Zoektocht naar Balans

Laten we wel wezen: er is nog niets gebeurd. Laten we ook wel wezen: regeren is geen makkie. Getverdepielekes, ik ga het eens ergens anders over hebben, want ik word hier niet vrolijk van!

Dus wat te doen? Twee boeken staan sinds een maandje of twee in de kast: Jan Siebelinks ‘Knielen op een bed violen’ (op aanraden van mijn moeder) en ‘The Secrets of Ascetism’ van Imam Al-Qurtubi. Deze twee boeken verschillen als dag en nacht, maar dan wel met een gelijke boodschap: overdaad schaadt, evenwicht is noodzaak.

Toen mijn moeder over ‘Knielen…’ begon, vermoedde ik een niet zo subtiel verborgen boodschap van haar kant. Eerder hebben mijn moeder en ik het reeds over mijn fundamentalistische kant gehad – een gesprek dat overigens met veel amusante misverstanden gepaard ging – en ik dacht dat het weer zo laat was, maar ditmaal misschien met educatieve pointe.

‘Knielen…’ is een semi-autobiografisch relaas van Siebelink waarin hij een gezin beschrijft vanuit het perspectief van een jongeman. Deze ziet zijn vader verharden aan de hand van reformatorische radicalen. Deze jongeman wordt vervolgens verliefd, vertrekt uit zijn dorp na de dood van zijn geliefde moeder, trouwt, krijgt kinderen en start een mooi tuinbouwbedrijf tussen de ‘papen’. Hij lijkt verder een vrolijke frits.

Als hij zelf in contact komt met een groepje gristenhervormers lijkt hij zijn balans echter te verliezen. Siebelink beschrijft enigszins ironisch, maar wel met een zekere mate van liefde, de zich ontwikkelende instabiliteit in des mans leven. Vooral de zoektocht naar Gods genade, naar de openbaring van het juiste levenspad, weet Siebelink op gevoelige wijze vorm te geven.

Het gaf mijn moeder helaas nare herinneringen aan vroeger – iets wat ook ter sprake kwam toen ik haar eerder over de schoonheid en balans van de Qur’an probeerde te vertellen. Inhoudelijk volgde ze mijn betoog, maar helaas gaven de licht-archaïsch aandoende vertalingen haar vooral de kriebels van toen terug. Jammer voor mij, maar begrijpelijk vanuit haar perspectief. Een strengkatholieke opvoeding in de jaren ’50 en ’60 was ook geen feestje.

In ‘The Secrets of Asceticism’ – een deelvertaling van een boek van de Andalusische geleerde Imam Al-Qurtubi (13de eeuw) door het onvolprezen Amal Press – moest ik direct aan ‘Knielen…’ denken. Een gedeelte van de introductie door de gepassioneerde vertaler betreft het belang van het Islamitische Westen (Andalusië):

“… the Islamic West, of all geopolitical realities, has been traditionally the only one where the people have uncompromisingly held to a pure version of Islam, and by that I mean the manhaj of Ahl al-Sunnah wa al-Jama’ah, thereby increasing the reliability of their output for Muslims assailed by all kind of sectarian propaganda filling the stocks of published material.”

Afgezien van de vraag naar (de controleerbaarheid van) het waarheidsgehalte van deze boude bewering, vind ik vooral de vorm en zekerheid waarmee vertaler Al-Adani dit poneert zeer interessant.

Maar dit terzijde: waar het fictieve ‘Knielen…’ een man grandioos laat falen in zijn menselijkheid gedurende zijn oprechte zoektocht naar God, laat de zakelijkheid en eruditie van Al-Qurtubi vooral geen spaan heel van extreme vormen van onthouding. Systematisch en strak gaat hij Qur’anteksten, overleveringen van Profeet (vzmh) en Companen en latere geleerden te lijf. Steevast eindigt hij zijn beschouwing met: ‘En ik zeg: … die, die en die heeft gelijk, want daar, daar en daar staat…’ En op naar het volgende hoofdstuk. Knal, pats, boem. Geen speld tussen te krijgen.

Nu ik de laatste pagina’s voor mij heb, bedenk ik me hoezeer deze twee boeken bij elkaar horen. De een overschrijdt alle grenzen in een bijna egoïstische zoektocht naar waarheid. De ander omschrijft de voorwaarden voor dezelfde zoektocht: gematigdheid, het middenpad, een beetje vasten, een beetje bidden, een beetje eten, een beetje aandacht voor de wereld, niet teveel, niet te weinig. Solide, betrouwbaar, krachtig.

Naast het veelvuldig citeren van een beroemde zahid (asceet) als Soefyan At-Thawri, wordt hier ook de bekende overlevering van de drie mannen te voorschijn getrokken: de ene vast elke dag, de andere vult zijn nachten met gebeden, de laatste trekt zich terug van de wereld als een soort monnik. De Profeet (vzmh) vertelt hen: soms vast ik, soms niet, soms houd ik het nachtgebed, soms slaap ik, soms zonder ik mij af maar ook trouwen hoort bij mijn soennah. Het draait allemaal om het vinden van balans.

Zo. Nu eerst een chocomel.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Noureddine Steenvoorden

In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.

Lees andere stukken van