Zoals jullie in mijn intro hebben gelezen, bevind ik mij wel eens in een vaag filosofisch bui. Het doet me goed, omdat het mijn creativiteitsgehalte vergroot en mijn verstand bevredigt. Diepdenken is een hobby, die ik graag met passie beoefen. Ik vind het dan ook jammer dat er op Nederlandse scholen geen vakken als filosofie en logica worden gegeven. Ik kreeg ooit een module ‘Leren leren’, dat vond ik wel een nuttig vak omdat het ondersteunde in de overige vakken. Filosofie en logica kunnen het denkvermogen aanzienlijk vergroten en dus de student (of scholier) alleen maar positief stimuleren in zijn of haar studie.
Afijn, waar ik eigenlijk naar toe wil gaan is een vakgebied dat helaas zwaar onderbelicht is; De Islamitische Filosofie. De geschiedeniskenners onder ons weten dat de bloeitijd van de Islam in de 9e, 10e, 11e, 12e eeuw mede tot stand is gekomen door grote wetenschappers als Ibn Sina (Avicenna), Ibn Rushd (Averroes) , Al Kindi en ga zo maar door. De enorme bijdrage die zij leverden in de geneeskunde, astronomie, biologie, natuurkunde kan door niemand ontkend worden. Naast het feit dat zij de exacte vakken vol met passie bestudeerden, koesterden zij ook een enorme liefde voor meta-fysische onderwerpen. En dan betreed je het grensgebied van de wijsgeren, de Aristoteliaanse filosofie. En wie Aristoteles kent, kent de Logica!
Ibn Rusd. Deze islamitische filosoof drong de moslim aan om de heilige teksten wetenschappelijk te benaderen, in tegenstelling tot de traditionalisten die letterlijk alle interpretaties van hun voorouders overnamen. Ibn Rushd, kon hier niet tegen. De Koran, zo betoogt Ibn Rushd, spoort er uitdrukkelijk toe om zich met filosofische wetenschappen bezig te houden. En een belangrijk instrument daarbij was de door Aristoteles ontwikkelde techniek van logische bewijsvoering. Volgens hem maakt het niet uit dat het instrument is ontwikkeld door een niet-moslim, zolang het maar wordt aangewend voor bezigheden die door de Koran, en de islam in het algemeen, worden aangemoedigd of zelfs verplicht gesteld.
Dat de heilige tekst ertoe oproept om rationeel na te denken over alles wat bestaat en te proberen er iets van te begrijpen, blijkt duidelijk uit verschillende verzen van de Koran:
1) " Hebben zij dan niet gezien naar de koningsmacht van de hemelen en de aarde, en wat al God heeft geschapen?" (S7:185)
2) " Zien zij dan niet naar de kamelen, en hoe zij geschapen zijn? En naar de hemel hoe hij opgeheven is? " (S88:17)
3) "….en die nadenken over de schepping der hemelen en aarde." (S3:191)
Dit zijn teksten die aansporen tot het bestuderen van alles wat bestaat (wetenschap is dus verplicht!) Averroes ging zelfs zo ver dat hij d.m.v. logische bewijsvoering wilde aantonen dat God gewoon moet bestaan. God’s afwezigheid is een onmogelijkheid en Zijn aanwezigheid is een noodzaak (wajibul wajud). Ik ga dit niet uitvoerig beschrijven, omdat het zware materie is, daarnaast ben ik zelf niet zo opgeleid om zijn stukken goed te kunnen uitleggen. Maar het is echt de moeite waard om naast de traditionele vakken als Fiqh (islamitische jurisprudentie), Hadeeth (profetische overleveringen), Tafseer (exegese) ook een bijvak als Mantiq (logica) te bestuderen….het zal je echt aardig op weg helpen. Want welk sceptische agnost wilt er nou niet 100% overtuigd zijn dat de Overheersende AlMacht gewoon bestaat?
57 Reacties op "Gaan Logica en Geloof samen?"
Werden denkers als Kindi en Ibn Sinna niet door velen als kuffaar gezien in hun eigen tijd?
En heeft ook Ibn Rushd niet moeten vluchten vanwege zijn opvattingen?
(Deze vragen zijn niet retorisch bedoeld, voor de duidelijkheid :P)
Anyway, interessant onderwerp, absoluut. Het is ook belangrijk omdat klassieke Aqiedah-werken vaak doorspekt zijn met Griekse logica. Om er enigszins een touw aan vast te kunnen knopen is het wel handig de nodige bagage te hebben.
Het schijnt ook dat sheikh ul-islam Ibn Taymiyya een ronduit briljante weerlegging van de Griekse logica geschreven heeft, in het Engels vertaald met als titel:
Ibn Taymiyya against the Greek logicians.
Ik hoop daar ooit nog een keer tijd en hersencapaciteit voor over te hebben.
Gaan geloof en logica samen ? Ach, welja waarom niet ? Je kunt logica overal bij gebruiken, dus hier ook.
Maar een beetje rondkijkend hoe logica werd gebruikt in de christelijke geloofswereld, en ook in de joodse en de islamitische, is het allemaal maar magere melk hoor. Word ik niet blij van.
Maar ieder zijn meug, ook goed.
Ashraf, ik zei je eens dat ik jou (één van de) beste auteurs van deze site vindt en dit stuk is een voorbeeld van de reden waarom. Nog iets nuttigs om als referentie te gebruiken bij het zoeken van nieuwe boeken, etc… Thanks!
wat vooral interessant is aan die bloeiperiode van islam en filosofie is dat hoewel er een grote cultuur van tolerantie heerste op dat moment en er zeker sprake was van onderlinge samenwerking op gebied van kunst, religie, filosofie en cultuur in al-Andalus tussen de verschillende bevolkingsgroepen, was dat er weinig tolerantie was tov filosofen an sich. Zowel de Joodse Maimonides, als Ibn Rushd en ook Ibn ‘Arabi werden bij tijd en wijle flink op hun hielen gezeten door eerst de Malikitische hordes en later, voor de Reconquista, door de katholieken. Want het nadeel van filosofen is dat ze moeilijk te begrijpen zijn, en de grijsschemerige zones van het bestaan ontdoen van hun zwartwit-eigenschappen die priesters en religieus leiders nodig hebben om hun volk bij de kladden te houden. In die hoedanigheid zijn filosofen (en ook kunstenaars) een gevaar voor de heersende orde. Stel je eens voor dat ze het volk tot nadenken aanzetten…
Desalniettemin is de bijdrage van deze filosofen niet te overschatten. Zonder hun vertalingen zouden de Griekse filosofen niet eens beschikbaar zijn in Europa, laat staan dat de Verlichting had plaats kunnen vinden…Wel ironisch: waar veel rechtse europeanen ‘de’ Islam de (christelijke) Verlichting inwensen, zouden ze zelf die Verlichting niet eens hebben kunnen beleven zonder een aantal moslims en joden in Andalusië in de 11de en 12de eeuw.
