Voorpagina Maatschappelijk

Avondje Rode Hoed

Alhoewel ik al een tijdje geen enthousiasme meer voel voor het volgen van Islamdebatten, liet ik me afgelopen woensdag toch strikken door Marcel en zijn familie om naar een avond met de sociologe Mona Al-Munajed te gaan; in de Rode Hoed. Al-Munajed is een expert op het gebied van de Saudische vrouw. Ze heeft gestudeerd in de V.S. aan de University of Berkely en heeft langdurig onderzoek verricht in Saudi-Arabië. Oh ja. En ze is zelf ook Saudisch, moslima en heeft bijna haar hele leven op het schiereiland gewoond.

Deze avond vielen we van de ene verbazing in de andere..

Omdat Marcel en ik al heel erg uit de gratie zijn geraakt sinds we moslim zijn (leek ons een mooi antoniem voor integratie – overigens voorlopig met een meer humoristische inslag dan cynische) was ik te laat bij hem, waren we gezamenlijk te laat bij de dames en door een defecte TamerTamer waren we vervolgens ook te laat bij de Rode Hoed. Dat gaf eigenlijk wel een mooi, zij het onbedoeld bij-effect voor de rest van de avond.

Al-Munajed was namelijk al klaar met haar presentatie en we stortten ons middenin het feestgedrang dat de vraag-en-antwoordsessie was. Er leek ons echter iets niet helemaal te kloppen. We kwamen namelijk binnen met een vraag die over de shari’ah ging – en niet die van Saudi-Arabië; maar die van Afghanistan onder de Taliban. Enfin, soms dwalen vragen af.

De volgende vrager, een man van middelbare leeftijd in een suede driekwartsjas en wat warrig haar, keek triomfantelijk de zaal in en vroeg Al-Munajed het volgende: ‘aren’t you afraid of takfir?’ Huh? Wat doet takfir (iemand tot ‘ongelovige’ verklaren waardoor hij of zij alle rechten van de moslim verliest) in deze discussie? Al-Munajed bleef in eerste instantie stil en vroeg of ze het wel goed had verstaan. Did he say takfir? vroeg ze aan de gespreksleidster naast haar. Marcel, de dames en ikzelf begonnen ons af te vragen of we wel in de goede zaal terecht waren gekomen.

Al-Munajed mogelijk ook. Met een mooi verontwaardigd gezicht vroeg ze de man wat takfir er in hemelsnaam mee te maken had en aangezien er niet veel verder bij hem vandaan kwam dan wat gemompel ging ze verder met de volgende vraag.

Een voormalige diplomate uit het Midden-Oosten stelde zich uitvoerig voor en vroeg Al-Munajed naar haar rolmodellen (onder de mannen) die haar in staat hadden gesteld om zichzelf op zo’n manier te emanciperen. Mannen die een vrouw helpen emanciperen, het moet niet gekker worden. Vertwijfeling op het gezicht van de arme vrouw. Een klein stukje van de deksel van de black box van haar presentatie werd opgelicht: ze gaf enige cijfers waaruit bleek dat Saudische vrouwen in rap tempo een inhaalslag aan het plegen zijn op het gebied van onderwijs en werk, dat mannen steeds vaker een hoger opgeleide vrouw willen huwen, dat steeds meer jonge dames in het buitenland gaan studeren en nog meer van dat soort zaken. Ze voegde eraan toe dat Saudi-Arabië: slechts 80 jaar bestaat en dat de emancipatiecurve nagenoeg verticaal is.

Een nog langere introductie volgde van een Irakese vrouw die eerst haar cv opsomde met haar onderzoeks-phd en recent verleden om vervolgens te concluderen (zonder vraag) dat Al-Munajeds presentatie van geen kant klopte, want… ‘you paint too rosey a picture of Saudi women and emancipation. I am from Iraq and it is strange that the women from Saudi-Arabia cannot emancipate themselves along religious lines like the Iranian women have done.’ (Over verwarring gesproken: hoeveel nationaliteiten in een zin?)

Stilte in de zaal.

Vragende blikken bij de toeschouwers. Begrepen we dit nu goed? Zit er een vrouw in de zaal die zonder argumenten, enkel met haar persoonlijke cv en achtergrond in een land kilometers verderop, een bezoekende sociologe en haar onderzoek even met de grond gelijk maakt? Jup. Emancipatie is heerlijk en je kunt echt merken dat vrouwen elkaar altijd van alles gunnen.(Not.)

Het was een bizarre avond. Al-Munajed beet minimaal van zich af, beheerste zich wonderbaarlijk, maar kreeg standaardvraag op standaardvraag over Islam, vrouwen, Saudi-Arabië en elk onrechtvaardig incident ooit waar iemand met een baard of een hoofddoek bij betrokken was.

Na afloop waren we nieuwsgierig naar haar presentatie. We vroegen om ons heen waar die; eigenlijk over ging. Het bleek een droog sociologisch betoog te zijn – dat echter niet paste in de heersende stereotypen over moslima’s of Saudi-Arabië en daarom niet kon kloppen volgens het gemengde Rode-Hoedpubliek van jongedames, hulpverleners, studenten, emancipatoren, softe sectorpakken en meer van dattem.

Het lijkt symptomatisch voor het bespreken van zaken die met de Islam te maken hebben. Na al die jaren lijkt het te zijn: als het niet strookt met ons beeld van de Islam zal het wel niet kloppen. Jammer dat zelfs iemand die het perfecte, theoretische emancipatiemodel doorloopt, vervolgens zelf niet serieus lijkt te worden genomen. Voor ons, niet voor haar – zij komt er wel, sterker nog: ze is er al.

In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.

Lees andere stukken van