Na het fijne studieweekend in april 2010, kwam Sheikh Mouaz uit Syrië op uitnodiging van Deen Source Retreats weer naar Nederland. In Ridderkerk, in de Molukse moskee ‘Bait al Rahmaan’ (Huis van de Barmhartige) kon ik mijn zinnen weer verzetten. Ik had duidelijk behoefte aan een aantal momenten van reflectie, wat (vegetarische) kippensoep voor de ziel en wat nederigheid in deze arrogante tijden van het almachtige Ik. Hier volgt een erbarmelijke poging om de dag weer te geven.
Tussen het lezen van een irritant boek vol platitudes en een tamelijk liefdeloos boek, probeer ik een tussentijdse balans op te maken. Ik heb liefde voor de islam. Ik heb liefde en broederschap voor vele moslimbroeders en -zusters en behoorlijk wat liefde voor mensen in het algemeen. Mocht je cynisch ingesteld zijn: er zit geen dubbele tong of valse trots achter. Tussen mijn realistische momenten probeer ik enkel wat idealisme in te bouwen.
Zo was ik zaterdag weer in Ridderkerk, in de Molukse moskee ‘Bait-al-Rahmaan’, voor een serie lezingen/workshops van Sheikh Mouaz al Khatib, uit Damascus, georganiseerd door ‘Deen Source Retraites’. Ik bevond mij tussen een hoop bekende gezichten en ook wat nieuwe mensen. De lezingen waren grotendeels als vorig jaar – verzorgd, met een strakke basis, waarvandaan veel meanderende momenten volgden.
Ditmaal had de Sheikh ook wat visueel materiaal meegenomen.Een kort filmpje over de liefde: een kosmisch filmpje waarin de aarde werd gepositioneerd in het heelal en er vervolgens steeds verder werd uitgezoomd, waardoor een mens enkel nederigheid kan ervaren.
Daarnaast viel me op dat de Sheikh fel van toon was. Dat hoeft niet verwondering te wekken – de naam ‘Arabische Lente’ suggereert weliswaar frisheid en vrolijkheid, maar de realiteit is dat ook Syrië het toneel van vele misstanden is. Doden, gewonden, vermisten. De offers die mensen daar brengen zijn niet mis te verstaan.
Inhoudelijk bleef hij echter dicht bij zijn basis. We begonnen met wat losse, introducerende gedachten over materialisme en hoe het als een sluier over de huidige wereld is gedrapeerd, hiermee het spirituele leven blokkerend.
Ook ging het over de erfenis van de Oude Grieken op religieus gebied (niet de wetenschappelijke bijdragen dus) en de invloed hiervan op het Christendom en indirect op de islamitische gemeenschap. Hierbij kwamen we steeds drie zaken tegen: de verheerlijking van het zelf (het individu boven alles, de oma die alleen sterft in huis en pas dagen of weken later wordt gevonden), van seksualiteit zonder basis van genegenheid (denk: porno en zijn verslavende werking) en onnodig afstompende naaktheid (denk: de zwoele facebook pose).
Dit komt misschien wat rauw op het dak, maar het mooie van Sheikh Mouaz is dat deze uitspraken niet licht gedaan worden en strak in hun context plaats nemen. Vervolgens werd verderop in de lezing de moslim namelijk gemaand tot nederigheid – het simpelweg volgen van kleine regeltjes is niet voldoende. Het oordelen over de ander leidt tot hoogmoed, maar je bent juist op zoek naar zuivering van jezelf. Verplaats je in de ander – verzin zoveel mogelijk excuses voor de ander – en wees nederig.
De basis van de islam zoals we die kennen (de 5 pilaren: de getuigenis, het gebed, het vasten tijdens ramadan, de zakaat en de hajj) dienen een hoger doel: hoesnoe-l-khuluq (het hoogtepunt van ethisch gedrag, een krachtige moraal, goede omgangsvormen) is als het dak van het huis en dat dient overeind te worden gehouden met deze pilaren. De 5 plichten vallen in het water als ze je geen beter mens maken. Ze zijn je fundament in ware zin van het woord.