Alhamdulillah, geschiedenis kan zo mooi zijn.
Taymiyya kende ik helemaal niet; je moet wel een krachtfiguur zijn als je aan de wieg van de Wahabieten staat.
Maar over tegen Aristoteles: het moet wel een aparte…. logica zijn om tegen de logica te zijn. ;) Maar wat ik concreet op internet lees is dat T. het teruggeredeneerde ontstaansprincipe aanvalt. Daar zit wel wat in.
We hebben niet voor niets ons verstand van Allah gekregen en verspilling is een zonde.
Als we ons gezonde verstand en onze nieuwsgierigheid niet gebruiken verspillen we deze dus….
Er is maar 1 God en die heeft altijd en aan alle volken zijn boodschappers gestuurd.
Waarom dan de eerdere boodschappers van Allah afwijzen?
De Koran en het leven van de profeet Mohammed (VZMH) bieden genoeg houvast om mogelijke menselijke dwalingen hierin aan te tonen.
En tegelijkertijd zie je dat bepaalde opdrachten (naastenliefde bijvoorbeeld) in al die boodschappen terugkomt.
Dat is niet voor niets denk ik dan :-)
Helaas zie je ook altijd weer mensen die menen dat zij op basis van een van de vele boodschappen van Allah aan de mensen het recht hebben over andere mensen te oordelen.
Misschien een interessant artikel waarin de invloed van de Islam op de Christelijke theologie wordt behandeld (leuk voor al die mensen die menen dat de Islam vanwege haar Joods-Christelijke achtergrond geen plaats heeft in Europa, hier wordt aangetoond hoe Alfarabi de 300 jaar later geboren St. Thomas heeft beinvloed):
The Philosophy of Alfarabi
And
Its Influence on Medieval Thought
By REV. ROBERT HAMMOND
[1947]
http://www.sacred-texts.com/isl/palf/index.htm
Enkele citaten:
“METAPHYSICAL THEOLOGY
The Theodicy of Alfarabi, which considers God in Himself, does not differ much from the Christian both in the arguments proving God’s existence, as well as in the exposition of the various attributes which constitute His nature. There are, undoubtedly, certain flaws here and there on some non-essential points, but as a whole I can say that one who reads his Theodicy gets the impression of reading an essay written by a Christian Father. In this section we shall deal at length, not only with the arguments by which Alfarabi proves God’s existence, but also with each of the attributes of God as he considers them, in order to bring out the perfect similarity that exists between Christian Theodicy and the Theodicy of Alfarabi.”
(…)
“PROOFS OF GOD’S EXISTENCE
The arguments brought forth by Alfarabi to prove that there is a God, are three. These will be placed side by side with those of St. Thomas in order to aid the reader in comparing them. He will thus see the great similarity between them.
PROOFS ADDUCED BY ALFARABI
1. The Proof of Motion.
In this world there are things which are moved. Now, every object which is moved receives its motion from a mover. If the mover is itself moved, there must be another mover moving it, and after that still another and so on. But it is impossible to go onto infinity in the series of movers and things moved. Therefore, there must be an immovable mover, and this is God.
2. Proof of Efficient Cause.
In contemplating the changeable world, one sees that it is composed of beings which have a cause, and this cause, in turn, is the cause of another. Now, in the series of efficient causes it is not possible to proceed to infinity. For, if A were the cause of B, B of C, C of D, and so on, here A would be the cause of it-self, which is not admissible. Therefore, outside the series of efficient causes, there must be an uncaused efficient cause, and this is God.
Another form of the same proof:
Transition from not-being to being demands an actual cause. This cause either has its essence identical with its existence or not. If it does, then being is uncaused. If it does not, then existence must be from another, and that from another, and so on until we arrive at a First Cause, whose essence differs in no way from its existence.
3. Proof of Contingence
The third proof is based on the principle that all change must have a cause. To this effect Alfarabi makes a distinction between a necessary being and a contingent being. “Contingent beings,” he says, “have had a beginning. Now, that which begins to exist must owe its existence to the action of a cause. This cause, in turn, either is or is not contingent. If it is contingent, it also must have received its existence by the action of another cause, and so on. But a series of contingent beings which would produce one another cannot proceed to infinity or move in a circle. Therefore, the series of causes and effects must arrive at a cause that holds its existence from itself, and this is the first cause (ens primum).
PROOFS ADDUCED BY ST. THOMAS
It is certain and evident to our senses that in the world some things are in motion. Now, what-ever is in motion is put in motion by another … If that by which it is put in motion be itself put in motion, then this also must needs be put in motion by another, and that by another again. But this cannot go on to infinity. Therefore,
it is necessary to arrive at a first mover, put in motion by no other; and this everyone understands to be God.
In the world of sense we find there is an order of efficient causes. There is no case known (neither is possible) in which a thing is found to be the efficient cause of itself … Now, in efficient causes it is not possible to go on to infinity Therefore, it is necessary to admit a first efficient cause, to which everyone gives the name of God.
We find in nature things that are possible to be and not to be … But it is impossible for these always to exist … Therefore, not all beings are merely possible, but there must exist something, the existence of which is necessary. But every necessary being either has its necessity caused by another or not. Now, it is impossible to go on to infinity in necessary things which have their necessity caused by another. Therefore, we can-not but postulate the existence of some being having of itself its own necessity, and not receiving it from another, but rather causing in others their necessity. This all men speak of as God.
