Coronacrisis: je privacy of je leven?

Is de Europese aanpak van de coronacrisis wel ambitieus genoeg? Waarom lijkt het Verre Oosten beter te anticiperen op deze pandemie? En is er zelfs in het debat rondom corona-apps en privacy sprake van westerse superioriteit?

Mislukte Europese integratie

Weinig Europese landen hebben de bestrijding van het coronavirus glorieus kunnen vieren. West-Europa is zelfs momenteel het epicentrum van deze pandemie. Tijdens de crisis bleek nog een inhaalslag nodig te zijn in het beter voorbereiden, plannen en coördineren van een dergelijke pandemie.

Italië, als deel van de EU, staat momenteel voorop in deze tragische race en overstijgt koploper China. Is de politieke integratie, waar de Europese Unie altijd voor pleitte, hiermee officieel mislukt? Waarom ontvangt Italië donaties van medische voorraden uit China, voordat deze uit Duitsland verstuurd worden? 

In het Europese beleid rondom volksgezondheid is geen sprake is van één concrete centrale aanpak. Het komt er technisch gezien op neer dat lidstaten zelf bepalen hoe de gezondheidszorg in eigen land wordt georganiseerd. De EU helpt lidstaten alleen waar nodig.

In verscheidenheid verenigd?

In tijden van crisis kan de EU een coördinerende en ondersteunde rol op zich nemen, maar ook dit is vrijblijvend van aard.  Prima facie zou dit gewoon door de beugel kunnen, met het argument dat een zelfstandige aanpak begrijpelijk is. De context van elk land is en blijft immers verschillend.

Maar de Unie lijkt zelfs geen fundamentele bedreigingen voor de gezondheid van haar burgers te kunnen beheersen, of leden helpen die dat niet alleen kunnen. Dan kan in mijn optiek de algemene bijdrage van de Unie in twijfel worden getrokken.

Een ding is in ieder geval zeker. De EU doet tijdens deze pandemie geen eer aan haar motto “In verscheidenheid verenigd’’.  

Taiwan: collectivistische aanpak

De verontrustende “Wait and see’’ aanpak waar Europa voor heeft gekozen kent een tegenligger in het Verre Oosten.  Landen in Azië, waaronder Taiwan, leken eerder voor een collectivistische aanpak te kiezen met testen, informeren en big data als rode draad.

Taiwan ligt 81 mijl verwijderd van de Chinese kust. De verwachtingen omtrent het coronavirus waren niet hoopvol, door de nabijheid en het aantal vluchten met buurland China.

Maar volgens de Johns Hopkins COVID-19 global cases map heeft Taiwan, tot heden, slechts 428 gevallen van Covid-19. Waarvan 6 overledenen en 264 herstelde patiënten. Welke stappen heeft Taiwan genomen om deze race tegen de klok te winnen?

Big data en pro-actief testen

Taiwan heeft haar lessen geleerd uit de dodelijke SARS-epidemie van 2003. Met een combinatie van big data, economische noodmaatregelen en transparante communicatie werd corona, in een vroeg stadium, al uitgedoofd.

Door middel van real-time alerts tijdens een ziekenhuisbezoek werd het mogelijk om ‘case identification’, gebaseerd op reisgeschiedenis en het medische dossier van de desbetreffende persoon, te genereren. QR-technologie werd ingezet om gezondheidssymptomen van reizigers te classificeren.

Verder zet de overheid veel in op persoonlijke communicatie. Dagelijks krijgen burgers wat vragen over hun gezondheid. Door het koppelen van die informatie en gps-gegevens kan heel gericht advies worden gegeven om binnen te blijven.

Het gebruik van deze coronavirus-screeningsmethoden blijkt een efficiënte manier om de verspreiding te remmen en te monitoren. Ik hoor jou nu al afvragen waarom Nederland niet voor een dergelijke aanpak kiest.

Corona-apps en privacy

Veel Europese landen, waaronder Nederland, lijken de laatste tijd het licht gezien te hebben. Ze neigen meer naar een ‘geavanceerde’ strategie om deze uitbraak in te dammen. De zogeheten ‘corona-apps’ zouden kunnen helpen dit virus te vertragen. Maar ze zorgen tegelijkertijd ook voor veel bezorgdheid.

