Hmm… ik moest wel even diep nadenken toen ik dit hoorde van een dierbare zuster. Zij had dat in een gesprek naar haar toe geslingerd gekregen en wist niet precies hoe daar antwoord op te geven. Hieronder mijn gedachten erover.
Onze grote vriend Van Dale zegt:
pla·ce·bo (de ~, ~’s)
1 stof die uiterlijk en in smaak geheel overeenkomt met een medicijn, maar geen werkzame bestanddelen bevat => fopmiddel, foppil, namaakpil, neppil, schijnmiddel
Toegepast op religie betekent dit het volgende. ‘Religie dat in uiterlijk en smaak geheel overeenkomt met ware spiritualiteit, maar niet heilzaam is.’
Drie termen die nader verklaard moeten worden:
1- uiterlijk van religie: dit is een standaard probleem als je opzoek bent naar de ‘religieuzen’. Wij (moslims) denken vaak dat iemand met een baard, tulband en een jubbah (lang gewaad) synoniem staat voor ‘imaaan en taqwah‘. Onze gedachte is dat als iemand zich in z’n uiterlijk aan de religieuze gedragscodes (in ons geval de ‘sunnah‘) schijnt te houden per definitie ook innerlijk op een hoog niveau staat. Foute gedachte dus! Een belangrijke les die ik heb geleerd: sunnah is pas een sunnah als je er niet bij stil hoeft te staan. Dus als je bijvoorbeeld na moet denken dat je eerst je rechter schoen moet aan trekken (om maar een zijweg te nemen), dan is het nog slechts een ritueel en geen sunnah!
2- smaak van religie: zelfde als hierboven. Niet elk persoon die nederigheid voorwendt in (bijvoorbeeld) zijn gebed, veel praat over geduld (sabr) of allerlei verhaaltjes vertelt over hoe mooi de religie wel niet is, bezit deze eigenschappen ook daadwerkelijk! Het verschil tussen uiterlijk en smaak is dat deze laatste veel moeilijker te beoordelen is. Vandaar ook de bekende uitspraak dat je een persoon alleen kunt beoordelen als je (a) op reis bent geweest samen met hem/ haar en/of (b) zakelijke transacties hebt afgehandeld met hem/ haar. Met het eerste heb je een veel grotere kans om het ware gezicht van iemand te zien en met het tweede krijg je een idee van de hebzucht. Mijn maatstaf: vertrouw alleen iemand die ‘walk the talk’ tot zijn/ haar persoonlijke doel heeft verheven.
3- niet heilzaam: lest je spirituele dorst niet en geeft je niet de rust waar je naar op zoek bent. Hiermee heb je tevens een mechanisme om de ‘religieuzen’ te beoordelen op hun placebo-gehalte. Als je met hen praat, beroeren ze je hart? Als je naar hen kijkt, worden je gedachten dan getrokken naar het niet-wereldse? Als je bij hen bent, heb je dan het gevoel dat jij bijzonder bent, ongeacht wie of wat je bent? Als zij praten, is het dan (levens)wijsheid of slechts gezeik dat van los zand aan elkaar hangt? Mijn maatstaf: vertel een (kleine) zonde die je ooit hebt begaan en kijk naar hun reactie. Is deze liefdevol en aantrekkend of boos en afstotend?
Met deze gedachten in mijn achterhoofd kan ik de opmerking ‘religie is placebo’ kort beantwoorden met ‘dan is je spirituele leermeester niets anders dan een kwakzalver!’. Verander van leermeester, docent, Shaykh of whatever, en er zal een wereld van verborgen schatten voor je opengaan!
Tasneem Sadiq
Hoofddocent Islamitische theologie aan het Minhaj Instituut en tevens docent bedrijfseconomie aan een hogeschool.Lees andere stukken van
9 Reacties op "Religie is een Placebo"
Interessant stuk.. ik zit met je conclusie:
” Met deze gedachten in mijn achterhoofd kan ik de opmerking ‘religie is placebo’ kort beantwoorden met ‘dan is je spirituele leermeester niets anders dan een kwakzalver!’. ”
En als diegene een niet-moslim is of (algemener) een atheist? Dan werkt zo’n antwoord niet toch?
As Salaam Aleikum
De vraag is : “wat zoek je ”
Zoek je kennis ? Kennis waarover ?
Welke van de deuren naar Allah wil je binnengaan ? Welke voor van onderwerping kies je ? De onderweping van de bange slaaf, angstig gestraft te worden ? de onderwerping van de handelaar , die zich onderwerpt om er iets van terug te krijgen ? de overerfde onderwerping , iets doen omdat je ouders het ook deden ? of de onderwerping van de minnaar die slechts bestaat om zijn geliefde te plezieren ?
Voor iedere vorm van onderwerping bestaan er sheiks , in verschillende vormen .
Jij spreek over walk the talk …. Moet je niet eerst begip opdoen voordat je weet welke walk er bij de talk hoort ? Spiritualiteit word in het westen en in Hind vaak geassocieerd met pacifisme . Terwijl in Islaam de Futawah zowel spiritueel als strijdbaar waren .
Een Mureed krijgt de sheik die hij op dat moment nodig heeft , soms is het een juweel dat word aangeboden in een oude krant en moet je je handen vuilmaken voordat je het juweel in je handen hebt …..
Soms krijg je een pakketje in prachtige verpakking en blijkt de inhoud mest te wezen …
Een Sheik(a) die je alles kan leren over de EskhUllah kan je misschien niets leren over wat de wereld als “perfecte Islaam ” ziet , Zoals veel minnaars kan hij /zij voor de wereld een dwaas zijn .
