De Hajj per fiets vanuit Zuid-Afrika

Dit stuk is een vertaling van een artikel "Pedalling to the pilgrimage" dat eerder verscheen op Al Jazeera.

Het begon als een eenvoudige hypothese: wat zou er gebeuren als twee vrienden de fiets zouden pakken en van hun Zuid-Afrikaanse thuis naar Mekka, Saudi-Arabië zouden reizen om daar op tijd te arriveren voor de jaarlijkse Hajj-pelgrimage? Twaalf landen, negen maanden en ontelbare kilometers versbereisde aarde achter hen, is de hypothese tot een realiteit geworden: Nathim Cairncross (28) en Imtiyaz Ahmad Haron (25), beiden uit Kaapstad, hebben Mekka bereikt.

Foto: Cape2Mecca

De twee jongemannen fietsten eind oktober over de Saudische grens, drie weken voordat de Hajj officieel van start zou gaan. Deze pelgrimage valt in de laatste maand van de Islamitische kalender (Dhull Hijja) en begon dit jaar op 14 november. Het is een van de vijf pilaren van de Islam en een verplichting voor alle gezonde moslims die ertoe in staat zijn om het tenminste eenmaal in hun leven te volbrengen.

De twee mannen  kennen elkaar reeds zeven jaar. Ze begonnen hun reis te plannen, kort nadat Haron het had geopperd tegen zijn vriend Cairncross. Haron was al een tijdje bezig om over de Hajj te lezen – deze pelgrimstocht trekt jaarlijks zo’n twee miljoen mensen naar Saudi-Arabië.

Geïnspireerd door de verhalen van de hajji’s (degenen die de pelgrimstocht hebben verricht)die hem voorgingen in de zware tocht, besloot Haron dat hij toe wilde treden tot hun gelederen en gaf hij Cairncross op om met hem mee te gaan – met een staartje. De twee zouden hun ‘trek’ maken, maar enkel met behulp van hun fietsen.

“Er is voor mij in het leven een consistent aanwezig principe,” aldus vertelde Cairncross aan Al Jazeera. “Als ik ergens hard voor werk, smaakt het resultaat aan het einde van de dag veel zoeter en waardeer ik het meer. Na negen maanden [fietsen]  door Afrika en het Midden-Oosten waardeer ik het uiteraard meer.”

Trainen voor de tocht

Hun reis begon op 7 februari op een koude regenachtige ochtend bij een moskee in Kaapstad, waar bijna 500 mensen zich hadden verzameld om hun gedag te zeggen en te bidden voor hun behouden reis.

Ze werden tot ongeveer zeventig kilometer buiten de stad begeleid door lokale fietsclubs die hun inspanning kwamen ondersteunen. Vervolgens waren de twee enkel op elkaar aangewezen in hun reis met niets dan hun kaart, fietsen en doorzettingsvermogen.

“We zijn geen professionele wielrenners,” aldus Cairncross, “maar we hebben wel twee maanden van tevoren onze lichamelijke inspanningen verhoogd: meer oefeningen, de bergen [van Kaapstad] in, hardlopen op het strand, zwemmen.” Bovendien hadden ze tijdens hun training ook nog te maken met de pessimisten, die hen er vanaf wilden houden om op hun fietstocht te gaan of degenen die dachten dat ze hun plannen toch niet tot uitvoer zouden brengen.

Niet in het minst uit het lood geslagen, begonnen de twee vrienden met hun planning, zochten ze advies van het Zuid-Afrikaanse Ministerie van Verkeer om tips te krijgen over goede wegen en welke visa ze nodig hadden. Ook bezochten ze artsen om medische ondersteuning te verkrijgen – die gaven hun prompt “de diagnose dat we gek waren” zeiden de twee.

Al gauw verspreidde het nieuws van hun plan en hun verhaal werd opgepikt door een lokaal radiostation. Tijdens hun reis bleven ze in contact met de radiostations en belden ze regelmatig in om te vertellen over hun ervaringen aan de luisteraars in Kaapstad. De steun van het thuisfront hielp hen hun weg te vinden gedurende hun lange reis door Botswana, Zimbabwe, Mozambique en de groene toppen van Malawi.

Vriendelijkheid van vreemden

Ze fietsten 80-100 km per dag, beginnende na het ochtendgebed, ’s nachts stoppend bij hotels, campings of moskeeën waar ze hun verhaal vertelden aan luisteraars die hen vaak uitnodigden voor een maaltijd of verblijf.

