Voorpagina Recensies

Oorlog als er Vrede Dreigt

Songul Arslan schrijft een recensie over het nieuwe boek van Anja Meulenbelt over het Israëlisch-Palestijns conflict: ‘Oorlog als er vrede dreigt’.

Het Israëlisch-Palestijns conflict is er een van vele hoofdbrekens. Het is een van die conflicten waar je het in discussies maar niet over eens kunt worden. Discussies over dit conflict raken al snel verhit en worden haast net zo explosief als de situatie in Gaza.

Wat ik vaak mis in deze discussies en gesprekken is een inclusie van de historische feiten. Niet alleen de historische feiten die het ene standpunt benadrukken, maar alle feiten die relevant zijn voor de verschillende standpunten. Die zijn belangrijk omdat de historische acties van de betrokkenen bij het conflict inzicht in de problematiek bieden.


Anja Meulenbelt tijdens de presentatie van haar boek (Bron foto)

Het frustrerende van de discussie is dat het gereduceerd wordt tot een ‘wij’- en ‘zij’-denken waarbij het Westen als pro-Israël bestempeld wordt en bijvoorbeeld de Arabische regio als anti-Israël. Alsof alle mensen in het Westen of de Arabische regio een homogeen geheel zijn met dezelfde overeenkomende visies. Als Israël in Europa was geplaatst op dezelfde wijze als het nu op de huidige plek staat, zou de Arabische regio dan ook anti-Israël worden genoemd? Hoe zouden de Europeanen dan naar Israël kijken?

Het boek van Anja Meulenbelt Oorlog als er vrede dreigt geeft een verfrissende kijk op dit conflict. Het conflict wordt soms gereduceerd tot een conflict met slechts twee partijen. Maar die partijen zijn niet homogeen. Meulenbelt beschrijft hoe pluriform de (Israëlische) joden zijn. Er zijn seculiere joden, orthodoxe joden, niet-praktizerende joden enzovoort. En ze denken echt niet allemaal hetzelfde over Israël. Hetzelfde geldt voor de Palestijnen. Die zijn ook pluriform, ze hebben ook seculieren en orthodoxen en ze houden er ook verschillende meningen op na. Alleen is daar weinig aandacht voor. Daarnaast zit haar boek vol historische feiten die afgestoft en in de juiste context geplaatst worden en niet om het standpunt van de ene partij te benadrukken of de andere te ondermijnen.

Meulenbelt is van mening dat de discussie in Nederland over dit conflict “zwaar gepolariseerd” is. Daarin geef ik haar gelijk. En heel eerlijk geeft zij toe dat zij partijdig is. Haarfijn legt zij uit waarom zij ervoor kiest partijdig te zijn voor de Palestijnse zaak. Die argumenten die zij daarvoor geeft werken verhelderend en bieden een andere kijk op het conflict. Juist haar bevestiging dat ze partijdig is, ontdoet het Israëlisch-Palestijnse conflict van de spanning van objectiviteit. Overigens doet ze dat niet zonder kritisch te blijven, naar beide partijen. Wie verwacht een boek vol Israël bashing te lezen, komt bedrogen uit. Er zijn voldoende (Israëlische) joden die begrip hebben voor de Palestijnse situatie en die Israël niet onvoorwaardelijk steunen. Dat wordt nog wel eens vergeten.

Het boek van Meulenbelt legt gewicht in de schaal voor de Palestijnen en dat doet ze op elegante wijze. Hoewel het onderwerp een van de meest beladen en zware thema’s in zich draagt, is de stijl van het boek vlot. Het is helder en leesbaar en dat is nodig om je aandacht bij dit complexe onderwerp te houden. Het meest nuttige aan dit boek vind ik de uitgebreide literatuurlijst achterin met voldoende materiaal om zelf dieper in de materie te duiken.

Een oplossing voor het conflict heeft het boek helaas niet. Ik had graag gelezen over een diepere uitwerking van de alternatieven zoals het twee-staten model. Dat was in mijn optiek de perfecte afsluiting geweest. Voor de rest is het boek een must, zowel voor de leek als de specialist.