Ken je vijand, ken jezelf – Juz’ 12

Dit is deel 12 van Jouw Dagelijkse Dosis. Iedere dag in de Ramadan schrijft een team van schrijvers een reflectie over de juz’ die praktisch de hele oemmah die dag leest. Alle lezers worden uitgenodigd hetzelfde te doen, en hun eigen reflectie op de juz’ van de dag in de reacties te plaatsen. Iedere dag kiest een jury de beste reflectie. De winnaar krijgt een presentje thuisgestuurd.

Vandaag een vers uit soerah Yoesoef. Toen de profeet Jozef (as) zijn vader over zijn bijzondere droom vertelde, reageerde Jacob (as) als volgt:

Hij zei: ‘O, mijn zoon, vertel jouw droom niet aan jouw broeders, anders zullen zij tegen jou een plan beramen. Voorwaar, de Satan is voor de mens een duidelijke vijand.’ (Q12:5)

Voorwaar, de Satan is voor de mens een duidelijke vijand. Dat de profeet Jacob (as) dit zei is niet voor niets, en ook in de Koran herinnert Allah (swt) ons een aantal keer aan deze vijand. Misschien weten we het eigenlijk allemaal al, maar hoe vaak staan we eigenlijk écht stil bij deze vijand? Het woord ‘vijand’ wekt bij mij al heel gauw associaties met oorlogen op. Wapengekletter, bombardementen, rook, vuur, geschreeuw… Dreigend en direct gevaar. Vijandschap. De dreiging van vijanden is echter niet altijd direct aanwezig, en soms kunnen wij überhaupt even vergeten dat we vijanden hebben, of niet doorhebben dat we in strijd verkeren. Ik denk dat we de duivel vaak genoeg vergeten, en daarin misschien ook wel een deel van onszelf verliezen. Voor mij is deze vers daartoe een reminder: als we een vijand hebben, dan is het bijna onvermijdelijk dat er ook sprake is van strijd. Vergeten is vervolgens verslappen, verslappen is verliezen.

In zijn inmiddels bijna legendarisch boek The Art of War onderstreept Sun Tzu het belang van het kennen van de vijand:

If you know the enemy and you know yourself, your victory will not stand in doubt; if you know Heaven and you know Earth, you may make your victory complete.

Wat ik hier onder andere zo mooi aan vind is de tweeledigheid: ken je vijand en vergeet deze niet, maar vergeet in strijd vooral niet te doen aan introspectie. Principes die ik in mijn beleving ook in de islam herken: een combinatie die leidt tot onder andere interessante en waardevolle stof tot nadenken. Heb je er zelf bijvoorbeeld ooit bij stilgestaan dat wij ons op sommige vlakken aan de duivel zouden kunnen relateren?

Net zoals hij dat vroeger was zijn wij dienaren, eigenlijk slaven, van Allah (swt), en net als hij toen kunnen we met onze vrije wil Allah (swt) al dan niet gehoorzamen. Wat doen wij met die vrije wil? Onderwerpen we ons aan de Wil van Allah (swt), de Alwijze, of stappen we in de voetstappen van de duivel en weigeren wij ook te doen wat Allah (swt) van ons vraagt? Als het aan de duivel ligt is de keuze snel gemaakt. Hij weigerde uit jaloezie voor Adam te buigen, riep de Toorn van Allah swt op zich af en deed een belofte: hij zou pogen over jou en mij een soortgelijk lot af te roepen.

(Iblies) zei: ‘O mijn heer! Omdat U mij hebt laten dwalen zal ik voor hen (hun zondes) verfraaien op de aarde en zal ik ze allen misleiden.’ (Q15:39).

De duivel liet zich dus door jaloezie en hoogmoed leiden, toonde geen berouw, schoof de schuld vervolgens op Allah (swt) af door te stellen dat Hij hem heeft misleid én besloot in zijn val zoveel mogelijk anderen met hem mee te trekken. Wat een boeman, typisch gedrag voor een duivel.

Maar wacht eens even. Wanneer zijn wij voor het laatst jaloers geweest, weigerden we excuses aan te bieden en relativeerden we een probleem: “Het ligt niet aan mij, zo heb ik het niet bedoeld. De ander heeft mij gewoon verkeerd begrepen.”? Juist ja…

Het leren kennen van de duivel, het kwaad, leert ons ook de kenmerken hiervan te herkennen. Met introspectie kunnen we vervolgens pogen een ander pad te kiezen en hier op aarde niet aan het kortste eind te trekken, omdat de duivel dat voor ons verfraait. Weten wie de duivel is, maakt ook dat we kunnen ontdekken wie we absoluut niet willen zijn: degenen die in zijn voetsporen treden en daarmee het wereldse leven verruilen voor het Hiernamaals.

Om maar in de stijl van Sun Tzu af te sluiten:

Leer het kwaad als vijand kennen en doe aan zelfreflectie, opdat je kunt ontdekken waar je zwakke punten liggen en in welke valkuilen je zou kunnen trappen. Wees je er daarbij van bewust dat die wereldse valkuilen, die door de duivel worden verfraaid, niets waard zijn omdat je daarmee in het volgende leven verliest. Dit bewustzijn kan met Allah’s wil leiden tot de grootste overwinning: het paradijs.

 

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Kauthar Bouchallikht

Kauthar verhaalt voor diverse media en werkt ook als campaigner, moderator, coördinator en trainer. Dit doet zij met/voor verschillende organisaties, waaronder DeGoedeZaak, OneWorld, De Correspondent, Milieudefensie, Fossielvrij, NieuwWij en Het Parool. Met WijBlijvenHier! produceert ze de multi media podcast Super Moslims, waarvan zij ook een van de hosts is.

Lees andere stukken van Kauthar