De bij, een voorbeeld voor de mens – Juz’ 14

Dit is deel 14 van Jouw Dagelijkse Dosis. Iedere dag in de Ramadan schrijft een team van schrijvers een reflectie over de juz’ die praktisch de hele oemmah die dag leest. Alle lezers worden uitgenodigd hetzelfde te doen, en hun eigen reflectie op de juz’ van de dag in de reacties te plaatsen.

1 SURAH HIJR

Juz’ 14 bestaat uit  twee delen: hoofdstuk Hijr en een deel van hoofstuk an-Nahl.

Hoofdstuk al-Hijr werd geopenbaard aan de Profeet (vrede zij met hem) in Mekka voor zijn migratie. De Arabische term ‘Hijr’ is de naam van een stad waar de mensen van de Profeet Salih (vrede zij met hem) leefde.

Wat vooral belangrijk is na het lezen van de Koran, is er ook naar luisteren. Niet alleen om haar beloning maar vooral omdat het accenten benadrukt door de recitatiestijl en -regels. In dit hoofdstuk ervaar je hoe krachtig dit is. De Mekkaanse hoofdstukken zijn korter en het ritme is sneller en heeft zodoende ook een impact op jezelf.

Dit is wat wordt bedoeld met het ervaren in de recitatie naast het effect van woorden en hun betekenissen. Je voelt ook hoe de lettergrepen stromen en hoe de woorden eindigen.

De Koran hoeft geen bevestiging te krijgen noch zich te bewijzen omdat het een wonder op zich is. In dit hoofdstuk wordt dit nogmaals bevestigd. De Profeet (vzmh) wordt opgedragen in dit hoofdstuk om dit zo te laten, omdat de tijd van de ongelovigen werd vastgesteld. In het Westen zijn we vooral bezig met het bewijzen van het wonder van de Koran met mensen die er in feite niets van willen weten. In hoofdstuk al-An°am vertelt Allah de Profeet (vzmh) dat zelfs indien hij een ladder naar de hemel zou reiken en hij een mirakel zou halen en ze dit zouden zien, ze hem nog niet zouden geloven. We zouden ons niet moeten inlaten in het alles willen bewijzen voor iedereen. Het argument dat ook continu hier en elders voorkomt is de vraagstelling; als je iets van bewijs wilt zien, waarom kijken jullie dan niet naar de schepping, waarom denken jullie hierover niet na? Dat is de bewijsvoering die wordt aangereikt in de Koran zodat je conclusies kunt trekken.

Verder vertelt Allah (swt) ons het verhaal over Iblies (Satan). Deze komt hier voor de derde keer voor. De eerst keer was in hoofdstuk al-Baqara, de tweede keer was in hoofdstuk al-A°raf en de derde keer is hier, in al-Hijr. De focus ligt nu meer op wat Iblies zegt tegen Allah (swt) in tegenstelling tot al-Baqara waar Allah (swt) de verschillende dimensies belicht van zijn verhaal en in al-A°raf wordt het werk en de strategie die Iblies tegen Adam (vzmh) heeft ondernomen benadrukt. Als je het volledig verhaal bekijkt, zie je ook hoe de arrogantie van iemand als Iblies, die vroeger tot de aanbidders behoorde, is omgeslagen naar iemand die vervloekt is tot het einde der tijden. Arrogantie wordt de grote zonde genoemd in hoofdstuk az-Zoemar, of ook wel de moeder van de ziektes of de oorsprong van alle ziektes van het hart.

De Profeet (vzmh) waarschuwde ons: Degene die in zijn hart het gewicht van een atoom aan hoogmoed heeft, zal het Paradijs niet binnentreden.”De meest gevaarlijk zonde van alle zonden is kibr of arrogantie. “

Niemand houdt van arrogantie in anderen. Wij houden niet van een persoon die hoogmoedig is, trots, of neerbuigend. We verafschuwen een persoon die ons kleineert en die een enorme ego heeft. Op dezelfde manier houden we van mensen die nederig zijn, beleefd, en makkelijk om mee te praten. Wij houden van mensen die ons respecteren en eren. Als we het principe “behandel anderen zoals je door hen behandeld wil worden” zouden hanteren, dan zouden de meeste van deze problemen genezen.

