Voorpagina Maatschappelijk, Politiek

Debat: Tariq Ramadan & Abou Jahjah

In een uitverkochte Aula van de Erasmus Universiteit vond gisteravond het ‘debat’ plaats tussen twee populaire sprekers onder de moslims: Dyab Abou Jahjah, leider van de AEL en Tariq Ramadan, Zwitsers filosoof van Egyptische afkomst.

Ik wist niet zo goed wat ik nou van dit debat moest verwachten, want ik ben het voor een groot deel met beiden wel eens. Het bleek dat ze zelf ook over veel zaken hetzelfde dachten. Maar toch waren er ook genoeg punten waar ze van elkaar verschilden. Een impressie van de visies van deze twee vaardige sprekers, met genoeg charisma en uitstraling om veel moslimjongeren achter zich te krijgen:

De centrale vraag was of de Islam wel verenigbaar is met de westerse seculiere samenleving.

Volgens Tariq Ramadan móet je als moslim wel de westerse constitutie en wetgeving accepteren en respecteren, omdat de Islam je daar toe verplicht. Islamitisch gezien, sluit je namelijk een contract af met dat land en daar moet je je aan houden. De Islam bestaat uit een universele set van principes en Europa kent een vrijheid van godsdienst. Beide werelden zijn dan ook niet in tegenstrijd met elkaar. Sterker nog, het zijn geen twee los van elkaar staande werelden.

Je moet dan ook niet integreren! De meeste van jullie zijn al hier geboren en hebben dus al een Nederlandse identiteit. Dus wat valt er nog te integreren? In Frankrijk en Engeland zijn al 4de en 5de generatie moslims, maar nog steeds wordt daar gesproken over ‘burgers met een immigranten-achtergrond’. Tot wanneer gaat dat eigenlijk door? Wanneer wordt je dan wél als volwaardig burger gezien? Dus we moeten niet integreren als minderheidzijnde, we moet juist participeren in de samenleving, als burgerzijnde.

Het is dan ook een misverstand dat we als moslims een minderheid zijn. Er is géén minderheids burgerschap, er is géén tweede klas burgerschap. We zijn allemaal gelijkwaardige burgers van dit land met allemaal verschillende identiteiten. Ik ben een moslim als gelovige, een Europeaan als burger, een Zwitser als nationaliteit en een Egyptenaar als herinnering. En dat kan allemaal samen, dus laat je niet in een ‘minderheidshokje’ plaatsen. Bepaalde politici misbruiken dan ook religie in hun politieke aspiraties, terwijl we in een seculiere staat leven. Spreek ons aan als burger en niet als een minderheid!

We moeten dan ook niet de slachtofferrol aannemen, want dan verplaats je jezelf in die positie van de minderheid. Als je wordt geweigerd voor een baan, vanwege je ‘islamitisch’ uiterlijk, dan kan je twee dingen doen. Je kan zeggen: Ok, ze hebben een hekel aan de Islam. Of je kan zeggen: Nee, ik heb recht op een eerlijke kans op een baan en dit is discriminatie. Je moet dan discriminatie aanpakken, omdat je op basis van je Nederlandse identiteit en de wetgeving niet gediscrimineerd mag worden.

Dyab Abou Jahjah reageert met het stellen dat hij het voor 80% met Tariq Ramadan eens is. De gelijkwaardige burgerschap is duidelijk en dat de Islam verenigbaar is met de westerse democratie is ook geen punt van discussie. Maar als burger heb je niet alleen de verplichting om je te houden aan de wetgeving van dat land en moet je je niet alleen inpassen in die maatschappij. Je hebt ook het recht om dingen in de maatschappij te veranderen als volwaardige burger. Doet Europa eigenlijk wel wat het preekt? Houdt Europa zich wel aan zijn eigen grondwetten en internationale verdragen voor mensenrechten? Deze democratie kan je juist testen en meten in achterstandswijken.

Zie bijvoorbeeld de rellen in Parijs. Ik vind het goed dat de jongeren daar zo in opstand zijn gekomen. Het was verzet tegen onderdrukking en discriminatie, het was een revolutie in Franse stijl. Daarom ben ik het niet eens met jou, we zijn wel degelijk een minderheid. Minderheid heeft niets te maken met aantallen, maar met sociale ongelijkheid. Ook vrouwen kunnen een minderheid zijn, omdat ze niet gelijkwaardig worden behandeld. We zijn dan ook een minderheid als moslims en als etnische groep.