The different arguments brought forth by Alfarabi to prove God’s existence are really so many statements of one and the same argument which is commonly called the “cosmological” argument. This argument derives its validity from the principle of causality. And if the principle of causality is validly used by the scientists to explain the phenomena of physics, likewise it must be regarded as validly employed by the philosopher to explain the universe. Hence, the cosmological argument is valid because the principle of causality is valid.
The proof of an immovable mover by Aristotle, which leads to the conclusion that God is a designer and not a creator, was improved and corrected by Alfarabi nearly three hundred years before St. Thomas was born. Starting out from the Aristotelian idea of change, Alfarabi was able to arrive at an Ens Primum to whom that change is due, while He Himself does not change, because He is pure act.
The proofs of causality and contingence as given by St. Thomas are merely a repetition of Alfarabi’s proofs. This is said, not because of any bias against St. Thomas, but rather because this is evident to anyone after studying the works of both Alfarabi and of St. Thomas.
The main idea running through all the proofs of Alfarabi is being. That which begins to exist implies a self-existent being. A finite and contingent being, that is, a being which has not given itself existence, implies a Being that holds its existence from itself. A being which begins to exist must have a cause for its existence.
An analysis of the proofs adduced by Alfarabi shows how he was able to arrive at their formulation. In each of his three proofs he starts out from a fact, applies a principle, and arrives at the conclusion. The fact is change, caused being and contingence. The principle is: that which is moved, is moved by another; the effect implies a cause; the contingent implies the necessary. The conclusion is that God exists.”
#6 Abdul Hafiz
Als jij je verstand zou hebben gebruikt
zou je niet in allah of andere religie geloven
Weerleg het bewijs van Alfarabi hierboven dan eens?
Het is trouwens gebaseerd op het werk van Aristoteles, een van de grootste Europese denkers :-)
Ook in de Joodse Mystiek komt hetzelfde thema naar voren, bijvoorbeeld in het werk van R. Isaac Luria 16e eeuwse kabbalist.
Hij stelt dat voor het ontstaan van de wereld alleen God bestond.
Vergelijk de Bijbelse tekst met de Big Bang theorie:
In den beginne was er niets en toen was er het woord God´s.
In den beginne was er niets en toen was er de Big Bang.
Wat was er dan voor de Big Bang, wat veroorzaakte de Big Bang en waarin dijt het heelal uit?
De Joodse Kabbalist Luria stelt al in de 16e eeuw dat God in zichzelf een vacuum creëerde zodat hij daarin het universum kon scheppen.
Hiertoe deelde Het Alles (=God) zichzelf op en ontstond de materie (en de Sefirot).
Nu kon God gekend en geliefd worden (en ervaringen opdoen door zijn creatie).
Bij het zichzelf opdelen ontstond licht en donker, goed en kwaad, boven en onder enz. allemaal zaken die in Het Alles perfect in balans waren, zoals -2 en +2 samen 0 zijn.
En 0 is niets zoals de Bijbeltekst al zegt :-)
Alleen wordt hiermee volgens mij niet gezegd dat God ontstaan is uit het Woord Gods maar dat God alles in zichzelf verenigd op zo´n manier dat het elkaar perfect in balans houdt.
Om stroom te krijgen heb je ook een potentiaalverschil tussen een min en een plus pool nodig, anders gebeurt er niets.
Alles wat geboren wordt moet ook weer sterven en net zoals ons universum ooit geboren werd (door de Big Bang / het Woord Gods) zal het ooit ook weer verdwijnen in Het Alles.
God omschrijft zichzelf in de Bijbel bijvboorbeeld zo: Ik ben de Alfa en de Omega, Ik was de eerste en zal ook de laatste zijn.
De oorsprong/bron waaruit het Universum is voortgekomen en de zee waarin het weer terug zal stromen.`
Ik heb geprobeerd om de Luriaanse Kabbalistiek (voorzover ik het ken en begrijp) hier heel kort in mijn eigen woorden samen te vatten.
Uiteindelijk komen (bijna?) alle Mystieke stromingen volgens mij op hetzelfde uit.
Dank voor je bijdrage Abdul Hafiz! Het is fascinerend om te lezen dat er een zekere mate van gelijkenis is in de Abrahamitische religien. Van de Luriaanse Kabbalistiek had ik dus nooit van gehoord…wel vind ik het opvallend dat juist de mystieke tak zaken neerzet die heel rationeel van aard zijn…lijkt me ergens tegenstrijdig. Zie het geval van Imam Ghazali, die eerst zelf een grote voorstander was van de filosofische/ logische bewijsvoering en later fel uithaalde op de rationalisten en filosofen (m.n. Averroes) middels zijn boek ‘Tahafut al-Falasifah’ (onsamenhangenheid van de filosofen)’….
..het doet me deugd dat er zo veel kennis op deze pagina is :) Ik heb alleen nog een beetje hoofdpijn, dus ik kan niet zo goed lezen (of denken). Ja kan wel lezen, maar niet zoooowwww veeeeeelll tekst. :P
..maar het doet me deugd!
Salaam,
Naila
Wat Plato, Aristoteles, Averoes, Avicenna, Alfarabi, Ibn-Al-Arabi en vele anderen aangetoond hebben is dat religie en logica uitstekend samengaan, bijvoorbeeld:
“In each of his three proofs he starts out from a fact, applies a principle, and arrives at the conclusion. The fact is change, caused being and contingence. The principle is: that which is moved, is moved by another; the effect implies a cause; the contingent implies the necessary. The conclusion is that God exists”
Door middel van Logica toont Alfarabi aan dat God bestaat.
Niet de man met de baard op de wolk natuurlijk :-)
Bovendien zijn de Big Bang theorie en religie ook niet in tegenspraak met elkaar.
Er worden alleen andere “labels” op (volgens mij) precies dezelfde feiten “geplakt”
Op het moment dat de natuurwetenschap kan verklaren wat er was voor de Big Bang en waar al die samengebalde materie vandaan is gekomen of waar het universum in uitdijt en wat er over zal blijven als alle materie in het universum weer samen zal komen zal de natuurwetenschap het bestaan van Allah aangetoond hebben.
Volgens mij kan dat niet anders, maar misschien vergis ik me.
Ik sta open voor je argumenten, maar kom met a.u.b. met relevante argumenten :-)
Ff tussendoor, die smileys die jullie gebruiken: :) zien er echt psychotic uit… Willen jullie aub daarmee kappen, sommige mensen (zoals mijzelf) kunnen daar nachtmerries aan overhouden.