2 SURAH AN-NAHL

Dit hoofdstuk begint met “Atâ amroellah” (het gebod van Allah is gekomen), een sterke waarschuwing over de straf van Allah die spoedig zal plaatsvinden. Het toont aan dat dit een laat Mekkaanse hoofdstuk is. Hierna wordt ook duidelijk gemaakt dat deze wereld niet louter als spel is geschapen. Je zou de schepping rondom jou in al haar schoonheid moeten waarnemen. Alles heeft een doel en zo ook, de mens.

Ik zou willen blijven stilstaan bij vers 68 in dit hoofdstuk:

وَأَوْحَىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحْلِ أَنِ اتَّخِذِي مِنَ الْجِبَالِ بُيُوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمَّا يَعْرِشُونَ

En jouw Heer heeft de bijen ingegeven: “Betrek behuizingen in de bergen, in de bomen en in wat zij [als dakconstructies] optrekken.

Hier zegt Allah(swt) dat hij de bijen heeft geïnspireerd in de vorm van openbaring, niet de Profeet (saw), maar de bijen. Een bij lijkt een onbelangrijk wezen voor de meesten van ons. Je ziet ze niet elke dag. Zelfs als je ze ziet, dan heb je er misschien schrik van en probeer je die weg te jagen met één of ander tijdschrift. En voor de meeste onder ons, komen we zelfs niet in contact met een bij aangezien we in de stad wonen, en dat betekent dat we een beetje afgesloten zijn van de natuur en van de schepping van Allah. Het contact dat wij hebben, is er een met hoge gebouwen, beton en steen… en vooral onze smartphone waar we constant op turen.

Dus, laat ons even de tijd nemen om over dit kleine schepsel na te denken: de bij. Allah (swt) beschreef dat de bij een openbaring ontvangt. Hij heeft dit niet gezegd over een koe noch een kameel noch een vogel. Hij noemt deze dieren weliswaar in de Koran, maar geen van deze dieren kreeg een openbaring. Dat maakt dat de bij speciaal en Allah (swt) vraagt ons ook om er extra aandacht aan te besteden.

We leren in de eerste plaats in dit vers dat Allah (swt) de bij rechtstreeks aanspreekt en hen beveelt waar zij hun huizen (bijenkorf) moeten bouwen, in de bergen, in de bomen en in wat “zij” bouwen. Met andere woorden, wat de mens voor hen bouwt. We zien dat de mensen nu bijenkasten maken waar bijen in vertoeven en honing maken. Dus jij en ik genieten van wat de bijen ons leveren in de vorm van honing als gevolg van wat Allah (swt) hen openbaarde. Het doet je even nadenken over het feit dat alles waarvan we genieten Allah (swt) expliciet heeft bevolen, en in dit specifiek geval, de bij die ten dienste staat van de mens.

In een overlevering in de Moesnad van Imam Ahmad zegt de Profeet (saw) :

أَكَلَتْ طَيِّبًا وَوَضَعَتْ طَيِّبًا لَكَمَثَلِ النَّحْلَةِ بِيَدِهِ إِنَّ مَثَلَ الْمُؤْمِنِ مُحَمَّدٍ وَالَّذِي نَفْسُ وَوَقَعَتْ فَلَمْ تَكْسِر ولم تُفْسِد

“Bij diegene in wiens Hand de ziel van Mohamed ligt, de gelovige is als een bij, zij eet van het goede en produceert het goede. Zij landt zonder te breken of vernietigen. ”

Hier zie je dat de Profeet (vzmh) zweert bij Allah (swt), wat duidt op het belang van wat er gaat volgen. Hierna zegt hij dat het voorbeeld van de gelovige hetzelfde is als de bij, dus als je een gelovige wilt zijn dan moet je zoals de bij zijn. Hoe moet ik dan zoals de bij zijn? Wat kan een bij me leren over imaan?

