Vier tips om Ramadan het hele jaar te benutten

Ramadan maakt ons mentaal en fysiek sterk voor de rest van het jaar. De vruchten van deze maand pluk je daarom ook zodra de maand voorbij is. Dat is het moment dat we onszelf weer onder de loep nemen en ons afvragen: “Ben ik er beter uit gekomen?”

Indien jouw antwoord ja is, dan staat jou de volgende uitdaging te wachten: “Hoe houd ik dat vast?” Als we ons hierop focussen, kunnen we volgend jaar weer een stap verder komen op onze weg naar de Allerhoogste.

Door continu op deze manier te meten, groeien we stapsgewijs in ons geloof. De Qur’an, onze Leidraad, biedt ons de handvatten waarmee we onze zuivering voort kunnen zetten na ramadan.

In Surah al-Baqarah heeft Allah een heel stuk gewijd aan de maand ramadan (2:183, 185-187). In deze verzen valt het op dat Allah nadrukkelijk vier punten beoogt met de maand Ramadan.

Dit weten we omdat Hij de verzen afsluit met “لعلكم” of “لعلهم”. Met dit woord wordt het doel, de wijsheid of de achterliggende reden van iets aangegeven. Vaak wordt het vertaald als ‘zodat’, ‘opdat’ of ‘in de hoop dat’.

Tip 1: heb taqwa
Hiermee begint en eindigt alles. Dit is de aanbeveling die de Profeten vóór ons deden aan hun volkeren (4:131). Hiermee opent Allah de Qur’an als zijnde: “Een Leiding voor de muttaqun.” (2:2).

Allah schreef het vasten voor zodat we ons bewust worden van onze Schepper (2:183). Bewust van Zijn grenzen, Zijn geboden en verboden en Zijn aanwezigheid in ons bestaan. Dat is wat taqwa inhoudt.

Tijdens het vasten verlaat je hetgeen in oorsprong legitiem, voor niemand anders dan Allah. Het is deze vorm van aanbidding die jouw overgave aan Zijn Goddelijke Wil versterkt en verdiept. Je ondergaat een vorm van fysiek lijden, niet zodat je lijdt, maar om Zijn Wil ten uitvoer te brengen.

Terwijl je hiervoor jouw primaire levensbehoeften opgeeft, wint het spirituele en het hemelse het van het fysieke en het aardse. Het draait om dit zuiveringsproces als we spreken over taqwa.

Houd het vasten aan na de maand ramadan, om jezelf deze ontwikkeling te gunnen. Vast regelmatig op maandag en/of donderdag, of tijdens de witte dagen (13e, 14e en 15e van elke hijri-maand). Dit helpt jou om jouw godsbewustzijn continu bij te stellen.

“En het kleed van godvrezendheid (taqwa), dat is het beste.” (7:26)

Tip 2: wees dankbaar
In dit vers (2:185) noemt Allah voor het eerst, vanuit de volgorde van de Qur’an gezien, de naam ramadan. Hoewel deze maand heel veel verdiensten en voortreffelijkheden heeft, noemt Allah er in dit vers maar één.

Alsof Hij daarmee duidelijk wil maken dat deze éne voortreffelijkheid voldoende is om de positie van deze maand aan te tonen. Het gaat hier om de openbaring van de Qur’an. Allah sluit het vers af door te benoemen dat dankbaarheid het beoogde doel is.

“Waarom zal Allah jullie bestraffen, indien jullie dankbaar zijn en geloven? En Allah is Waarderend, Alwetend.” (4:147)

Zonder de Qur’an had jij nooit kunnen weten wat de Leiding is. Realiseer jezelf dat jij dus enkel met de Qur’an op de Leiding blijft. Is het dus niet iets om dankbaar voor te zijn?

Onderhoud daarom een dagelijkse routine in het reciteren van dit Boek. Dit zal jou bewust maken van de overweldigende gunst van Allah aan jou, namelijk dat juist jij je op de Leiding mag bevinden.

Dit besef schept een dankbare grondhouding bij jezelf. Je leest dagelijks wat de verblijfplaats van de gelovigen zal zijn in het hiernamaals, waar jij dankzij Zijn Barmhartigheid toe behoort. Het had ook anders kunnen zijn…

Je leest hoe Allah jou behoedt heeft voor de volkeren die afgedwaald zijn, waarvan we de tekenen dagelijks waarnemen. Het geeft je een glimp van de onwaarneembare wereld, in al-ghayb.

Wat voor de meerderheid tasten in het duister zal zijn op die Dag, is voor jou helder met het licht van de Qur’an. Vergeet dit Boek daarom niet na ramadan, zodat het jou bij de hand neemt op die Dag waarop jouw ouder(s), je geliefde(n), je kind(eren) en je beste vriend(en) je los zullen laten.

Tip 3: smeek om de Leiding
Het feit dat de Qur’an, onze Leiding, in deze maand geopenbaard is, geeft de maand Ramadan veel eer en waardigheid. Dit is de Leiding waar wij elke dag minimaal 17 keer om vragen tijdens het gebed. Het is de eerste smeekbede die in de Qur’an staat, namelijk in Surah al-Fatihah (1), vers 6. Alles draait om deze Leiding, de hele Openbaring!