Tariq Ramadan kan die opstanden ook begrijpen, maar vindt dat Abou Jahjah deze verkeerd gebruikt. Je moet handelen vanuit je principes, die zijn het belangrijkste en niet vanuit je emoties. De strategie is dan ook om je rechten op te eisen als burger en te participeren in de samenleving. Dat zou de principe moeten zijn. Er moet niet óver ons moslims gepraat worden, wij moeten zelf in die posities komen, waar we gelijkwaardig over álle burgers kunnen praten. Wij moeten meedoen met de politieke partijen en wij moeten in die stoel van de burgemeester terecht zien te komen. Pas dan participeren we als burger zijnde.

Volgens Abou Jahjah is Ramadan te idealistisch en spreekt hij als een preker, terwijl hij zelf meer een man van de straat is. Het probleem van het westen is niet met onze religieuze handelingen, het bidden, het vasten, geen varken eten en geen alcohol drinken. Het probleem is onze aanwezigheid. Waarom zijn wij moslims/immigranten hier naar toe gekomen? Sommigen kwamen uit economische overwegingen, anderen vanwege de onderdrukkende politiek en dictaturen van hun land. Ze kwamen allemaal in ieder geval voor een beter leven.

Het punt dat dan naar voren komt, is die van de loyaliteit. Hoe loyaal kan je blijven aan je land van herkomst? Tariq Ramadan geeft aan dat we zeker loyaal kunnen blijven, maar wel op basis van onze Islamitische set van principes. De Profeet (vrede zij met hem) heeft gezegd dat we onze broeders en zusters moeten helpen die goed doen en die slecht doen. Toen vroeg iemand aan hem: Ok, ik begrijp dat je mensen die goed doen, moet steunen, maar hoe doe je dat dan met mensen die slecht doen? De Profeet (vrede zij met hem) zei toen: Voorkom dat ze het slechte doen. Dat is dan ook de wijze waarop we om moeten gaan met onze landen van herkomst, met een kritische kijk!

Zeg ‘ja’ tegen de goede dingen uit onze landen en zeg ‘nee’ tegen onderdrukking en andere slechte zaken. Je moet loyaal blijven aan je universele principes en niet aan je cultuur. Je kan daarom zowel kritisch zijn op de westerse samenleving als op je land van herkomst. Vermeng daarom je geloof niet met je cultuur.

Abou Jahjah is het daar mee eens. Je kan zeker als Europese moslim ook loyaal zijn aan andere landen, daar zit geen tegenstrijdigheid in. Daarom ben ik ook loyaal met het verzet in Palestina en Irak bijvoorbeeld. Net zoals bijvoorbeeld de meeste Europese joden loyaal zijn aan zowel het land waarin ze wonen als aan Israel.

De discussie ging daarna verder met een aantal stellingen, maar iemand uit het publiek verwoordde dat wel goed: Waarom kunnen beide strategieën niet parallel ingezet worden, zoals Martin Luther King en Malcolm X dat deden? Tariq Ramadan antwoordde daarop met een belangrijke opmerking: Malcolm X stelde zich eerst ook op als een minderheidsgroep die gelijke rechten eiste. Maar ook hij veranderde van visie en eiste daarna zijn rechten op als burger zijnde.

Al met al vond ik het een boeiende discussie tussen twee personen, die vol passie kunnen spreken en dezelfde doelen nastreven. Daarnaast zijn het personen die een heel groot groep moslims (voornamelijk jongeren) achter hun visies hebben staan. Daarom is het des te treuriger om te zien dat er zo weinig Nederlandse politici aanwezig waren.

We hadden nog wel onze burgervader Ivo Opstelten, die even een kort toespraakje hield om vervolgens de zaal meteen te verlaten. En wat voor een toespraak? Hij nam even de vers opgestelde Rotterdamse gedragscodes door, alsof hij een kleuterklas aan het toespreken was: “ Wij Rotterdammers (álle Rotterdammers) mogen niet discrimineren. Wij moeten respect hebben voor zowel gelovigen als niet-gelovigen.” Schrijf die wijsheden op een tegeltje en hang ze op in de wc, zou ik zeggen.

Als dit thema één van de meest besproken thema’s in de Nederlandse politiek en media is, waarom nemen hij, zijn wethouders, de minister van integratie en alle andere politici niet de moeite om ook eens te luisteren naar hoe een heel groot deel van de moslims erover denkt? Hoe serieus moeten we dan de betuttelende woorden van onze burgemeester nemen? Zijn ze wel bereid om te luisteren naar hoe moslims tegen deze zaken aankijken?

     

ReFlex is WBH’er van het eerste uur. Geboren in de jungle van India, opgegroeid in de straten van Rotterdam-West. Het leven is een paradox, dus is hij getrouwd met een Amsterdamse Pakistaanse. Hij is apotheker van beroep, Ajax-supporter van nature. Plezier haalt hij uit zijn islamitische studies, uit zijn sport en vooral uit zijn gezin en twee kinderen! Oh ja...en zijn naam is Jilani Sayed.

Lees andere stukken van