Kijk naar wat de Profeet (vzmh) zegt: “Ze eet van het goede en produceert het goede.” Het eet goed en zuiver. Wanneer een bij een bloem kiest om er naartoe te gaan, kiest ze bloemen die volwassen zijn, vers en vooral een bloem waar niemand is geweest. Het gaat dus om een frisse, schone, zuivere bloem. Daar gaat de bij alleen naartoe.

Het eerste aspect dat aandacht vergt voor mijn imaan is de rizq die we nastreven, niet alleen het voedsel dat we eten, maar ook de job die we hebben of de zaak die we opstarten, het geld dat je gaat verdienen en het voedsel dat je gaat eten. Kijk naar het zuivere. Ga op zoek naar het beste. Neem geen genoegen met minder hierin. Blijf zoeken tot je het beste vindt, want wij worden verwacht op dit vlak te presteren. Dit maakt deel uit van de houding van de gelovige, éénieder die iets gaat ondernemen moet streven naar perfectie, je moet hierin je best doen. Dat is wat de bijen doen, ze gaan voor het beste.

Dan zegt hij: “Zij landt zonder te breken.” De bij eet niet alleen het zuivere, maar zelfs de manier waarop het gaat zitten op de bloem is ook goed en juist. Als je over bijen zou lezen dan kom je te weten dat ze bij het nemen van de nectar ook stuifmeel (zowat het plantaardig equivalent van de dierlijke zaadcellen) meenemen. De bijen geven in essentie veel meer aan de bloem dan dat ze nectar halen uit de bloem. Zij geven het leven. Ieder van ons heeft relaties, net als de bij een relatie heeft met de bloem. In elk van je relatie krijg je iets en geef je iets. In je huwelijk geef je iets en je krijg je iets. Zo ook met je ouders, je leraren, je werkgever… Maar de bijen geven veel meer dan nodig is.

Wat de bij geeft aan de bloem, is beter en wat het neemt van de bloem, is niet schadelijk voor de bloem. De bij weet precies hoe het op de bloem moet landen, en aangezien de bij relatief ook zwaarder is ten opzichte van de bloem, gaat de bij niet volledig zitten op de bloem. Indien ze dit zou doen zou het de bloem schaden (doordat de bloem gaat breken). De vleugels blijven wapperen en houdt net voldoende gewicht op de bloem om zo de nectar eruit te halen.

Als je in een relatie, vriendschappelijk, professioneel, romantisch of familiaal veeleisend bent tegenover de mensen die voor je werken, dan zal degene die je liefhebt op een bepaald punt breken. Neem niet teveel, doe het rustig aan. En als je iets wil, geef dan meer dan je ontvangt of vraagt.

Wat we ook zien, is dat als een bij een andere bij ziet die al bezig is de nectar eruit te halen, deze niet naar dat bloempje vliegt om er ook snel nectar uit te halen en zo in een soort concurrentie treedt met een andere bij van een andere bijenkorf. Bij ons, mensen, zie je een totaal ander sociaal gedrag en mentaliteit. Als we iemand zien, die een succesvolle zaak start en geld verdient, beslissen we om juist aan de overkant van de straat dezelfde zaak te openen. En zo zie je in één straat meerdere bakkers, snackbars, visrestaurants, …. De houding van de gelovige moet zijn, dat je erkent dat Allah (swt) hem heeft voorzien in deze zaak en dat hij dat neemt als les en zijn voorziening op een andere manier zoekt. Het wilt niet zeggen dat ze dit moeten kopiëren en zijn voorziening afsnijden en deze naar jou laten vloeien. Zo bouw je geen samenleving.

Wat leren we over relaties in het licht van de gelovige, als we een les willen trekken uit wat de Profeet (vzmh) ons wil duidelijk maken over de bij? We moeten ons vragen blijven stellen zoals: Zet ik te veel druk op mijn kinderen? Ben ik te veeleisend ten opzichte van mijn ouders? Vraag ik teveel van mijn man? Vraag ik teveel van mijn vrouw? Vraag ik te veel van mijn vrienden? Ben ik te hard voor mijn medewerkers? Ben ik te hard voor mijn leraren? Je moet je deze vragen durven stellen.

