Nusrat Fateh Ali Khan (1948-1997)

A Voice from Heaven. De kenners weten dat ik het heb over niemand minder dan Ustad Nusrat Fateh Ali Khan. De legendarische qawwali-zanger van Pakistaanse afkomst met een wereldpubliek. Vandaag is het precies 9 jaar geleden dat hij kwam te overlijden aan een hartstilstand in London op 49-jarig leeftijd.

Nusrat was geboren in een familie die al zes eeuwen lang de beste qawwals (qawwali-zangers) heeft voortgebracht. Na het overlijden van zijn vader, Ustad Fateh Ali Khan, was hij de aangewezen opvolger. Midden jaren zestig kreeg de 17-jarige Nusrat onder toezicht van zijn oom een zeer ervaren muziekgroep met zich mee. Veertig dagen na het overlijden van zijn vader had hij al zijn eerste optreden. Met de jaren kreeg deze tiener meer ervaring en 1971 is het jaar waarin hij zijn eerste publieke optreden maakte als leider van de qawwali groep.

De getalenteerde Nusrat maakte kort erna zijn eerste hit met ‘Haq Ali Ali’. Een qawwali over Ali (ra), de metgezel van de profeet Mohammad (saw). Sindsdien heeft zijn carriere een vogelvlucht genomen. Hij werd regelmatig uitgenodigd in Engeland, met een groot Pakistaans/Indiaas gemeenschap, en werd niet lang daarna ontdekt door de Britse Peter Gabriel. Samen maakten zij maar liefst 7 albums in verschillende muziekstijlen. Nusrat zijn bekendheid in het Westen groeide behoorlijk. Dit resulteerde in samenwerkingen met Eddie Vedder (Pearl Jam), Jeff Buckley, Micheal Brook (album Night Songs, nominatie Grammy Award). Daarnaast heeft hij ook bijdrages geleverd in zowel Hollywood als Bollywood films en een aantal jaar muziekles gegeven op de University of Washington’s School of Ethnomusicology. Parallel hieraan bleef hij concerten van gemiddeld 4 uur lang geven op topniveau van Japan tot aan de VS met fans uit alle lagen van de samenleving.

Qawwali is een eeuwenoude muziekvorm die zijn oorsprong kent in Perzië. Khwaja Moinuddin Chisti (ra) heeft het vervolgens in het huidige India gecombineerd met de destijds heersende muziekstijl. Hiermee wilde hij bij de mensen op een toegankelijke wijze de Islam introduceren. Het zijn de teksten die centraal staan bij qawwali. Dit kunnen lofliederen zijn over God, de profeet Mohammed (saw), zijn metgezellen en andere bekende persoonlijkheden en spiritualisten uit de Islamitische geschiedenis.

Daarnaast zijn ook ghazals en kafi’s (pdf) veelgebuikte teksten, deze gaan over het leven en liefde, interpreteerbaar zoals je het zelf wilt. De teksten bevatten veel wijsheid en dienen veelal als kritisch spiegel jegens jezelf of de maatschappij. Een voorbeeld:

Tear down the Mosque, tear down the temple
Tear down every thing in sight
But don’t (tear down) break anyone’s heart
Because God lives there
– Bulle Shah (1680-1758)

Nusrat Fateh Ali Khan heeft in allerlei stijlen gezongen waarmee hij geschiedenis heeft geschreven. Persoonlijk ben ik helemaal weg van zijn traditionele qawwali-style, dan praat ik over qawwali’s uit voornamelijk de jaren ’70 en ’80. Het hoge gehalte aan improvisatie is hetgeen mij het meest aantrekt. Nooit lijken twee optredens (met dezelfde tekst) op elkaar, dit komt door de vele variaties die mogelijk zijn in qawwali. Veel van de gezongen teksten hebben veel invloed op mij gehad en mij bewuster doen worden over mijn moslim zijn.

Helaas heb ik de maestro himself nooit live kunnen meemaken. Hij heeft meer dan 6000 concerten gegeven in zijn carriere, helaas zijn deze niet allemaal vastgelegd. Gelukkig heeft hij wel honderden cd’s, tientallen dvd’s en LP’s en ontelbaar veel casettebandjes achtergelaten op de wereld. Ik heb een groot collectie met de tijd mee kunnen verzamelen. Soms denk ik wel al zijn qawwali’s te hebben gehoord, dan opeens ontdek ik weer een nieuwe die ik nooit eerder ben tegengekomen. En dat is precies wat hem onsterfelijk maakt.

P.S. Als er hier liefhebbers zijn van zijn muziek en het e.e.a. willen uitwisselen: neem contact met mij op.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Faisal Mirza

De oprichter. Geboren, getogen en woonachtig in die mooie stad achter de duinen. Altijd klaar voor een revolutie of gewoon een kopje thee. Typisch Faisal...

Lees andere stukken van Faisal