Roukayya Oueslati is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl
Telkens wanneer zij een vuur ontsteken dat tot oorlog leidt, dan dooft God het (Koran 5:64)
Gedreven door een ongekende nieuwsgierigheid naar de vorming van een nieuwe Joods-Christelijk Islamitische traditie in Nederland, heeft de arabist Jan-Jaap de Ruiter de essaybundel Statistieken der religies geschreven.
De in het oog springende aanwezigheid van de Islam in Nederland is zeer recent en daarom kan er nog niet van een Islamitische traditie gesproken worden. Overigens is het volgens de Ruiter aannemelijk dat een dergelijke traditie gevormd zal worden.
“Want wat de toekomst ook brengen moge en of we het willen erkennen of niet: In dit land gaat zich een Joods-Christelijk-Islamitische traditie ontwikkelen.”
De Ruiter ergert zich aan de verkettering van de Koran en de moslims en aan het ophemelen van de Joods-Christelijke traditie, terwijl zij in essentie niet veel van elkaar verschillen. In de essaybundel wordt getoond hoe zowel het Oude en Nieuwe Testament als de Koran zich uitspreken over gemeenschappelijke thema’s. Hoe wordt er in deze bronnen geschreven over mannenliefde, barmhartigheid, dieren en zondaars? De bevindingen worden verbonden met heersende vragen en gedachten die tot op de dag van vandaag leiden tot verhitte discussies over integratie en de verenigbaarheid van verschillende culturen en religies.
De analyse die gebruikt wordt om een beeld te vormen van wat de diverse heilige geschriften te melden hebben over een bepaald thema, is de analyse van de statistiek. Hoe vaak komt een bepaald woord of begrip voor in dit of dat heilig boek? Komen de woorden of begrippen relatief even vaak voor in het Oude testament, Nieuwe Testament of Koran, of zijn er beduidende verschillen? Aan de hand van het aantal keren dat een woord voorkomt in een heilig geschrift wordt geconcludeerd hoeveel belang er aan het thema gehecht wordt.
Maar het is ook juist deze statistische methode, die er voor zorgt dat er een zeer beperkt beeld gecreëerd wordt van de drie religies. Zo wordt er gekeken hoe vaak het woord Jihad voorkomt in de Koran, wat slechts vier maal is, maar wordt het woord qitaal achterwege gelaten, wat beduidend vaker voorkomt en tot dezelfde categorie behoort. Dit kan mogelijkerwijs leiden tot verkeerde conclusies. De schrijver is zich hiervan bewust, maar heeft genoeg van de structurele negatieve beeldvorming rond de Islam, die afgeschilderd wordt als een extreem gewelddadige leer. Daarom probeert hij in zijn essaybundel aan te tonen dat “de vergevende God van de Koran de balsem is op de verzuurde en verbitterde Joods-Christelijke ziel.”
De essays zijn amusant om te lezen, maar blijven erg aan de oppervlakte. Voor wie zich serieus in het onderwerp wil verdiepen en de verschillende kwesties scherper in beeld wil krijgen, blijft bestudering van andere literatuur noodzakelijk.
Roukayya Oueslati (19) studeert Algemene Gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Haar grote passie is reizen en daarnaast leest zij graag.
12 Reacties op "Boek: Statistieken der religies"
Vond het een leuk boekje. Erg snel doorgelezen en interessant om de opvattingen van een ‘ongelovige’ te lezen over de ‘gelovige kwesties’. Vanuit een neutraal standpunt genomen, dat een heldere mening achterlaat.
ik heb eens een lezing van de beste man meegemaakt. hij is ontzettend grappig, maar laat zich in zijn positivistische kijk op islam soms wel een beetje meeslepen.
zo’n vergelijkend warenonderzoek is echter wel ontzettend nuttig, want het ontneemt racisten, fundamentalistische seculieren en bepaalde politici ontzettend veel ammunitie.
en het biedt op een bepaalde manier ook goed tegenwicht tegen klassieke vormen van koranexegese/tafsier waardoor er geen zwartwit beeld van de religie kan ontstaan.
dus dank aan Janjaap de Ruiter!
Volgens mij heb ik een andere koran want in mijn koran kom ik geen vergevende god tegen. Enkel eentje die Joden en Christenen vervloekt.
@Patrick:
Dan lees je wel heel selectief OF (wat erg onwaarschijnlijk lijkt) heb je inderdaad een andere versie dan die de moslims hanteren.
“Daarom probeert hij in zijn essaybundel aan te tonen dat “de vergevende God van de Koran de balsem is op de verzuurde en verbitterde Joods-Christelijke ziel.”
Deze gotspe is tegengesteld aan hoe ik de zaak zie. Ik ga het boek kopen en lezen! Bedankt voor je tip, :-)
@ censuur:
Met een een lied op de lippen stel ik vast dat er nauwelijks nog censuur is! Ik weet niet wat heeft geleid tot deze stap, maar het is fijn om te zien dat de betogen, waarin ik echt mijn hart leg, niet meer worden gewist on sight.
