Alif, laam, mim? – Juz’ 1

Aan mij de eer om de eerste Ramadan-reflectie van 2019 te starten. Ik wil eerst stilstaan bij de term ‘reflectie’ en het verschil ervan met tafsir (exegese). De formele tafsir van de Quran is in de kern gericht op het zo goed mogelijk doorgronden van de bedoeling van de woorden van Allah (swt): wat is exact de betekenis die Allah (swt) overbrengt in de Quran?

Daartoe wordt in eerste instantie de Quran zelf gebruikt, maar ook ahadith van de Profeet (saw), uitspraken van de metgezellen, interpretaties van de generatie na hen (de tabi’in), maar ook pre-islamitische poëzie en grammaticale regels. Een reflectie daarentegen is persoonlijk van aard, waarbij de eigen ervaringen, gedachten en gevoelens een belangrijke rol spelen. De leidende vraag bij een reflectie is: wat doet het mij, en wat is mijn persoonlijke conclusie als ik de woorden van Quran lees?

Daar waar exegese relatief statisch is (niet de toepassing ervan in nieuwe contexten!), is een reflectie juist heel dynamisch. Het verandert mee met ervaringen en de vragen c.q. uitdagingen die horen bij een bepaalde levensfase Het spreekt dan ook voor zich dat reflecties niet goed of fout kunnen zijn, juist vanwege hun zeer persoonlijke aard.

Mijn reflectie op de eerste Juz start bij het begin: “Alif, laam, mim. Dit is het Boek waarin geen enkele twijfel is”. Allah (swt) start Zijn Boek, de Quran, met voor ons nietszeggende letters, de alif, laam, en mim. Ons verstand kan niets met deze ‘ruwe data’. Onze zintuigen registreren wel: de ogen zien de letters, het oor hoort de klanken, de mond proeft de letters wanneer de tong zich beweegt van de gehemelte, via de voortanden, naar de beide lippen wanneer de mim wordt uitgesproken.

Maar het verstand, daar waar de zintuigelijke waarnemingen bij elkaar komen en iets zinnigs wordt gemaakt van de waargenomen data, tast volledig in het duister. Deze drie letters vormen geen woord, ze zijn geen onderdeel van een zinsconstructie, het zijn geen zelfstandige voornaamwoorden, geen bijvoeglijke naamwoorden, en zeker geen bijwoorden, lidwoorden, telwoorden of anderszins.

De mens wilt begrijpen, maar is hulpeloos en volledig overgeleverd en afhankelijk van een externe bron, iemand of iets die hem vertelt wat deze letters betekenen en waarom ze hier staan. Het is alsof Allah (swt) de mens deze volledige hulpeloosheid even doet ervaren en dan een statement maakt.

Het is alsof Hij zegt: ‘Voel je de beperking van je verstand? Besef je dat er zaken zijn die, ondanks dat je ze waarneemt, toch niet te begrijpen zijn? Begrijp je dat er dus zaken zijn in het leven waarbij jouw verstand je geen antwoorden kan geven en je behoefte hebt aan iemand of iets die je uit je staat van duisternis en hulpeloosheid kan halen? Weet dan: hier is een Boek waaraan geen enkele twijfel is! Het haalt je uit je verstandverbijstering en leidt je naar antwoorden!’.

Met andere woorden: zowel de woorden van deze Quran, de wijze waarop ze zijn gekozen, geformuleerd en in volgordelijkheid opgenomen in zinnen, maar ook de lagen van betekenissen ervan zijn boven elke twijfel verheven. Elk woord ervan is waar en leidt jou uit de duisternis naar het licht. Als je iets tegenkomst in dit Boek wat je niet begrijpt, waar je over twijfelt, dan is dat een beperking van je eigen verstand en niet de schuld van de Quran. “Vraag de mensen van geïnternaliseerde kennis (ahl-ul-dhikr), als je het niet weet.” (21:7)

Het is na het verkrijgen van dit inzicht dat de woorden van de Quran daadwerkelijk hun impact gaan maken. Deuren van begrip worden geopend, zaken worden helder, en de focus wordt scherp. De maand Ramadan is dan ook niet voor niets de maand van de Quran. Het is het uitgelezen moment om je gefocust bezig te houden met de Quran en alle andere vormen van (religieuze) studie, dhikr etc. op een lager pitje te zetten.

Imam Malik was een Hadith specialist en stopte zijn studie en onderwijs gedurende de Ramadan en focuste zich geheel op de Quran. Imam Shafi’ reciteerde de Quran zestig maal gedurende de gehele maand Ramadan. Imam abu Hanifa reciteerde gedurende de Ramadan één gehele Quran in de ochtend, één in de avond en drie Quran’s gedurende de Tarawih-gebeden in de gehele maand, om daarmee in totaal drieënzestig Quran-recitaties af te ronden.

Imam Bukhari reciteerde één gehele Quran gedurende de dag en voltooide één Quran gedurende drie dagen van Tarawih-gebeden, en kwam daarmee in totaal uit op 40 Quran-recitaties gedurende de Ramadan.

Moge Allah (swt) ons de zegening schenken om ook onze banden met de Quran te versterken gedurende deze gezegende maand!

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Tasneem Sadiq

Hoofddocent Islamitische theologie aan het Minhaj Instituut en tevens docent bedrijfseconomie aan een hogeschool.

Lees andere stukken van