Hahahah..Ik geef je helemaal gelijk!
Religie sluit wetenschap uit! Zeker wanneer die wetenschap zaken aan de kaak stelt die het gangbare religieuze denken kan ondermijnen.
Dit zie je in alle grote geloven, de vooruitgang onder het Christendom is volledig tot staan gebracht onder invloed van religieuze kopstukken in de middeleeuwen, pas na de middeleeuwen kreeg de wetenschap weer een poot aan de grond, al was dat nog steeds erg gevaarlijk voor dat je het wist werd je uitgemaakt als ketter (ongelovige).
#12 Abdul Hafiz
Ik gun je graag jouw waarheid in je geloof.
alleen het door jou aangedragen bewijs is meer van metafysisch aard en heeft mijn inziens nauwelijks iets met jouw god of allah van de Koran te maken.
De propositie van Alfarabi is geen bewijs van voor het bestaand van God. Zijn conclusie is dat elk causaal verband in dit helaal uiteindelijk een goddelijke oorzaak heeft. Deze stelling neigt naar absolutisme omdat het discussie bij voorbaat onmogelijk maakt. Sterker nog, zonder empirisch bewijs voor de stelling van Alfarabi kan met behulp van de Chaostheorie deze stelling makkelijk worden weerlegd.
“In each of his three proofs he starts out from a fact, applies a principle, and arrives at the conclusion. The fact is change, caused being and contingence. The principle is: that which is moved, is moved by another; the effect implies a cause; the contingent implies the necessary. The conclusion is that God exists”
De stelling van Stephen Hawkins, Brits cosmoloog, maaht het bestaan van het goddelijke aannemelijker. Hij omschrijft het goddelijke als abstracte kennis; dat wat we zien, maar nooit zullen begrijpen en kunnen verklaren.
Wat hoe kun je het bestaan van God verklaren aan de hand van menselijke logica?
Foei, Alfarabi!
@dutch diamond
‘God’s bestaan’ kun je wel via menselijke logica vaststellen, maar ‘God’s Essentie’ is daarentegen een moeilijkheid.
Ik denk dat daar het verschil in zit. Dat Hij bestaat is onbetwist, maar WAT Hij precies is, daar zullen wij nooit achterkomen, simpelweg omdat het boven ons verstand gaat.
@Ashraf
Ik maak geen onderscheid tussen bestaan en essentie.
Door de vergelijking van Alfarabi te gebruiken doe je ook een uitspraak over de essentie van God. De logica van dit heelal is afkomstig van God (de motor van alle handelingen en waarnemingen) en door deze te gebruiken wordt zijn bestaan aangetoond. Een contradictie.
Nogmaals, deze vorm van logica wordt weerlegd door de CHAOS-theorie.
Gods bestaan is onweerlegbaar. (niet HIJ – want nu maak jezelf de fout door een uitspraak over de essentie van het goddelijke te doen).
#18 Ashraf
Heb je ook een hard bewijs dat “het” een hij is??
@Ashraf
Het enige bewijs hiervoor is te verkrijgen door recitatie uit de Quran.
Door vast te stellen dat met logica de essentie van God niet kan worden vastgesteld zeg je eigenlijk dat de QURAN niet met logica kan worden benaderd. Want dit is het woord van God.
Door dit een absoluut karakter te geven ontstaat een ander dilemma. Het geloof in het absolute geschreven woord van God maakt het gebruik van toegpaste logica onmogelijk.
De naam van dit artikel had ook beter “Logica en Mystiek” kunnen luiden.
@ ook iemand #15
Niet de religie zelf maar de georganiseerde menselijke instellingen staan het zoeken naar kennis in de weg.
@ vele #16
mijn God is Allah van de Koran, sterker nog er is maar 1 God :-)
Verder staat in de Koran: als iemand wetenschappelijk onomstotelijk kan bewijzen dat iets dat in de Koran staat niet klopt dan gaat dit wetenschappelijke bewijs boven de bewuste tekst in de Koran.
Dus de tekst van Alfarabi (die later door de Christenen is overgenomen) heeft waarschijnlijk niets met hoe JIJ God en de Islam ziet te maken.
Verder is het absoluut niet metafysisch van aard, Alfarabi gebruikt de LOGICA om tot zijn bewijsvoering te komen en niet de metafysica :-)
@ Dutch Diamond #17 en 19
De Chaostheorie beschrijft bijvoorbeeld “de oersoep” waaruit het leven op Aarde volgens de wetenschap is ontstaan.
Hierin bevonden zich alle “vormen” waaruit de ameubes enz. zijn voortgekomen.
Maar dit is dus al NADAT God zichzel heeft opgedeelt in het vacuum als we de uitleg van Luria gebruiken.
Daarvoor is er absoluut geen sprake van chaos.
@ Ashraf #18
Klopt, als we heel erg wijs zijn kunnen we onszelf heel mischien volledig leren kennen maar hoe kunnen we ooit Het Al volledig met ons verstand bevatten?
Omdat ik iets niet snap betekent dit nog niet dat dit niet bestaat.
Er zijn genoeg zaken die ik niet snap maar waarvan ik weet dat ze bestaan :-)
De Chaos theorie benadrukt de mogelijkheid dat niet alle handelingen in dit universum logisch zijn.
Alfarabi redeneert dat alle handelingen onderling causaal verbonden zijn – een keten van gebeurtenissen die aangsstuurd worden door het Goddelijke.
Als God, vanuit een punt van orde, chaos creeërt, kan deze logica niet meer worden gebruikt om het bestaan van God aan te tonen.
Dan vind ik de stelling van Stephen Hawkins veel plausibeler!
..kvin jammer dat ik nog steeds hoofpijn heb :P
.. ok delete deze post.. ik ben aan het spammen..
@ Dutch Diamond #23
Niet vanuit een punt van orde maar eerder vanuit een punt van onveranderlijkheid.
Daarom moest God eerst een vacuum creëren in zichzelf voordat het universum en alles erin geschapen kon worden.
Alfarabi redeneert dat het principe van actie – reactie geen cirkel kan zijn maar dat er altijd een beginactie moet zijn die geen reactie is op iets anders.