Op het einde zegt de Profeet (vzmh), dat de bij niets vernietigt. Bijen hebben een heel bijzondere vorm van communicatie: de bijendans. De terugkerende speurbijen vertellen de andere haalbijen waar ze voedsel kunnen vinden door een dans uit te voeren op de raten. Al gauw komen andere werksters meedansen. Tijdens het lopen kwispelen de dansers met het achterlijf en brengen een geluidssignaal voort. De duur van dit signaal geeft de afstand tot de voedselbron aan, terwijl de richting van het lichaam de oriëntatie naar de voedselbron aangeeft. Tegelijkertijd wordt er informatie uitgewisseld over de geur en de smaak van het meegebrachte voedsel.

De bij weet dus dat als het van iemand van nut kan zijn, het geen competitie is, want het zal ons allen ten goede komen. Het is voor iedereen gunstig. Het weet dat het niet alleen een bijenkorf kan bouwen, maar dat dit een gemeenschappelijk initiatief moet zijn en de erkenning gezamenlijk wordt verkregen. Wat gebeurt er in onze gemeenschap als we niet genoeg imaan hebben? Als iemand het goed doet, wordt men jaloers of zoekt men zaken uit om hem toch in een negatief daglicht te stellen. En langs de andere kant, als je dan succesvol bent in die gemeenschap dan doe je er alles aan om niet te vertellen, hoe je er bent geraakt. Als iemand je vraagt: “Waar heb je je goederen gekocht”, dan reageer je: “Ik weet het niet meer, ik ben het vergeten”. Of als iemand je vraagt: “Hoe heb je gesolliciteerd en kan ik een copy van je cv krijgen?”, dan zeg je: “Ik heb die per ongeluk verwijderd.” Je wil niemand helpen, omdat je geen concurrentie wil.

Allah (swt) beschrijft ons dat de bij zich voortbeweegt in bescheidenheid. Het heeft een belangrijke opdracht, die het kan volbrengen, maar dat betekent niet dat ze het met dezelfde arrogantie doet als de mens.

Als laatste wil ik nog melden dat Allah (swt) dit schepsel heeft geschapen om dit immense werk te doen en we er niet bij stil staan. Hoe de bij omgaat om zich te voorzien in haar levensonderhoud, de relaties die het heeft met andere bijen, hoe het van nut is voor de gemeenschap en het milieu rondom haar. De honing die het maakt en die een genezing is voor de mens.

Wat leren we van de bij als gemeenschap? Als jij en ik leren om samen met elkaar te leven en ons levensonderhoud op te zoeken en zonder druk te leggen op onze relaties, zal dit alleen in ons voordeel werken. De mensheid is hebzuchtig geworden. Iedereen wil alleen iets voor zichzelf, we willen allemaal het centrum worden van ons bestaan. Eén van de grote tragedies in deze wereld is dat de bijen op dit moment bedreigd worden in hun bestaan. De mensheid heeft genezing nodig. Er zijn zoveel kwalen die door honing genezen kunnen worden.

Wanneer de bij eet, produceert hij meer leven. Ik zie niet hoe de manier waarop de massaproductie- en consumptie vandaag meer leven kan creëren op deze aarde. Integendeel, wij creëren meer vervuiling, meer toxische middelen, meer afval en meer verspilling op deze planeet. Wij creëren fasaad. De Profeet (vzmh) zei dat we moeten leren consumeren, zoals de honingbij, dus geen fasaad, maar zonder vernietiging. We kunnen de wereld beter maken. Het kost je niets buiten een inspanning zodat het de volgende generatie niet alles kost.

En Allah (swt) weet het best.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Farid Zahnoun

Farid is een professional met zakelijke en technologische achtergrond werkzaam in de IT Sector. Hij is student Islamitische wetenschappen en opiniemaker bij DAM (De Andere Mening). Naast zijn job in de IT-sector engageert hij zich ook in het verenigingsleven.

Lees andere stukken van Farid