Voorpagina Samenleving

Met het coronavirus moeten we ook ongelijkheid bestrijden

, 23 maart 2020, 2 reacties

Mijn overgrootmoeder heeft in de jaren 20/30 twee van haar kinderen in dezelfde week moeten begraven. Er heerste een tyfus epidemie. Deze zoon en dochter, beiden pubers, waren de steunpilaren van het gezin. Epidemieën en je naasten in dezelfde week begraven; voor de uitbraak van het coronavirus was dat een ver van mijn bed show.

Gebeurtenissen die we in geschiedenisboeken lezen of voorkomen in Afrika en Azië, maar niet hier. Toch zitten we vandaag met de coronacrisis in een haast onwerkelijke situatie. De bubbel waarin we leefden is aan het barsten. We zijn niet onsterfelijk of onschendbaar en de samenleving is niet maakbaar.

Ongelijkheid in risico’s

De sterfgevallen zijn onvermijdelijk, maar in welke mate? Het virus zelf maakt geen onderscheid tussen banksaldo, klasse, leeftijd, geloofsovertuiging, kleur, genderidentiteit etc. Maar er is wel een enorme ongelijkheid wat betreft de blootstelling aan het risico om besmet te worden.

Maatschappelijke en soci-eco ongelijkheid hebben we altijd al gehad. Sinds het laatste decennium groeit deze ongelijkheid tot zelfs excessieve en onmenselijke niveaus. Het coronavirus laat nogmaals zien hoe die ongelijkheid doorwerkt in het dagelijks leven van mensen.

Een simpel voorbeeld: het hamsteren. Alleen zij die genoeg geld hebben kunnen hamsteren. Mensen die van het minimum moeten leven of slechts leefgeld ontvangen hebben die luxe niet. Zij moeten helaas wel elke week naar de supermarkt en vergroten daardoor de kans op besmetting.

Thuis blijven is niet voor iedereen

Of wat dacht je van thuis werken? Niet iedereen kan het zich veroorloven om thuis te blijven, denk aan de schoonmakers. Daarnaast betekent flexibilisering van de arbeidsmarkt bestaansonzekerheid voor velen: niet werken betekent ook letterlijk geen brood op de plank.

Of wat dacht je van mensen die in distributiecentra werken die al voor de coronacrisis bekend stonden om de uitbuitingspraktijken? Die kunnen het zich niet veroorloven om thuis te zitten en vergroten de kans om besmet te raken.

Of wat dacht je van ouders die nu hun kinderen thuis moeten onderwijzen? Niet iedereen heeft daar de tijd, vaardigheden en cultureel kapitaal voor. Leuk, het digitale tijdperk, maar niet iedereen heeft de luxe om een laptop of tablet aan te schaffen.

Laat staan als je meerdere kinderen hebt. Tegelijkertijd zijn er mensen die het zich kunnen veroorloven een oppas te regelen of zelfs een bijlesdocent.

Radicale verandering

De uitbraak van het coronavirus legt nogmaals goed weer hoe het gesteld is met de sociaal-economische ongelijkheid, hoe dit door werkt op het dagelijkse leven van burgers en hoe dit nauw vervlochten is met gezondheidssituatie van burgers.

We moeten ons afvragen of we als mensheid op dezelfde voet verder willen gaan in een post-coronatijdperk. Radicale verandering is hard nodig.

Straks is dit hopelijk voorbij, maar zoals mijn goede FB vriend Mohammed el Khalfioui al heeft gesteld: er gaat een rekening komen, en zoals het ernaar uitziet zullen de zwakkeren van de samenleving deze rekening moeten betalen.

Als we de coronacrisis achter de rug hebben, dan moeten we niet opgelucht adem halen en denken dat we onze levens weer kunnen oppakken. Het virus zal niet helemaal verdwijnen, de socio-eco ongelijkheid ook niet.

Het fundamentele verschil is dat de laatste geen natuurwet is, maar het resultaat van politieke keuzes. Die kunnen we beïnvloeden.

Ibtissam is een sociologe en scherpzinnige commentator. Haar promotieonderzoek gaat over de religiebeleving van eerste en tweede generatie Marokkaanse Nederlanders.

Lees andere stukken van Ibtissam