Voorpagina Interviews, Verhaal van

Verhaal van: Khadija Kadrouch-Outmany

, 29 januari 2015, 4 reacties

Jij hebt ze, en ik heb ze ook. Verhalen. Herinneringen, gebeurtenissen en levenslessen die ons hebben gevormd tot de persoon die we vandaag de dag zijn. Verhalen kunnen anderen raken, en daarmee helpen te worden wie ze morgen de dag willen zijn. Ik zoek die verhalen op en sprak Khadija Kadrouch-Outmany: geïnspireerd door, en gepromoveerd op de dood. Dit is haar verhaal. Één daarvan.

Thuis begraven willen worden
Waar je begraven zou willen worden, heb je ooit nagedacht over die vraag? Khadija is erop gepromoveerd. ‘Toen ik bezig was met mijn onderzoek en er mensen over sprak, vroegen ze waarom ik me eigenlijk bezig hield met zo’n onderwerp. Ik was zo jong en vrolijk zeiden ze, en dan zo bezig met de dood. Ik zei dan dat ik niet bezig was met de dood, maar met het recht van moslims om zich in Nederland te laten begraven. In principe is dat juridisch en islamitisch mogelijk, maar uit de interviews bleek dat mensen vooral begraven willen worden op de plek waar ze zich thuis voelen. Dat is toch vaak niet Nederland of België. Ik vond dat erg verrassend, omdat de verwachting wel leek te zijn dat de tweede en derde generatie hier begraven zou willen worden.’

Hier begraven worden gaat te ver
‘Ergens begraven willen worden is veel meer dan het lijkt, het gaat uiteindelijk om de grond waar je je mee identificeert en waar je je het meest thuis voelt. Er is blijkbaar nog steeds binding met een ander land, en ik denk dat het huidige debat over moslims, integratie en loyaliteit ook zeker invloed heeft op hoe moslims zichzelf zien in de maatschappij. Ik gebruik de begrafenisrituelen dan ook als een kader om dit in kaart te brengen. Je kunt je dan nog zo Nederlands voelen, en dat zeiden de meeste van mijn respondenten ook, dat ze zich zo Nederlands voelen, maar hier begraven worden, dat gaat ze toch te ver. Dat je je toch vreemd voelt ín deze grond. Niet óp deze grond, dat gaat prima, maar ín de grond. Volgens een respondent had dat te maken met een gevoel van acceptatie dat er nog niet was, en zolang dat niet het geval was, zou hij zich niet in deze grond thuis voelen.

En jij dan?
Khadija vertelt over de interviews die ze met haar respondenten heeft gehouden, en hoe aan het einde van bijna elk interview gevraagd werd waar zij dan begraven zou willen worden. Ik lach, zeg dat ik die vraag er dan ook maar inkop en vraag Khadija waar ze zelf begraven zou willen worden. ‘Nu mijn kind er is, denk ik er echt anders over. Ik had niet verwacht dat dat zo beslissend zou zijn. Ik heb er altijd moeite mee gehad, en nog steeds, dat ik het graf van mijn moeder in Marokko niet kan bezoeken wanneer ik daar behoefte aan heb. Ik zou dat mijn zoon niet willen ontnemen. Nou is het een beetje raar om die beslissing in handen te leggen van een kind dat nog geen jaar oud is, maar het speelt wel mee. Aan de ene kant wil ik in Marokko bij mijn moeder begraven worden, aan de andere kant vraag ik me dan af of mijn zoon me daar dan zou kunnen opzoeken. En juist voor je nabestaanden is het graf toch zo belangrijk. Het is een moeilijke vraag, dus ik weet het nog niet.’

I did it my way
Khadija heeft een muziekdoosje meegenomen, en als ze eraan draait bereiken de klanken van My way van Frank Sinatra mijn oren. ‘Ik heb dit muziekdoosje van een collega gekregen, en het is ook wel toepasselijk voor hoe ik mijn werk heb afgekregen. Toen ik begon met dit onderzoek, wist ik al dat ik er maar vier jaar over kon doen. Pas in mijn vierde jaar ging ik echter in de zesde versnelling, omdat ik in verwachting raakte. Ik denk vaak dat als ik niet zwanger was geraakt, ik het onderzoek nooit had afgekregen. Heel de periode stond dan ook in het teken van twee dingen: de baby en de promotie. Alle hoofdstukken waren goedgekeurd, en twee weken nadat ik het opstuurde naar de editor werd mijn zoon geboren. Het sloot allemaal naadloos op elkaar aan, het heeft gewoon  zo moeten zijn. Je kunt plannen tot je een ons weegt, maar zowel het leven als de dood zijn niet te plannen.’