Als je kijkt naar welke Talk hij/zij walkt en je wil “perfecte Islaam” zien, loop je misschien de Sheik ul Hubb mis , de qutub ul Iskh .
Ik heb veel Sheiks bezocht , sommige waren ideale Moslims met prachtige volzinnen vol wijsheid , Hafiz ul Quran met de uitspraak waar Engelen van zouden huilen, perfect in zijn uiterlijke Islaam , van hun had ik niet het gevoel iets te leren .
Het meest leerde ik van een Turks Sheik die rookte als een ketter , niet vies was van een glaasje wijn op z’n tijd en zich regelmatig versliep voor fajr . Maar als hij sprak over Eskh hoorde je het niet maar voelde je het tot in het diepst van je wezen …
Goed dat je verteld dat uiterlijkheden niets zeggen over iemand. Het gaat altijd om het innerlijke.
Dank Tasneem voor het delen van je gedachtes.
Geen spirituele leermeester is vrijwel equivalent aan een slechte toch?
Tjah… zo kan je het ook zien
“Het meest leerde ik van een Turks Sheik die rookte als een ketter , niet vies was van een glaasje wijn op z’n tijd en zich regelmatig versliep voor fajr . Maar als hij sprak over Eskh hoorde je het niet maar voelde je het tot in het diepst van je wezen …”
Hmm, Ismael weet je wel zeker dat het over de islam ging?? Een bepaalde stroming (weet de naam niet meer) waar alcohol en godsdienst hand in hand samen gaan is geloof ik vooral in Turkije ruim vertegenwoordigd. De credo van deze stroming luidt: geloven met je hart is voldoende. Persoonlijk geloof ik daar niet in. In de Koran worden verschillende verzen geweid aan dit onderwerp. Daarbij wordt aan duidelijkheid niets te wensen over gelaten. Alcohol is niet toegestaan, of sterker nog verboden.
As Salaam Aleikum
Sharif Baba is geen Alawi :) , wel hafiz ul Quran met een sterk Turks accent . Hij drinkt wel (zoals bijna alle Turken ) maar zeer matig .
Maar ff een vraagje Gallid , wat is de beste Muslim , hij /zij die perfect is in de uiterlijke kenmerken maar met een koud hart , of degene die fouten maakt maar wiens hart overloopt met liefde voor Allah en die liefde ook op anderen kan overbrengen ?????
Wa-Aleikoem salaam,
Jij stelt mij voor een dilemma. Dwz dat ik moet kiezen tussen twee kwaden. Waarom kiezen we niet voor de beste oplossing? De beste moslim is de moslim die het meest neigt naar perfectie in het belijden van zijn of haar geloof.
Wat is volgens jou de definitie van een liefdevolle hart? Ik heb ook niet-moslims onder mijn vriendengroep en ik kan je verzekeren dat zij een liefdevolle hart hebben. Misschien doel je op de termen “imaan” en “taqwa”. Om deze op een hoger niveau te tillen moet je je verplichtingen nakomen en het doen van vrijwillige daden zoals op maandagen en donderdagen (vrijwillig) vasten. En één van je verplichtingen is datgene wat Allah (swt) verboden heeft te laten zoals alcohol. Voor dat laatste zijn er ontelbare redenen om dat buiten je geloof om sowieso niet te doen.
Dus een sjech die aangeschoten is of lichtelijk dronken kan beter sowieso op dat moment zwijgen over de islam. Immers vertroebelt alcohol je denkvermogen. Zodra hij nuchter is, moet hij zijn toevlucht zoeken naar Allah (swt). Vervolgens moet hij de rest van zijn leven op orde proberen te krijgen. Dan kan hij eraan denken mits hij voldoende kennis heeft over de islam om deze over te dragen aan andere mensen zoals jij. Volgens de islam moeten we immers eerst onszelf proberen te behoeden van de hel, dan je familie en daarna de rest.
PS: Natuurlijk mag je als moslim fouten maken. Immers is Allah (swt) barmhartig. Maar om Zijn vergeving te verkrijgen moet je in eerste instantie oprecht berouw hebben voor je zonden (tawbah) en de intentie hebben om het in de toekomst af te zweren.
Ismael, ik hoop dat ik je vraag voldoende beantwoord heb.
As Salaam Aleikum
Ik wil zeker niet de indruk geven dat de betreffende Sheik drinkt voor of tijdens zijn Shobet :O .
En hij raad zeker anderen niet aan zijn voorbeeld te volgen .
Ik zou dat zowiezo niet doen , alle echte Sheiks die ik ben tegengekomen zeggen altijd : ” als er ook maar iets van wat ik zeg of doe volgens jou tegen de regels van Islaam is leg het dan naast je neer ”
Ik heb dit gehoord bij Sheiks van Turuq zo ver uit elkaar als Naqsiabandi en Riffai . een verademing in vergelijking met de Sheiks van de Salafia e.d welke altijd claimen de perfecte Islaam te onderwijzen .
Voor verschillende Sheiks gelden verschillende regels , Perfectie in de uiterlijke deen verwacht je van degene die dat onderwijst , Geen Sheik kan alle aspecten ondewijzen of op alle aspecten perfect zijn , slechts Rasulullah (SAWS) was Insan al Kamil …
vandaar dat ik mijn kennis ook bij veel Sheiks heb proberen op te doen , allemaal met hun eigen imperfecties en alles wat ze zeggen afwegend tegen de Islaam ….
Haal kennis , zelfs zover als China ,is wat ons geleerd is , In de tijd van Rasulullah was China al Buddisties , dus zelfs bij hunkunnen wij als Moslims kennis halen , zolang wij het altijd maar toetsen aan onze deen …