Want hoe zit het met de privacy van de gebruikers? En zijn dergelijke apps wel nuttig als niet iedereen ze gebruikt? Het feit dat deze ethische vraagstukken rondom privacy momenteel hoog op de agenda staan, is alleen maar positief. Zou je denken…

Volgens de GDPR-bepalingen en de EU Charter of Fundamental Rights (Article 52) is het recht op gegevensbescherming een fundamentele noodzaak, maar geen absoluut recht. Het zou namelijk ook in evenwicht moeten zijn met andere grondrechten van de EU. Zoals het recht op leven en gezondheidszorg.

Loopt de geloofwaardigheid van de GDPR door deze discussie gevaar? En bestaat er eigenlijk nog zoiets als ‘echte’ privacy in dit digitale tijdperk?

Westerse superioriteit

Of het nou gaat om persoonlijke foto’s, pikante gesprekken die jij voert, gezondheidsinformatie of financiën: nothing can remain perfectly private. Snowden maakte dit punt eerder al. Het knaagt aan me, want op dit moment wordt de verkeerde discussie gevoerd.

Wat vindt de Nederlandse burger nou écht van deze app? Krijgt deze burger genoeg informatie om een weloverwogen beslissing te kunnen maken? Of zal de kracht van empathie misbruikt worden?

De klap op de vuurpijl blijft voor mij toch dat, zelfs in deze discussie, sprake is van westerse superioriteit. ‘’De coronacrisis mag geen excuus zijn voor een big-brother maatschappij, het mag er niet aan toe gaan zoals in China.’’

Maar waarom kiest de Nederlandse overheid niet voor een decentrale aanpak, zoals ook opgeroepen door de EU? Waarbij gegevens niet in één centrale database worden opgeslagen en de gebruiker controle blijft houden?

Waarom blijft de overheid de samenwerking opzoeken met commerciële partijen? En waarom wordt de testcapaciteit niet vergroot, en data weggeschreven in een Blockchain?

Never waste a good crisis

Privacy reikt veel verder dan de vraag omtrent opslag van data en anonimisering. Want waar ligt de scheidingslijn tussen individuele vrijheid, collectief belang en solidariteit? Accepteren we dat we -tijdelijk- in minder privacy zullen leven, maar hoe tijdelijk is tijdelijk dan?

En het zou naïef zijn te denken dat verzamelde data, een heuse schatkist, na deze crisis door overheden wordt vernietigd. Zoals Winston Churchill ook zei: “Never waste a good crisis.”

Nou maar hopen dat er tijdens deze ‘intelligente lockdown’ ook een ‘intelligente corona-app’ wordt ontwikkeld… Maar wat kies jij anders: je privacy of je leven?

Bron afbeelding: Joshua Sortino,  Unsplash

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Oumaima Hajri

“Een nomade verdwaald in het westen”, dat is hoe zij zichzelf identificeert. Geboren en getogen in Twente, maar sinds een paar jaar de beste keuze gemaakt door te verhuizen naar de mooiste stad van Nederland: Amsterdam. Hart en ziel liggen begraven in Noord-Afrika, om precies te zijn ergens in de Sahara. Wordt gezien als introvert, maar kan uren door blijven praten over Chinese politiek. Heeft toevallig ook een fascinatie voor het verre oosten, is grote fan van Sun Tzu, maar hoopt stiekem toch op een dag te mogen settelen in de Levant. Door de beelden van AL-Jazeera waarmee zij is opgegroeid, is zij overgevoelig geworden voor onrechtvaardigheid. Haar roeping heeft zij gevonden in de sociale wetenschappen. Ze is afgestudeerd politicologe, met een interesse in internationale betrekkingen en alles wat met veiligheidsvraagstukken te maken heeft (lees: cyber). Heeft daarom een diepe sprong gemaakt in het wereldje van de technische back-end, door momenteel de MSc Data Science te studeren.

Lees andere stukken van Oumaima