Maar vertel eens wat meer over de bewijsvoering van Hawkins, hoe toont die het bestaan van God volgens jou aan?
@ Abdul Hafiz #25
Kort samengevat zegt Stephen Hawking dat bij de grens van de rede het goddelijke begint. Elk mens heeft vragen over de rede van zijn bestaan en naar mate er meer natuur-wetenschappelijke ontdekkingen worden gedaan raakt de rede verder weg en komt het goddelijke dichterbij.
Hawking noemt dit de “Mind of God” en bepaalt dit als de grens van de rede. Hier begint het goddelijke – alles wat we zien, maar nooit zullen kunnen verklaren en verklaren. Zonder daar een doctrine zoals christendom of islam aan vast te plakken.
Ik begrijp de manier van redeneren van Alfarabi. Mijn quote “Alfarabi redeneert dat alle handelingen onderling causaal verbonden zijn – een keten van gebeurtenissen die aangsstuurd worden door het Goddelijke” verschilt inhoudelijk niet van jouw uitleg.
Cogito ergo sum
“Ik denk dus ik besta” of “ik denk dat ik besta”? ;-)
Kijk eens aan, een metafoor van het goddelijke:)
De tussenstand tot nu toe:
We hebben 2 wetenschappelijke bewijsvoeringen voor het bestaan van God 1 van Alfarabi en 1 van Stephen Hawking.
Daartegenover staat de reaktie van Abdurrahman die een van de stichters van de Wahabieten aanhaald en stelt dat al die geleerde Moslims ongelovigen waren.
Hoe kan je ongelovig zijn al je het bestaan van God aantoond vraag ik mij dan af?
Ook stelt mescaline dat hij niet onder de indruk is van de gebruikte logica. Dat kan, maar dan ben ik benieuwd of hij misschien uit kan leggen waar de zwakke kanten dan zitten.
Vele stelt dat als ik mijn verstand gebruik ik niet in Allah of een andere religie zou geloven.
Als jij je verstand gebruikt Vele zou je inzien dat Allah geen religie is :-)
Allah is de/een naam van God, de religie is Islam. Ik zou dus niet in Allah of een andere god geloven en/of ik zou niet in de Islam of een andere religie geloven.
Ashraf vraagt zich af of mystiek en rationaliteit niet tegenstrijdig zijn met elkaar. Op zich een legitieme vraag, ik heb zelf het boek ‘Tahafut al-Falasifah’ (onsamenhangenheid van de filosofen)’ van Ghazali niet gelezen en kan daar dus helaas niet veel over zeggen.
Kan je ons hier misschien meer over vertellen Ashraf?
Ook iemand stelt dat religie en wetenschap elkaar uitsluiten, zeker als de wetenschap het religieuze denken ondermijnt. En daar heeft hij een punt, wat doe je als gelovige als gelovige als de wetenschap aantoont dat een religieus dogma of een bepaalde tekst in een voor jou heilig geschrift niet juist is?
Twijfel is de basis van alle kennis, mag je als gelovige wel twijfelen?
In de Koran staat hier ook iets over, er staat bijvoorbeeld dat als iemand getwijfeld heeft en zelf alles onderzocht heeft en daardoor zelf tot de conclusie is gekomen dat het klopt dat het geloof van die persoon groter/dieper is dan het geloof van iemand die alles zomaar aanneemt.
En er staat ook dat als iemand aan kan tonen dat een bepaalde tekst uit de Koran niet klopt dat deze tekst dan niet in de Koran thuishoort en het wetenschappelijke bewijs gevolgd moet worden.
Voor de Wahabieten en zeker de Taliban is er echtr geen of heel weinig ruimt om zelf na te denken, of je bent het met ze eens of je bent een ongelovige :-(
Dus voor bepaalde menselijke organisaties klopt de stelling van Ook Iemand zeker, maar volgens mij niet voor religie op zichzelf.
Hoe is het met je hoofdpijn Naila?
Ashraf en Stephen Hawkigs zeggen volgens mij trouwens hetzelfde: datgene wat wij als mensen misschien wel kunnen waarnemen maar niet kunnen begrijpen of verklaren noemt Hawking immers “the Mind of God” en Ashraf stelt dat wij de essentie van God niet kunnen begrijpen omdat het ons verstand te boven gaat.
Mind of God of Essentie van God, het gaat ons verstand in ieder geval te boven.
Geloof en religie gaan volgens mij wel samen zolang er aan alles getwijfeld mag worden. Als de wetenschap aantoond dat iets niet klopt kan het ook gewoon aan de kennis van de mensen over dit religieuze onderwerp hebben gelegen.
Alleen Allah weet tenslotte precies wat er met de teksten uit de Koran wordt bedoeld, misschien hebben wij mensen het gewoon verkeerd uitgelegd en leidt de wetenschap ons naar een betere kennis van de Koran?
Of ben ik nu een ongelovige :-)
Quote Abdul Hafiz:
“Alleen Allah weet tenslotte precies wat er met de teksten uit de Koran wordt bedoeld, misschien hebben wij mensen het gewoon verkeerd uitgelegd en leidt de wetenschap ons naar een betere kennis van de Koran?
Of ben ik nu een ongelovige”
Een dapper statement op deze website. De auteur van her artikel, Ashraf Ashrafi, lijkt mij een tradionalist. Hij verhaalt over wetenschap en logica als rechtvaardiging voor zijn religieuze doctrine.
Jij gaat een stap verder dan rationeel nadenken en gebruikt het begrip “twijfel”. Twijfel is de basis van alle wetenschap en de grootste angst van traditionalisten. Twijfel conflicteert met het belang van het “absolute”, de doctrine. Want als iemand een klein onderdeel bewijfelt wat houdt iemand dan tegen om de volgende stap te maken, namelijk het betwijfelen van het dogma?
Maar dat maakt iemand nog niet ongelovig. Het letterlijk nemen van teksten belemmert de groei van een religie. In de communicatie-wetenschap werd een methodologie gebruikt waarbij het aantal woorden en synoniemen werd geteld. Dit concept werd uiteindelijk verworpen omdat dit inzicht over de betekenis van een tekst oplevert.
Religieuze teksten leveren een spirituele boodschap en richtlijnen voor de gelovige.
