Wees dienaren van ar-Rahman – Juz’ 19

Dit is deel 19 van Jouw Dagelijkse Dosis. Iedere dag in de Ramadan schrijft een team van schrijvers een reflectie over de juz’ die praktisch de hele oemmah die dag leest. Alle lezers worden uitgenodigd hetzelfde te doen, en hun eigen reflectie op de juz’ van de dag in de reacties te plaatsen. Iedere dag kiest een jury de beste reflectie. De winnaar krijgt een presentje thuisgestuurd.

Het afgelopen jaar heb ik op verschillende plaatsen in het land een lessenserietje gegeven over een stuk uit Juz’ 19 van de Koran waar ik een extra warm gevoel bij krijg en Ma shaa Allah wat wil het lot… ik mag er nu vandaag ook iets over vertellen tijdens Jouw Dagelijkse Dosis.

In deze mooie maand ben je nog veel meer dan normaal bezig met ‘goed’ doen. Dit komt voort vanuit de gedachte dat de moslim zijn geloof in woord en daad en met een oog op ethiek moet uitdragen. Vandaar dat ik het vandaag over een paar verzen uit het 25^ste hoofdstuk, soera al Foerqaan, wil hebben. Want, hoe kunnen we nu weten wat goed is? Daarvoor kunnen we prima in de Koran terecht. In het 25^ste hoofdstuk staat een passage die de Sifaatu Ibaadir Rahman (de eigenschappen van de dienaren van de Erbarmer) genoemd wordt. Van vers 63 tot 75 staan een aantal kenmerken beschreven van een groep mensen waarover Allah zegt dat zij over zo’n mooi karakter bezitten, dat Allah hen deze mooie eretitel verschaft. Want het is zeker een eretitel die hier voorgehouden wordt. Allah maakt het namelijk bezittelijk: Ibaad ar Rahman, Dienaren van Hem, de Barmhartige… ma shaa Allah, wie zou dat nu niet willen zijn.

Ik vroeg mezelf dan ook direct af, wie worden dan bedoeld met deze dienaren van ar Rahman? De geleerden hadden hier wat discussie over en kwamen tot de volgende twee categorieën.

De eerste is dat het hier puur om de metgezellen van de Profeet ﷺ gaat, omdat zij al de besproken eigenschappen wisten te internaliseren tijdens het leven van de Profeet ﷺ en ook het voorbeeld waren waar deze verzen over gaan wanneer we kijken naar de reden van openbaring.

De tweede, en dit zei bijvoorbeeld Ibn Ashur in zijn exegese, is dat het iedere moslim, van alle tijden kan zijn, zolang ze alle besproken kwaliteiten maar bezitten.

Ibn Ashur, de grote Tunesische geleerde, schreef dat er acht kwaliteiten zijn te onttrekken aan deze verzen. En ik hoop dan ook echt dat je al die verzen eens rustig gaat lezen, en er op reflecteert in hoeveel van de kwaliteiten jij jezelf een voldoende geeft en waar je nog aan moet werken. Tijdens deze Dagelijkse Dosis zullen we (helaas) alleen maar stilstaan bij het eerste vers en niet bij alle verzen zoals tijdens de serie.

Het begint met:

En de ibaad van de Erbarmer zijn degenen die bescheiden op aarde rondgaan, en als de onwetenden hen aanspreken zeggen zij salaam (vrede)

De eerste eigenschap die hier aan bod komt is de eigenschap van bescheidenheid/nederigheid. De mensen die tafsir van de Koran gaven, de exegeten, gingen eerst zoveel mogelijk voor de letterlijke betekenis van een woord. En in dit geval betekent dit dat er staat: “en de dienaren van de barmhartige, zij zijn degenen die zachtjes en rustig over de aarde lopen”.

Maar gezien het feit dat tot ons via de soenna al gekomen is dat de Profeet ﷺ soms snel en stevig liep, weten we dat we te maken hebben met een zogenaamde kinaaya, een metafoor, in dit geval bescheiden en nederig. Ibn Kathier zegt in zijn tafsier, deze mensen die lopen niet arrogant rond. Kijk mij eens cool en goed zijn. Iets wat we helaas veel van onze broeders op straat zien doen. De ene groep omdat ze vinden dat ze coole gangsters zijn, de andere groep omdat ze zichzelf ma shaa Allah topmoslims vinden die beter zijn dan wie dan ook.

Wat betreft de eerste groep: tijdens de slag van Badr liep een metgezel stoer rond. De Profeet ﷺ zei toen: “Allah heeft een hekel aan deze arrogante manier van lopen, behalve in Jihad” [omdat het dan een specifiek doel dient naar de tegenstander toe]. Het betekent trouwens ook niet dat je rond moet lopen als een oud ziek vrouwtje of mannetje. Toen Omar ibn al Khattab leider van de moslims was, zag hij een jonge man moeizaam lopen en Omar vroeg hem, ben je ziek? ‘Nee hoor emir al muminien niks aan de hand’, zei de jonge man. Toen beval Omar hem gewoon met energie te lopen. Het blijft altijd een balans zoeken, daarom zijn wij mensen van de middenweg, die niet in extremen vervallen.

