Voorpagina Opmerkelijk

Nasr Abu Zayd overleden

Gisteren kwam het schokkende nieuws tot mij dat Nasr Abu Zayd op een leeftijd van 66 jaar op 5 juli in Egypte is overleden. Hij schijnt al langer ziek geweest te zijn en in een ziekenhuis in Cairo te zijn overleden. Abu Zayd was een bekende hoogleraar in de islam (Universiteit van Humanistiek, Utrecht) en woonde sinds 1995 in Nederland nadat hij zich gedwongen voelde, vanwege een kritische visie op de Koran, Egypte te verlaten. Hij werd tot geloofsafvallige in Egypte bestempeld en het huwelijk met zijn vrouw werd juridisch ontbonden (zij kon als moslima niet getrouwd blijven met een afvallige). Abu Zayd kwam sinds zijn 60e verjaardag wel regelmatig in Egypte.

Hoewel Abu Zayd niet erg populair was bij de gemiddelde moslim, zowel in Nederland als daarbuiten, zie ik zijn heen gaan als een groot verlies. Ik vond het jammer dat hij zich niet meer bemoeide met het zogenaamde islamdebat in Nederland en ik vond het jammer dat moslims niet meer kennis namen van zijn verfrissende ideeën. Dat zal ongetwijfeld komen doordat hij de Nederlandse taal maar niet machtig werd. Dat kwam volgens een kennis die dichter bij hem stond niet door zijn onwil om te integreren. Hij heeft wel geprobeerd het te leren, maar kwam erachter dat hij totaal geen taalknobbel heeft en na het Engels en Arabisch (dat hij op jonge leeftijd machtig werd) er geen taal meer bij kon leren.

Ook zijn vooruitstrevende ideeën en pessimisme over de toekomst van de islam en moslims maakten hem niet populair. Hoewel hij daar ook altijd weer aan toevoegde dat we optimistisch moeten blijven. Hij voorkwam ook dat islamcriticasters met hem wegliepen als de nieuwe ‘Salman Rushdi’ door consequent zichzelf moslim en wetenschapper te noemen en een genuanceerde dubbele kritiek te hanteren, waar weinig tegenin te brengen was. De islamitische wereld moet de hand in eigen boezem steken wat hun eigen ontwikkeling betreft en het Westen moet inzien dat het met zijn bemoeienissen en interventies mede schuldig is aan de toestand in de islamitische wereld.

"Als geleerde, als dromer moet ik ook optimistisch zijn. Hoe kan een wetenschapper die zijn droom over de toekomst verliest zijn werk voortzetten? Je moet geloven in de mogelijkheid van mensen om hun leven te veranderen, in welke maatschappij ze ook leven.”

‘Verandering is noch in het belang van het (Egyptisch) regime, noch van het Westen’ (Bron NRC)

Moge zijn ziel rust vinden en zijn levensverhaal en ideeën voortleven en anderen inspireren. ‘Inna lilahi wa inna ilayhi Raji’oun’/ ‘Wij zijn van God en tot Hem is onze terugkeer.’

Tip: Op Nioscoop (Nederland 2) 15 mei 2010 een interview met Abu Zayd in "Islam in de spiegel van Abu Zayd" (www.nioweb.nl of uitzending gemist: hier)

Kamel Essabane is het stilste jongetje van de klas dat toch begon te praten en zijn klasgenoten soms hard aan het lachen wist te maken. Hij overwon zijn angsten en maakte van praten voor groepen zijn beroep. Doordeweeks loopt hij met de pet op van docent islamitische godsdienst rond op een hogeschool en voorziet hij tevens diverse scholen van advies als onderwijsbegeleider identiteit en levensbeschouwing. Ook vertelt hij soms filosofische verhalen aan het Fahm Instituut. Af en toe plaatst hij vanachter zijn laptop in alle stilte een ernstige tekst op het net. Misschien dat iemand het leest.

Lees andere stukken van Kamel