Het letterlijk nemen van teksten kan een dilemma veroorzaken doordat de boodschap wordt overgeslagen.
Wat jij feitelijk zegt is dat de Quran misschien niet altijd goed wordt uitgelegd. Dit maakt je geen ongelovige maar eerder een theoloog :) Verder creeërt het ruimte voor vreedzame coexistentie met andere groepen in deze samenleving.
Deze discussie draagt ook bij aan wederzijds begrip omdat het (nog niet althans) is geëindigd in eindeloze recitaties…..
#30 Dutch Diamond
Uitstekend stuk!!
Bondige, duidelijke en uitstekende verwoording. Daar kan ik wat mee.
Vele
Hebben jullie er wel eens aan gedacht dat dit allemaal grote apekool is …? Nou doei.
Hey Pipo
We zijn allemaal heel erg geschokt, beledigd, verontwaardigd,geschrokken en voelen ons zeer geprovoceert. Echt het zal een tijdje duren voordat we onze onderkaken van de grond kunnen rapen.
Please stop! have mercy on us.
#29 Abdul Hafiz
Hartelijk dank voor je medeleven, mijn hoofdpijn is aardig voorbij en ik heb afgelopen paar uur alleen met deze pagina voor me gezeten ;p
Om te beginnen: *Gaan logica & geloof samen?* Ja, ik geloof van wel ;p
Verder hangt het een beetje af, van welke redeneervorm je aanhangt:
1. inductie = op grond van ervaring wordt er gegeneraliseerd naar het geheel.
2. deductie = op grond van aannames wordt een conclusie getrokken. (de conclusie zit al in de aannames/premisses).
3. abductie = het aannemen van het meest waarschijnlijke.
Het gesprek ging vervolgens over het *bewijzen dat God bestaat*. Hierin werd het bestaan van God tegenover de essentie van God gesteld. Voor de een zit er een duidelijk verschil tussen en voor de ander niet. Ik maak ook een onderscheid, maar dan tussen ‘begrijpen’ en ‘verklaren’.
begrijpen –> sociaal (mens) wetenschappelijk /gericht op handelingen /redenen /is idiografisch /subjectief /betekenis-gericht
verklaren –> natuurwetenschappelijk /tijd-ruimte /oorzaken /nomothetisch /obectief /methodegericht.
Het gesprek hier lijkt zich te richten op het gebied van ‘verklaren’. Onder andere door de ‘big bang’, Luriaanse Kabbalisme en de proofs van Alfarabi te noemen. Ik ga hiermee door :)
-next post-
# Dutch Diamond.
Abdelhafiz is met zijn kennis (en geduld) een aanwinst voor dit forum.
Maar typisch dat je de rest moet beledigen om hem een compliment te geven.
Abdelhafiz blijft een toffe kerel maar je wel eerst laten zien hoe onwetend je bent over moslims om hem dat te laten merken.
Dat sommige te pas en on te pas kafir roepen zegt meer iets over die mensen zelf dan over de Islam. Hun arrogantie zegt iets over hun zoals jouw onwetenheid spreekt over jou.
*Scheppingsverhalen* (Joods/Christelijk, Grieks/Romeins, Noors/Germaans, Hopi Indianen & Chineze mythologie) blijken dezelfde motieven te hebben, deze zijn:
1. Groei, vanuit een klein begin
2. Ordening: in de chaos wordt orde aangebracht.
3. Er is een begin.
4. Hybride modellen: scheppingsdaad, maar opperwezen/chaos bestond altijd al.
Ook astrofysica kent een scheppingsverhaal, waarin deze 4 motieven ook in voorkomen.
“In het begin bestonden er noch ruimte, noch tijd, zoals we die nu kennen, maar een bewegend schuim van snaren en lussen, zo klein als iets maar kan zijn. In dit schuim waren ruimte, tijd en energie totaal verenigd. Maar het schuim zette ut en koelde af. En toen waren er de zwaartekracht, en ruimte en tijd, en het heelal ontstond.”
-Astrofysisch scheppingsverhaal, 2003. Paul vd Werf, sterrewacht Leiden.
Vooralsnog sluiten religie en wetenschap elkaar nog niet uit ;)
Ik heb trouwens ook ‘Het heelal, verleden en toekomst van ruimte & tijd’ (van Stephen Hawkings) even doorgebladerd, maar ik kon hier geen uitspraken in vinden over God en/of het goddelijke.
-next post-
Verder heb ik zelf nog een eigen theorie over *waarom God wel zou moeten bestaan*. Deze wil ik graag quoten uit een brief die aan dhr. S.H.M. Bem heb gestuurd, naar aanleiding van zijn colleges over wetenschapsfilosofie. Kuch..kuch.. here i go:
“Volgens mij zijn er twee soorten waarheden, de subjectieve waarheid en de objectieve waarheid. De objectieve waarheid is alle kennis over alles wat er is, wat er is geweest en wat er nog moet komen. De subjectieve waarheid heeft te maken met hoe men alles ervaart. Zo veel mensen als dat er zijn, zoveel waarheden zijn er over de wereld, omdat er net zo veel persoonlijke ervaringen zijn. Wanneer twee mensen naar de film gaan en de een vindt het helemaal te wauw en de ander vindt het maar langdradig en saai. Dan Ãs die film ook helemaal te wauw, voor die ene persoon, maar die film is dan óók echt langdradig en saai voor die ander, terwijl het toch dezelfde film is!
Als ik zo vrij zou mogen zijn om nog een stapje verder te gaan, wil ik nog wel wat zeggen over dat objectieve waarheid. Deze is dus door geen mens te verkrijgen, want de subjectiviteit van elk persoon zal altijd een rol blijven spelen. Deze objectieve waarheid moet dus wel beschikbaar zijn voor een hogere macht (de film moet toch ook door iemand gedraaid worden?), ik zou zeggen dat de kennis over deze waarheid bij God ligt. Er is dus wel sprake van Dé waarheid, die kunnen wij alleen niet weten, omdat wij als mens toch wel subjectief zijn.”