Voor de mensen die zichzelf stiekem beter vinden dan anderen: pas daarvoor op broeders en zusters, dit is de truc van shaytaan. Want toen er gevraagd werd voor Adam te buigen wat zei Shaytaan toen: “ik ben beter dan hij. U hebt mij uit vuur geschapen terwijl u hem uit aarde hebt geschapen.” Je baard en jelebba of hijab maken jou niet per definitie beter dan iemand anders.

Wees bescheiden en nederig. Het concept hiervan wordt mooi door Ibn al Qayyim beschreven wanneer hij zegt: “Wanneer iemand twee realiteiten van zijn leven begrijpt kan een persoon pas echt tot de mensen die bescheiden zijn gerekend worden. De eerste is dat deze persoon zich compleet bewust is van Allah’s perfectie, Zijn vele gunsten die Hij maar blijft verschaffen aan ons en dat we beseffen dat we compleet afhankelijk zijn van Hem.” De tweede, zo zegt Ibn al Qayyim, is dat we onszelf goed moeten leren kennen, wie we zijn, waar we vandaan komen en wat onze ontelbare zwakheden en tekortkomingen zijn.

Echt achter die 2 zaken komen beste broeders en zusters is al moeilijk genoeg en een enorme klus. Bescheidenheid/nederigheid is geen zwakte maar juist een pad richting Allah. We kennen allemaal de mooie voorbeelden uit de gouden tijd van de Islam, waar Omar lag te slapen onder een boom in plaats van een paleis en dat dit de Perzen totaal versteld deed staan, en van Abu Bakr die tot zijn dood schapen bleef melken die van een weeskind waren. Allah zegt niet voor niets op een andere plek in de Koran: Voorzeker Allah houdt niet van de Arroganten.

Dus de Dienaren van ar Rahmaan zijn degenen die nederig over deze aarde lopen,

En wanneer de onwetenden hen aanspreken zeggen zij Vrede! (salaam)

Volgens de exegeten kan dit vier mogelijke betekenissen hebben, maar de meest gebruikte is, “Wij gaan ons in ons gedrag niet verlagen tot de manier waarop jullie met ons omgaan, salaam.”

Als de onwetenden slechte dingen zeggen en deze dienaren belachelijk maken dan gaan deze dienaren er niet tegenin door ze hetzelfde slechte te geven maar ze vergeven deze mensen juist en besteden hier geen aandacht aan. De winnaar van de scheldwedstrijd is immers de grote verliezer aangezien deze persoon nog een tikje erger was dan de ander, dus wees deze verliezer niet. Onze Profeet deed dit, zoals Ibn Kathier zegt in zijn tafsier, ook nooit… hoe onwetender de mensen waren naar hem toe, hoe geduldiger hij werd.

Dus als mensen jou onrecht aandoen of als domme mensen iets roepen… dan moet je het soms maar laten gaan, dat is de truc… niet reageren op alles en iedereen dat is het niet waard man. Soms kun je mensen maar beter geen aandacht geven, dan houden ze snel op. En denk aan wat Allah zegt in de Koran in soera Fussilat:  Het goede en het slechte zijn niet gelijk. Beantwoordt het kwade met wat beter is. Dat is de Da’wa (de uitnodiging) van de Moslim, geduld hebben met anderen, het oproepen tot het goede, het slechte verbieden, maar vooral iets beters terug geven en makkelijk zijn met de mensen. De Islam kwam om mensen te veranderen, om ze van reactieve naar proactieve individuen te draaien. En daar draait de maand Ramadan ook heel erg om, weg uit die tunnel op de Automatische piloot, maar gewoon bewust en proactief leven, hopelijk naar het voorbeeld van deze Dienaren van de Erbarmer.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Ronald Abu Noor Jannah

Ronald Abu Noor Jannah was net twee maanden oud toen het Nederlands elftal haar tweede WK finale op rij verloor. In 2000 bekeerde hij zich als student tot de Islam. Hij studeerde lang en met veel plezier. Hij bestudeerde de Islam (met name sharia/fiqh) bij verschillende shuyukh in Australië, Egypte en Nederland, waar hij een liefde voor het boek van Allah ontwikkelde die vele malen groter en oprechter is dan zijn affaires met Facebook en Twitter. Naast deze lessen, waar hij letterlijk uren op de grond mocht zitten en thee moest maken, heeft Ronald ook zijn MA in Islamic Studies gehaald aan de Islamitische Universiteit Europa. Niet alleen mag Ronald in het dagelijks leven super papa (proberen te) zijn voor drie schatten van dochters maar doceert en leert hij ook nog eens. Ronald Abu Noor Jannah is een van de khatiebs (vrijdagprekers) bij Moskee At taqwa van EuroMoslim in Amsterdam Osdorp, waar de vrijdagpreken (als hij imam is) in het Nederlands zijn. Kom gerust eens langs in de moskee of op Twitter @abunoorjannah

Lees andere stukken van Ronald