Een lastig te plaatsen, maar aangename vaststelling.
Enkele opmerkingen: (1) volgens mij heeft zo’n statistisch onderzoek alleen maar zin indien men eerst aantoont dat er een relatie is tussen het aantal maal dat zo’n woord vookomt en de belangrijkheid van het desbetreffende begrip in de joodse/christelijke/islamitische theologie;
(2) statistiek op zich toont niet aan welke betekenis een woord heeft, en welke verschillen in betekenis er zijn tussen de ene en de andere godsdienst;
(3) Men spreekt nu wel van een joods-christelijke traditie, maar laten we niet vergeten dat christelijke Europeanen joden tot de holocaust hebben gemarginaliseerd.
(4) Een joods-christelijk-islamitische traditie houdt o.m. in dat moslims iets zouden willen leren van de wijze waarop het christendom zich in Europa heeft ontwikkeld.
(5) Zelf denk ik dan met name aan hoe Europa zich heeft ontwikkeld van een dominante christelijke cultuur met een leidende positie voor geestelijken naar een plurale cultuur waarin geloof vooral een prive-zaak is. Kennis hiervan lijkt me cruciaal voor het van de grond komen van een joods-christelijke-islamitische traditie.
(6) De verkettering van de Koran en moslims komt voornamelijk voort uit angst. Enerzijds angst voor de fundamentalisten, die niet schromen geweld te gebruiken als hen iets tegenstaat, zoals de Amerikaanse heerschappij in het Midden-Oosten, een film waarin Koranteksten op vrouwenlichamen zijn geschreven om duidelijk te maken hoe die teksten geweld tegen die vrouwenlichamen legitimeren; of cartoons. Anderzijds angst voor een geloof dat een maatschappelijke inrichting eist volgens aanwijzingen die 13 eeuwen oud zijn. Voor dat laatste zijn de volgelingen van Ataturk in Turkije trouwens ook beducht, dus helemaal irrationeel zal die angst niet zijn.
(7) Voor het overige, komt de verkettering van de Koran en moslims m.i. voort uit hetzelfde soort minachting dat een moslim uit een stad als Dar el-Beïda (Casablanca) of Ankara heeft voor een boer uit een of ander gehucht. Met dit verschil dat voor de Westerling die boer en zijn plattelandsislam ‘de’ moslim en ‘de’ islam vertegenwoordigt, aangezien hij geen andere kent.
(8) Daarnaast bestaat er nog zoiets als gezonde kritiek der ideeen, waaronder ook de godsdienstkritiek valt. Die heeft een lange Europese traditie, teruggaand tot minstens de 16e eeuw. En waarom zou de islam verheven zijn boven dezelfde godsdienstkritiek die ook jodendom en christendom te beurt is gevallen? Indien de islam inderdaad de waarheid vervat, zou ze die proef immers met glans moeten kunnen doorstaan.
Ik ben hen met Nouredinne eens dat het een nuttige stap is om bepaalde religies eens te vergelijken.
Maar zoals andere zeiden: met statistieken kun je alles doen en of er inderdaad een band is tussen hoe vaak en bepaald woord voorkomt en de belangrijkheid van dat thema is maar de vraag.
Daarnaast, je kunt die man amper neutraal noemen. Hij zegt wel dat die niet gelovig en neutraal is, maar neutraal is die zeker niet als die de volgende lezing gaat geven:
“Op dinsdag 6 juni 2006 vindt plaats:
“De warmte van de Koran. Een koel bad in verhitte tijden”
Jan Jaap de Ruiter (Universiteit van Tilburg)”
Natuurlijk is het boekje beperkt. Er is alleen naar de Koran en het Oude en Nieuwe Testament gekeken. Het tellen van woorden is een gebruikelijke methode om te bepalen hoe belangrijk bepaalde thema’s zijn. De gedachte is dat iets wat vaker genoemd wordt belangrijker is dan iets wat minder vaak genoemd wordt. Maar uiteindelijk doet De Ruiter dus alleen maar uitspraken over de aanwezigheid van thema’s in geschriften en NIET over hoe zowel de christelijke als de islamitische leer in de praktijk wordt gebracht. Welke thema’s vinden moslims en christenen zelf het belangrijkst? Hoe gaan ze in de praktijk om met bepaalde thema’s etc. Dus de Ruiter kan zich wel ergeren aan de verkettering van de Koran en moslims, maar met zijn boekje heeft hij hooguit een bijdrage geleverd om het eerste (de verkettering van de Koran) tegen te gaan.
O, die laatste zin was wat kort door de bocht. De Ruiter heeft GEPROBEERD een bijdrage te leveren om de verkettering van de Koran tegen te gaan. Of hij daarin geslaagd is weet ik natuurlijk niet.
Waarom wordt er helemaal NIET gesproken over de atheisten en agnosten in dit land, toch goed voor zo’n 30 procent als ik me niet vergis????
Die staan niet in het brandpunt van het geweld, over chistenhonden hoor je ook niks. Die veroorzaken geen rampen en zijn nieuwstechnisch dus niet interressant.