De noodzaak van de objectieve waarheid is er, en de kennis hiervan is bij God. Volgens mij ook een van de redenen waarom God ons zal beoordelen, op de Dag des Oordeels ;)
Kheb volgens mij weer een heel onsamenhangend verhaal neergezet, maar het goede nieuws is .. dat ik geen hoofdpijn meer heb ;p
Salaam,
Naila
De theologische beschouwingen van Hawking zijn te vinden in het boek “A Brief History of Time (Bantam Books, 1988)”.
Wat Saida beschouwt als een belediging is feitelijk een provocatie. Een uitnodiging om het raamwerk van deze discussie te vergroten. Wat zij als ontwetendheid beschouwt zijn niks anders dan de muren van haar dogmatisme. Sloop die muur en betreed de wereld van geloof én toegpaste logica.
Alle grote religies hebben het proces van “twijfel” doorlopen; ook de Islam kan deze niet ontlopen (beschouw de duizenden discussies op het Internet).
Maar daarna volgt acceptatie en beleving op een hoger niveau. heb je daar wel eens over nagedacht?
#38
Het natuurlijk niet zo zijn dat jij een muur van onwetenheid om je heen hebt gebouwd.
Zodat je mensen complimentjes kan geven om zaken die al vanzelfsprekend zijn.
Jij geeft zeker ook allochtonen complimentjes zoals: Wat spreek je goed Nederlands?
Schijnt namelijk ook ‘uniek’ te zijn voor een allochtoon gezien al die taalachterstand enzo…
@ Naila
nu heb ik een beetje hoofdpijn :-)
Volgens mij moet je trouwens iets wel eerst begrijpen voordat je het kan verklaren?
Je hebt gelijk over de subjectieve ervaringen van mensen, iedereen kijkt vanuit zijn eigen “denkraam” naar de wereld.
Daarom zijn fudamentalistische organisaties misschien ook zo fanatiek bezig om bij iedereen “het individuele denkraam” door “het denkraam van de organisatie” te vervangen.
Als God dit had gewild hadden we volgens mij van het begin af aan al allemaal hetzelfde “denkraam” gekregen :-)
Als we het over kennis, begrijpen en de subjectieve beleving daarvan hebben dan denk ik dat er ook nog een verschil is tussen iets met je verstand begrijpen en “met je gevoel”, met je hoofd en met je hart.
Misschien kan je pas als je iets met je gevoel, je hart geloofd er ook echt naar handelen?
Reageer inhoudelijk aub zonder slogans en kreten.
Waarom zijn deze zaken al vanzelfsprekend? Dit forum stijgt, qua kwaliteit, uit boven de vele andere. Is het daarom representatief?
Argumenten graag!
@ Saida #35
dank je wel voor het compliment Saida.
Op dit forum ben ik er voor gewaarschuwd om mijn imân niet te verliezen.
Daar ben ik zelf niet zo bang voor :-)
Maar als ik deel 4 van het artikel van de heer Van Bommel lees dan moet ik bekennen dat ik wat ‘amal betreft nog veel kan groeien.
#41
Nadenken is voor jezelf moeilijk en je denkt mensen aan te zetten tot nadenken.
Vragen stellen is voor moslims niet uniek.
Jij doet alsof Abdelhafiz daarmee is begonnen.Alsof Abdelhafiz de uitzondering is die jouw regel bevestigd.
Dat jij dat niet uit mijn reacties kan halen bevestigd mijn mening over jou.
#29 Abdul Hafiz
“Hoe kan je ongelovig zijn al je het bestaan van God aantoond vraag ik mij dan af?”
Omdat “aantonen” (bewijzen) en “geloven” twee elkaar uitsluitende grootheden zijn.
Anders gezegd: God(s)bewijzen is(zijn) gelijk aan vloeken in de Kerk.
@Abdul Hafiz
eh sorry voor de hoofpijn : )
Een voorbeeld van iets dat ik wel kan verklaren maar niet kan begrijpen:
als ik een lichtstraal door een prisma laat schijnen, breekt het licht en komen er aan de andere kant van de prisma leuke kleurtjes tevoorschijn. Die kleurtjes zijn ook op een bepaald volgorde, afhankelijk van de brekingsindex van elke kleur. tadaa, verklaard ;p ..Maar.. ik begrijp niet waarom licht zou willen breken ..
Het verschil dat ik tussen verklaren en begrijpen heb beschreven, is het verschil dat in de wetenschapsfilosofie wordt gebruikt, en aanduidt wat het domein van een wetenschappelijk onderzoek is. (bv. natuurwetenschappelijk vs. sociaal-maatschappelijk)
“verschil tussen met je verstand begrijpen en “met je gevoel”, met je hoofd en met je hart.”
–> Het verschil ligt m denk ik in het wetenschappelijke/aantoonbare. Als je iets met je verstand begrijpt, dan zou een ander het ook moeten kunnen begrijpen, dmv bijv logica/wiskunde/natuurwetten. Maar als je iets met je hart begrijpt, dan weet ik niet hoe je een ander hetzelfde kan laten begrijpen.
En misschien is geloof ook wel over die twee verdeeld – met je verstand proberen te begrijpen, maar ook met je hart willen begrijpen. Wat je met je verstand probeert te begrijpen wordt beargumenteerd, maar kan ook weerlegd worden – zoals heel duidelijk in deze forum. Maar wat je met je hart begrijpt kan niet ter discussie staan, omdat een argument als ‘ja, zo voelt het aan’ niet overtuigend is voor een ander; het is gewoon te persoonlijk.
@Dutch Diamond:
tnx, brief history of time dan maar doorbladeren ;p
Salaam,
Naila
ps. Ik vind het jammer dat deze pagina, die ik met zo veel genot heb gelezen, nu toch versloederd (als dat een echt nederlands woord is)
Gelovigen stellen vragen, dat is eigen aan de aard van de mens.
Echter, het stellen van vragen staat niet gelijk aan het toepassen van logica. Het bereik van dit artikel (Gaan geloof en logica samen) wordt beperkt door de laatste alinea:
“een bijvak als Mantiq (logica) te bestuderen….het zal je echt aardig op weg helpen. Want welk sceptische agnost wilt er nou niet 100% overtuigd zijn dat de Overheersende AlMacht gewoon bestaat?”
Het onderbouwen van het absolute “de Overheersende Almacht” met logica/inductie/argumentatie/causaliteiten of wat dan ook blijft on-logisch.
