Voorpagina Ervaringen

‘Wij Blijven Hier’ namens de krakers

Onderweg naar huis vorige week, ondervond ik de Nieuwezijdsvoorburgwal in rumoerige toestand. Tussen het Amsterdams Centraal Station en Damplein was de straat bekleed met rijen ME-busjes, galopperende politiepaarden en een zwartgekleed ijsberende menigte. In één van de zijstraten condenseerde de mensenmassa zich; kwaad, emotioneel en gespannen en een enkeling met bebloede hoofden. De opwinding drong ook tot mij door toen bleek dat mijn gebruikelijke looproute huiswaarts door de Lijnbaanssteeg werd belet door ME-agenten. Niemand kon er doorheen, zelfs de plaatselijke bewoners niet. Voorbij de witte helmen en ridderschilden van de agenten zag ik aan de andere kant van het steegje, een zee van mensen opeen gehoopt; flink in de weer onder schel geschreeuw en het geluid van vuurwerk geknal en rondvliegend glas en houtstukken. Waar was ik beland? Ik draaide me om en las op het bord dat een ongeduldige persoon achter mij hoog in de lucht hield waar de heisa om ging: “Kraakverbod opgerot!"

Krakersbewegingen zijn al sinds de jaren zestig actief in het tolerante Nederland –één van de weinige landen waar kraken destijds niet als misdrijf werd beschouwd. Als alternatief op het woningtekort gingen –en gaan, mensen langdurig leegstaande panden kraken en wederrechtelijk bewonen. Maar ze worden ook benuttigd voor sociale doeleinden: aan de Amsterdamse Overtoom is er een nu well-established cultureel café/centra ‘301’ en in Bos en Lommer is er sinds 2006 zelfs een ‘kraakmoskee’. Lang hebben de autoriteiten deze ludieke woon/leefstrategie gedoogd, maar de laatste decennia is het de tegenpartijen steeds meer gelukt deze te bestrijden. Het wetsvoorstel tegen kraken dat vorig jaar werd ingediend door CDA, VVD en ChristenUnie –en met instemming van PVV net de meerderheid haalde, leidde tot het kraakverbod dat 1 oktober jl. van kracht is gegaan. Met deze anti-kraakwet kunnen krakers voortaan maximaal één jaar de cel in. Hiermee is een eind gekomen aan bijna een halve eeuw ‘Nederlands kraken’. Of toch niet?

Want, “Wet of geen wet –ideeën ontruim je niet: kraken gaat door”, zo lieten de krakerspandoeken vastberaden weten. Het zijn namelijk crisistijden en betaalbare woningnood is inderdaad een feit. Bovendien, kraken is méér dan het zonder toestemming tijdelijk eigenen van een pand; kraken is een ware levensstijl geworden, voorzien van een typerend kledingvoorschrift en voedingspatroon. Kraken is een tegencultuur op de huidige individualistische consumptiegeoriënteerde maatschappij. Kraken is een politieke uiting op de gevestigde orde.


Idealen verbied je niet


Vrankrijk

Zodoende werd er in de Amsterdamse binnenstad geprotesteerd tegen het nieuwe kraakverbod. Aanvankelijk verliep het rustig, maar de demonstratie escaleerde nadat de krakers een leeg pand aan de Spuistraat (niet ver van ‘Vrankrijk’, het bruisend hart van de Amsterdamse kraakgemeenschap) kraakten en slaags raakten met de politie. De ME zette de straat af en blokkeerde bijna elke doorgang, waardoor ik ver om moest lopen. Eenmaal op de grachtengordel liep ik het andere deel van het krakerslegioen tegen het lijf. Toen dacht ik: 1) ik ben principieel ook niet happy met de anti-kraakwet van het nieuwe ‘anti-alles-niet-Noordwest-Europees-en-welgesteld’ kabinet, 2) ik deel de visie van de krakers’ tegencultuur, en 3) ik ben nu eenmaal antropologe, gefascineerd door culturele manifesten zoals deze, en vind het wel nodig zo een van binnen mee te maken. Ik sloot me dus aan bij het leger des kraak bestaande uit soldaten uit alle hoeken van het land –maar ook Spanjaarden, Polen, Italianen en andere buitenlanders. Er hing een afwachtende sfeer en ik begon in mijn bruine en blauw-witte gestreepte outfit praatjes te maken met de openhartige demonstranten.

Net toen ik dacht aantekeningen in mijn dagboek te kunnen noteren op een nabij winkelbankje, begon de menigte op gang te komen en westwaarts te rennen. Watch out! Zei een gemaskerde kraker die zich te midden van de chaos om mij bekommerde. There’s gas! En hij gebaarde mee te rennen richting de Jordaan, langs de vele restaurantjes waar de geschrokken gasten werden verstoord van hun rustige diners. Achtervolgd door een opkomende rookwolk begon het traangas ook bij mij in te dringen. Je sjaal geeft betere bescherming als je het in water hebt gedoopt wist één van de demonstranten mij te vertellen. Met speeksel maakte ik mijn sjaal vochtig, maar het sterke zuurgehalte bleef in mijn keel en neuskanaal bijten. Om mij heen zag ik demonstranten in tomaatrode en tranende ogen vluchten voor het gas –een enkeling begaf het en moest overgeven in de straathoeken.

Bij de volgende brug kwam de rennende massa weer tot stilstand, maar deze keer minder afwachtend: als voorbereiding op een volgende aanval braken de krakers de straten open om zich van stukken baksteen te voorzien. Verkeersborden, verbouwingshekken en alles wat los en vast zat werd toegeëigend als wapen. Met vuilnisbakken, afvalzakken, fietsen en houtstukken werd een barricade gevormd op de brug van de Keizersgracht en tot slot theatraal in brand gestoken. Wat een vernielzucht, en dat van publiek bezit. Het was één grote puinhoop, maar hoe fenomenaal! Taxi chaffeurs, bezorgbrommers en langsfietsende buurtbewoners werden vriendelijk verzocht een andere route te nemen. Het spektakel werd nu ook van boven door helikopters geobserveerd en van achter het grote haard kwam de ME opmarseren. Wat nu? Die kant op! – Nee, daar is nog meer ME! – Waar we ook heen gaan; we moeten bij elkaar blijven mensen! – Don’t run away, people! Stay here and face them! Maar de anarchistische groep begon uiteen te drijven.

Het grootste deel van de horde liep richting de Rozengracht. Ik bleef achter bij het grote,vlammende vuur dat veel bekijks trok. Wat een oproer in deze ordelijke buurt! De buurtbewoners stonden perplex, keurden het vandalisme af, maar stonden het eigenlijke protestdoel over het algemeen wel bij –net als ik. De brand werd geblust en ik liep bedaard naar huis, deze keer zonder stoot of slag.


Kraakmoskee


Kraakmoskee

Afgestudeerd in kinderrechten, de van huis uit antropologe en gedreven tekenaarster uit hartje Mokum met wortels in het Grootste Archipel, is heden genesteld in London maar reist de wereld rond met haar man als politiek activiste: zij is Putri Gayatri Pertiwi, freelance columniste voor Wijblijvenhier.nl

Lees andere stukken van