In vers 186 van Surah al-Baqarah benadrukt Allah voor ons nogmaals de weg naar die Leiding: Hem smeken. Op het moment dat jij in jouw gebed zegt: “Leid ons op het rechte Pad.”(1:6) Weet dan dat jouw Heer reeds heeft geantwoord met:

“Ik ben dichtbij. Ik beantwoord het smeekgebed van de smekeling wanneer hij Mij roept. Dus laat hen Mij aanroepen en in Mij geloven, zodat zij rechtgeleid kunnen worden.” (2:186)

Er is geen leiding behalve middels Allah. Dus vraag Hem, smeek Hem, zoek direct contact met Hem! Dat is een teken van Leiding. Behoud deze relatie met jouw Heer na ramadan, en zorg dat je gedurende de dag momenten inbouwt die alleen zijn voor jou en jouw Schepper. Dat is de ultieme bevrijding van al jouw dagelijkse, tijdelijke, nietige beslommeringen.

Tip 4: wederom, heb taqwa
Allah eindigt deze paragraaf over ramadan zoals Hij het begon, met taqwa (2:187). De grote doelen, de hemelse niveaus, de voortreffelijke eigenschappen en al het goede is te bereiken met een heel simpel stapje: het beheersen van je maag en geslachtsdeel, oftewel jouw lusten.

Met de beheersing van deze twee leer je jouw hart beter onder controle te krijgen. Het hart is waar taqwa zich huisvest. Zodra je jouw hart in het gareel hebt gekregen, heb jij jezelf meester gemaakt van jouw hele lichaam, daar het hart het centrum is. De rest zal vanzelf volgen.

Vasten is een effectieve manier om tot het hart te komen. Het leert je namelijk om je focus te verleggen naar jouw tong, je gedrag en zelfs je stemming. De beloning van het vasten hangt hier nauw vanaf.

Het vasten kan namelijk – vanuit fiqhi perspectief – geldig zijn, door niet te eten, niet te drinken en geen geslachtsgemeenschap te hebben, terwijl hier geen beloning tegenover staat, omdat de beheersing van jouw uitingskanalen onder de maat is.

Oftewel, hier kijk je verder dan halal en haram (lees: fiqh) en leer je jezelf te begeven in vroomheid (al-ihsan), de parel van de aanbidding.

“[…] Als zij maar godvrezend zijn (taqwa), geloven en goede werken verrichten; en weer godvrezend zijn en geloven; en weer godvrezend zijn en goed doen (ihsan). En Allah houdt van de muhsinun.” (5:93)

Dus reciteer het Boek waar de Leiding mee begint, smeek in gebed voor standvastigheid hierin en vast de dagen om het hart te versterken. Houd hieraan vast na ramadan om de vruchten van deze maand vers te houden gedurende het jaar. Moge Allah jullie en mij helpen Hem te aanbidden op de manier die Hem behaagt.

Zo kwam de maand ramadan, om ons middels het vasten en het reciteren, het bidden en het schenken, te leren dit leven succesvol te doorstaan. 

Zuivering en vergeving door te voldoen aan een simpel schijnende vraag: “Stop met eten en drinken en geef wat rust aan je maag.” 

Een vraag die haar onderliggende schatten en geheimen pas laat ontluiken, nadat godsvrees het hart doordringt in al zijn daden en gebruiken. 

Open en verruim je borst voor eenieder die fronst en negeert, kijkend naar de hemel terwijl je smeekt: “O Heer, genees zijn innerlijke wond dat zweert.” 

Elke nacht de schoonheid van de openbaring die keer op keer het donker verlicht, Woorden van de Almachtige, de onuitputtelijke bron van kennis en inzicht.

Hemelse poorten openen om de gebeden van de nacht toegang te verlenen, en de Heer die naar de eerste hemel daalt, terwijl Hij zegt: “Mijn dienaar, vraag en Ik zal jou geven.” 

Heb jij omwille van Hem met uitgestrekte handen durven te schenken, of wakkerde jouw aard bij elk bedrag een langdurig proces van denken? 

Dit was het dan, het gouden moment om te streven naar de hoogste rangen en de beste treden, zonder de beïnvloeding van de duivel en zijn bendeleden. 

En nu is de maand inmiddels aan ons voorbij gevlogen; vaarwel, zoals je begon, eindigde je voor onze ogen.

 Bron afbeelding

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Hamza Akkar

Geestelijk verzorger en theoloog drs. Hamza Akkar heeft zijn beroepsmatige leven gewijd aan maatschappelijke problematiek. Hij staat met beide benen in de samenleving, is actief in allerlei welzijnsorganisaties en geeft binnen de Islamitische Pedagogen- en Psychologenpraktijk (IPeP) geestelijke verzorging, relatietherapie en trainingen, onder meer over interculturele communicatie. Zijn stijl kenmerkt zich door een open en enthousiasmerende no-nonsense houding waarbij hij niet terugdeinst voor de 'grote' onderwerpen en taboes binnen de gemeenschap en het formuleren van antwoorden hierop vanuit zijn theologische en academische achtergrond. De combinatie van intensieve scholing op zowel islamitisch gebied als in de zorgverlening maakt dat hij goed weet wat er speelt en hoe hiermee om te gaan. Daarnaast heeft hij als eerstegraads docent levensbeschouwing van zijn hobby een vak gemaakt door in het onderwijs dichtbij de jonge generatie te staan.

Lees andere stukken van Hamza