Vervolgens draaide de Sheikh er geen doekjes meer om: om kennis op te doen, hoef je niet ver te reizen, je moet enkel een stap opzij doen om hetgeen te laten waar je zonder kunt, maar waarvan je jezelf hebt overtuigd dat je het nodig hebt. Laat dat ego maar varen, laat die pseudoverslaving maar wegrollen, laat die asociale media, laat de mee-eters, valse idolen – Ja, Justin Bieber ook – en andere onzin.
Uiteindelijk waren we waar we wezen moesten: de opbouwende fase. Wat je verwacht van een goede broeder of zuster, moet je allereerst van jezelf verwachten. Hier volgden we een stuk van Imam Al-Ghazali over broederschap waar de volgende vijf kenmerken bijhoren: wijsheid, goede omgangsvormen, het laten van zonden (of op zijn minst anderen er niet toe aansporen of ermee te koop lopen), vrijgevig zijn en niet gehecht aan bezittingen (geef het weg voor de ander wist dat hij/zij deze nodig had) en niet iemands geloof en overgave proberen te veranderen of aan te tasten.
Uiteraard betekent dit niet dat je enkel vrienden zou kunnen of mogen zijn met moslims want de Qur’an laat je wel een christelijke of joodse vrouw huwen, maar zou je dan niet een grote mate van vriendschap kunnen delen? Natuurlijk wel! Je kunt echter wel die verdieping van je vriendschap en liefde voor elkaar in de islam vinden – het is als het ware de krent in de pap. Sheikh Mouaz vulde dit echter aan met voorbeelden van gedrag van niet-moslims, dat moslims zelf ook na zouden moeten streven omdat het typisch van de islam is (maar niet altijd van de moslims als je begrijpt wat ik bedoel). Nederigheid, daar draait het om.
Na de ‘wahhabi’-haat van mijn recentste leesmateriaal en met het vooruitzicht dat ik de komende maanden nog wel wat soefi-afkeer op mijn curriculum heb staan, kwam deze liefdevolle zaterdag mij goed van pas, godzijdank. Haat is ook een vals idool en ik laat haar gaarne varen…
Noureddine Steenvoorden
In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.Lees andere stukken van
5 Reacties op "Van de fundamenten en het dak"
Mooi stuk, Noureddine. Klinkt als een bijzondere dag en een bijzondere man. Mooi dat hij ondanks de narigheid in zijn land nog zoveel positiefs weet over te brengen. Ik hoop van harte dat hij en zijn medeburgers vrede en vrijheid zullen kennen.
Zo’n Sheikh die braaf zijn lesjes blijft opdreunen hoewel de burgers in zijn land op straat worden dood geschoten door de overheid heb ik wel mijn bedenkingen bij. Maar ik heb natuurlijk makkelijk praten en hoef niet terug naar Damascus. Toch komt het nogal wereldvreemd over.
Beste Simon, we hoeven niet allemaal op de barricaden. Sommigen komen achter de schermen of in de opbouwfase erna meer tot hun recht.
Nourreddine, bedankt voor dit verslag. De passage over Grieken en Christendom begrijp ik niet goed. In mijn visie moest de mens eerst z’n ego ontwikkelen om überhaupt aan nederigheid te kunnen denken. We kunnen het daar nog wel eens over hebben.
Sheikh Mouaz is afgelopen vrijdag gearresteerd, herinner hem aub in je dua’s.
@simon: Dit komt door zijn actieve rol in de vraag naar gerechtigheid voor alle Syrische burgers dmv. zijn artikelen, het ondertekenen van de declaratie aan het Syrische volk, interview op Al-Jazeera, enz. Actiever zul je ze niet kunnen vinden.
Pingback: Mouaz al-Khatib gearresteerd | Wijblijvenhier.nl