal pas na rampen (zoals Katrina in de USA).
‘Het is een (tijdelijke) terugkeer van het besef dat de natuur nog steeds de baas is over de mens als zij dat wil.’
1. de natuur heeft geen wil, het is een serie gedachteloze gevolgen van zonneactiviteit.
Maar dat is poëtische vrijheid. Alleem maar moerenneuken van mijn kant.
2. Wie zegt dat de mensen dit vergeten zijn.
Er zijn genoeg bewijzen te vinden dat mensen de balans(respect volgens jouw poëzie) in de natuur proberen te behouden.
Van het Kyoto verdrag, partijen als Groen links, tot verschillende studenten die staan te collecteren bij het stationshal en weirdo veganisten.
“Misschien dringt ook het besef tot ons door dat we als mens de neiging hebben zondebokken aan te wijzen in situaties, terwijl dat nergens voor nodig is.”
Aan de andere kant, als er een oorzaak gevolg gemeten kan worden die zwaarder telt bij een groep dan bij een andere groep.
Je moet wel doelgericht aan oplossingen werken.
Dacht ik dat je het over de hypotheekrenteaftrek ging hebben, blijkt een vulkaan roet in het eten gegooid te hebben…
Goed artikel, het zondebok-idee is echter maar een klein aspect van het totale probleem.
Welk probleem?
De geschiedenis zit vol zondebokken?
En dan kom je niet verder als 2 voorbeelden, het Romeins verval en de 2de wereldoorlog, daar zit ongeveer 1500 jaar tussen.
Waar heb jij overigens gelezen dat de Christenen de schuld kregen van het verval van Rome? Kan er namelijk niks over vinden.
Songül, het is weer prachtig geschreven. Ga zo door meid
Tegenwoordig worden de economische principes opzij gezet bankiers en politici. Ongeveer 10 jaar geleden waren het nog de accountants. Who’s next and who will be blamed?
pom pom pom.. ik weet niet hoe ik dit duidelijk moet maken, maar ten tijde van de val van het West-Romeinse Rijk was het Christendom al een paar honderd jaar de officiële staatsgodsdienst. De Romeinen zullen zichzelf de schuld gegeven hebben zeker (ze waren wel zelf de oorzaak, maar een echte Romein zou dit nooit bekend of zelfs nog maar willen bedenken hebben)? De Romeinen gaven de Germaanse stammen de schuld van al hun misérie, niet de christenen, dat was 300 jaar eerder. En toen kregen ze zelfs geen schuld, ze werden gewoon als een sekte beschouwd.
Met Justin en V. zie ik ook een andere rol voor het Christendom in de nadagen van het Romeinse Rijk. Keizer Constatein was zelf Christen, en uiteindelijk werd dit de norm.
De toenemende kerstening zorgde er juist voor dat militair veel de eer verloor. “Hebt uw vijand lief” en zo.
Ik begreep dat er netto (opbrengsten-kosten) bedrag van ruim 7 miljard Euro per jaar kosten gemaakt worden door niet-westerse immigranten. Is het dan juist om over zondebok te spreken?
In de Joodse traditie hiervan werd een bok met een rode doek aan de hoorns de woestijn in gestuurd.
Per definitie onschuldig.