Ze bevriendden onderweg zowel locale mensen als andere fietsers of toeristen die nieuwsgierig waren naar hun reis. Haron en Cairncross verwelkomden de nieuwsgierigheid en zagen het als een mogelijkheid om Islam uit te leggen en waarom ze de Hajj wilden maken.

“Op de grond kun je met mensen praten” zegt Cairncross. “Je krijgt een mogelijkheid met mensen te communiceren die je niet krijgt als je per auto of vliegtuig reist. En je leert veel meer, je ontdekt zoveel meer over jezelf. Het was een existentiële ervaring.”

Desalniettemin was het soms een uitdaging om met mensen te praten in sommige landen – vooral waar er weinig Engelstaligen  waren en de taal een barriére vormde. Haron en Cairncross lieten zich daardoor niet weerhouden en begonnen onderweg de fundamenten op te pikken van de talen die ze tegenkwamen op hun reis. Onderweg overlegden ze met lokale bewoners en zochten ze uit waar ze internetverbinding konden krijgen.

Naast de taalbarriére, hadden ze ook kleine technische problemen: lekke banden, gebroken kettingen, kapotte zadels. Ze zeiden echter nooit in veiligheidsproblemen te zijn gekomen – en ondanks hun beperkte budget konden ze altijd eten en onderdak vinden.

Afrika tot Azie

Vanuit Malawi fietsten de vrienden door Tanzania, bezochten ze de eilanden van Zanzibar en Pemba, voordat ze naar Kenia gingen en de grens met Ethiopië bereikten. Bij die grens kwamen Haron en Cairncross voor het eerst echt in de problemen. Ze waren van plan om door Ethiopië te reizen en zo Soedan in te gaan, maar de grensautoriteiten verhinderden dit. Dit zorgde ervoor dat de twee tijdelijk vast zaten, zonder verder plan. 

Na ontelbare telefoontjes naar de Zuid-Afrikaanse ambassadepersoneel en een haastige ommegooi van hun plannen, boekten Haron en Cairncross een vliegticket naar Turkije, vastbesloten om hun missie tot een goed einde te brengen, ondanks deze tijdelijke terugslag.

Ze brachten de maand Ramadan vastend door in Turkije, reisden van Istanbul naar Ankara en door naar Gaziantep, een van de oudste continu bewoonde steden van de wereld. Vanuit Turkije fietsten ze naar Aleppo en Damascus in Syrië, waar ze prettig verrast werden door de oprechtheid van de Syrische gastvrijheid waarbij kinderen naast hun fiets kwamen rennen en hen uitnodigden om bij hun te komen lunchen.

Barmhartigheid uit de hemel

Vervolgens was het door naar Jordanië– met een korte trip van 24u om de Al Aqsa-moskee in Jeruzalem te bezoeken – voordat ze via de Allenby Brug weer terug gingen. Nadat ze over de ruige heuvels van Petra hadden gefietst en langs de Dode Zee waren gereden, fietsten ze eind oktober eindelijk door de Arabische woestijn de Jordaans-Saudische grens over.

“Bij de grens met Tabuk, kwamen we drie generaals tegen bij de grenspost en die waren zeer onder de indruk van onze reis.” Cairncross vervolgt: “ze maakten onze reis daarom makkelijker, verwerkten onze visa terwijl we in hun kantoor mochten slapen en ontbijten.”

Met nog een stop in Medina, bereikten Haron en Cairncross eindelijk Mekka, onder zware grijze luchten die deden terugdenken aan de dag van hun vertrek. De twee vrienden hebben nog niet besloten hoe ze terug zullen gaan naar Kaapstad – ze proberen nog fondsen te werven om sommige kosten te dekken, onder andere door hun fietsen te verkopen aan het eind van de reis.

Ondanks hun onzekere toekomst, zeiden ze dat ze meteen wisten dat de reis het meer dan waard was op het moment dat ze de grenzen van Mekka binnenkwamen. “Het was een ongelooflijk gevoel,” zegt Cairncross. “Het stormde toen we Mekka binnenkwamen, met donder en bliksem. Maar we waren zo gedreven om de moskee binnen te gaan omdat we de Ka’ba voor het eerst zouden zien.

“Tijdens de tawaaf (de ommegang rond de Ka’ba) was onze ihraam (ongestikte kleding die de pelgrims dragen) doorweekt – de regen kwam als een barmhartigheid over ons heen. Niet dat we zo bijzonder zijn, maar het voelde alsof, met de wil van God, onze inspanningen geaccepteerd zouden worden.”

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Noureddine Steenvoorden

In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.

Lees andere stukken van