‘Ik geloof er ook echt in dat voor mij de dingen zijn gegaan zoals ze moesten gaan.’ Lacht. ‘Ik zou niemand adviseren het laatste jaar van je promotie zwanger te raken, maar zo moest het voor mij zijn. En daarom vind ik dit zo leuk.’ Khadija pakt het muziekdoosje en draait er weer even aan. ‘I did it my way, ik deed het uiteindelijk ook allemaal op mijn manier.’

Geplastificeerde diploma’s
Voor Khadija zijn haar ouders een belangrijke inspiratiebron. ‘Onze ouders hadden ook hun eigen dromen, kwamen hier naartoe en knabbelden telkens wat af van hun eigen dromen voor hun kinderen. Mijn inspiratiebron was mijn moeder, ik weet nog hoe trots ze was toen ik voor mijn theorie examen aan het leren was. Datzelfde geldt voor mijn vader, die plastificeerde onze diploma’s allemaal en bewaarde ze in een mapje.’

‘Ik denk dat mijn vader nooit had verwacht dat ik zou gaan studeren, ik had niet echt leerambities. Ik wilde eigenlijk gewoon van school af, en hup, naar de volgende fase. Ik denk wel dat het overlijden van mijn moeder daar verandering in heeft gebracht. Ik was toen vrij jong en zat op het mbo, en ik kreeg door het overlijden van mijn moeder energie om er meer uit te halen. Van het mbo ging ik naar het hbo, en toen naar de universiteit. Het overlijden van mijn moeder heeft daar echt een rol in gespeeld, en nu is het cirkeltje ook rond omdat ik onderzoek heb gedaan naar de dood.’

Een andere inspiratiebron voor Khadija is haar zoontje. ‘ Kleine kinderen kijken zo puur naar het leven;  alles is interessant, alles is een uitdaging. Benijdenswaardige om zo naar het leven te kijken, tien keer proberen, blijven proberen, en de elfde keer lukt het. Ik hoop dat hij blijft proberen, en datgene doet waar zijn hart ligt. Dat hij gelukkig wordt en opgroeit tot een vrolijke, gelukkige en gezonde jongen. Wat ik hem mee zou willen geven? Ga maar, trek de wereld in, en als je achterom kijkt, dan ben ik er voor je.’

Ik leef nog wel
Khadija is zelf haar moeder op jonge leeftijd verloren. ‘De dood van mijn moeder was pijnlijk, maar het heeft mij wel gemaakt tot wie ik ben. Ik heb een andere kijk op het leven gekregen, en put steun uit het idee haar ooit nog terug te zien. Je leeft maar een keer, en erg cliché, maar ik wil daar gewoon echt alles uit halen. Ik leef namelijk nog wel.’

‘Toen mijn moeder overleed, ben ik me ook steeds meer gaan keren naar het geloof voor rust en verklaring. Mijn moeder is nooit van mij geweest, zij is geschapen zoals wij allemaal, en nu is zij terug naar haar Schepper. Wij mochten haar lenen, dat was heel fijn, en nu is ze terug. Ik put rust uit het geloof dat wij ooit weer herenigd worden, en dan wil ik terug kunnen kijken op een mooi leven.’ Khadija glimlacht. ‘En stiekem hoop ik ook dat ze nu meekijkt.’

Ik heb net de laatste woorden van dit interview uitgetypt, en langzaam sterven de laatste klanken van Frank Sinatra weg die ik voor de gelegenheid heb opgezocht. I did it my way. Ik glimlach. Dit was een bijzonder gesprek, met zo centraal het leven en de dood. Het was een mooi gesprek. Alles uit het leven willen halen, omdat we weten dat we naar de dood toewerken. Een verhaal dat begint bij de dood van een geliefde, eindigend bij een promotie over de dood en de geboorte van een geliefde. Met daarin verweven een optimistische blik op het leven. Hier, en daar. Bij God, en degenen die ons zijn voorgegaan. Inna lillahi wa inna ilayhi raji’oen.

Kauthar verhaalt voor diverse media en werkt ook als campaigner, moderator, coördinator en trainer. Dit doet zij met/voor verschillende organisaties, waaronder DeGoedeZaak, OneWorld, De Correspondent, Milieudefensie, Fossielvrij, NieuwWij en Het Parool. Met WijBlijvenHier! produceert ze de multi media podcast Super Moslims, waarvan zij ook een van de hosts is.

Lees andere stukken van Kauthar