Het absolute is een verklaring voor de fenomenale wereld (“alles wat je ziet maar niet begrijpt”) dat beschouwt wordt als de ultieme realiteit.
Deze ultieme realiteit wordt vervolgens vastgelegd in een doctrine of dogma, het absolutisme.
Veel gelovigen gebruiken de menselijke rede om deze ‘ultieme realiteit’ aan te tonen.
De kern van mijn betoog is dat geloof en logica elkaar niet uitsluiten maar in de basis een contradictie vormen. Naar mijn mening begint geloof daar waar logica ophoudt.
Mijn ‘complimentje’ voor het stuk van Abdul
Hafiz is dat hij, als enige, feitelijk een seculiere mening verkondigt. Nogmaals onderbouwt met de opmerking ……
“Daarom zijn fudamentalistische organisaties misschien ook zo fanatiek bezig om bij iedereen “het individuele denkraam” door “het denkraam van de organisatie” te vervangen.
Dus zeg ik niet dat Moslims “geen vragen kunnen stellen of niet logisch kunnen nadenken.” Of dat ik een individu de kracht van zijn geloof (iman) probeer af te pakken.
Een streven om het seculiere gedachtengoed te stimuleren binnen de Nederlandse allochtonen gemeenschap? Ja inderdaad.
En voor Saida: De praktische rede is het vermogen van de mens om op rationele wijze het openlijke debat aan te gaan.
“Maar wat je met je hart begrijpt kan niet ter discussie staan, omdat een argument als ‘ja, zo voelt het aan’ niet overtuigend is voor een ander; het is gewoon te persoonlijk.”
Dit citaat beschrijft precies hoe ik er over denk… mijn geloof gebindt daar waar ik geen logica meer kan toepassen.
Thanks
*Vanaf NU geen kinderachtige posts die op de man/vrouw gericht zijn. Alleen onderwerp gerelateerde posts zijn nog welkom. Ik herhaal: Alleen onderwerp gerelateerde posts zijn nog welkom, zijn nog welkom, nog welkom, welkom
We keep it clean, you get the best*
Ik hoop niet dat mijn korte bijdrage (#44) een van de oorzaken was van de aanmanende post van de moderator. Het was zeker niet mijn bedoeling de boeiende discussie die hier gaande was te torpederen. Ik gaf er wel mijn mening op een opmerking van Abdul Hafiz, die als ik het goed begreep een bevestigend antwoord was op de vraag van Ashraf of Logica en Geloof samengaan.
Ik ben van mening dat het hier om twee grootheden gaat die ieder een eigen domein bestrijken en die elkaar wel kunnen beïnvloeden maar waar geen hiërarchie tussen bestaat.
Het belangrijkste wat m.i. de mens tot mens maakt is zijn vermogen om zich te verwonderen. De verwondering is het meest kostbare wat ons ten deel valt.
Het boeiende van de verwondering is dat het twee wegen voor ons opent. Die van ootmoedigheid, nederigheid, ontzag voor al het zijnde. En die van veroveren, willen begrijpen, kunnen bevatten. De eerste is van religieuze, metaphysische aard, de tweede wordt gevoed door de wetenschap.
Waarom ik problemen heb als mensen hun religieuze ervaringen logisch willen bewijzen is dat ze daarmee het wonder van geloven dreigen te ontkrachten (wat ik dus eerder vloeken in de kerk noemde).
Logica en geloof zijn voor mij dus twee grootheden die elkaar allerminst uitsluiten maar die elkaar niet overlappen. Soms lijkt het erop dat wetenschap het domein van het Geloof beperkt, insnoert. Tot op zekere hoogte is dat ook zo. Maar daarbij is het belangrijk te beseffen dat wetenschap nooit de kern van het Geloof raakt )ook al bestaan er wetenschappers die menen dat dat wel gebeurt). Wat de wetenschap wel – en m.i. zeer terecht – doet, is de afgeleide uitspraken van religie – aan empirisch onderzoek te onderwerpen en waar nodig, te corrigeren, te verwerpen en zo nodig te bestrijden.
@ 49, nee was niet voor jou bedoeld… het ging meer om andere reacties die niet echt bijdroegen
Even over twijfel en verwondering in de Islam.
Laten we beginnen met twijfel, in de Koran staat letterlijk dat iedereen aan alles in de Koran moet twijfelen en dit voor zichzelf op waarheid moet onderzoeken.
Het geloof van iemand die getwijfeld heeft en alles zoor zichzelf heeft onderzocht is namelijk volgens de Koran veel dieper dan het geloof van iemand die alles zonder na te denken (te twijfelen) direct voor waar neemt.
De profeet Mohammed (VZMH) twijfelde na zijn eerste ontmoeting met de engel Gabriel trouwens ook aan wat hij had meegemaakt.
Zijn eerste vrouw (die van Joodse komaf was) overtuigde hem echter dat het heel goed mogelijk was dat hij echt een engel God’s had ontmoet en zij ging met hem naar een Christen om samen te onderzoeken of de ervaring van de profeet Mohammed consistent was met eerdere openbaringen van God.
Verder was de profeet Mohammed (VZMH)een wees die door zijn oom werd opgevoed.
Deze oom ging vaak jagen in de woestijn en bracht daar dan ook vaak de nacht door tijdens het jagen.
Tijdens deze tochten door de woestijn had hij zich al heel vaak verwonderd over dingen die hij had gezien / meegemaakt.
Toen zijn neef, de profeet Mohammed (VZMH) hem over Allah vertelde kon hij dan ook alleen maar bevestigen dat hij in de woestijn de aanwezigheid van God al vaak had “gevoeld”.
Zowel twijfel als verwondering spelen dus al vanaf het begin van de Islam een belangrijke rol in de Islam.
En als we het voorbeld van de profeet Mohammed (VZMH) mogen volgen kunnen we dus ook op zoek gaan naar kennis bij Joden en Christenen.
En misschien ook wel bij alle andere volken die boodschappers van Allah hebben ontvangen?
Twijfel is de basis van alle kennis en wie op zoek gaat naar kennis bevind zich op het rechtgeleide pad van Allah totdat diegene van de zoektocht trugkeert.
Selaam,
Ik ben vandaag voor het eers, ik moethet nog even alle reacties lezen, ik zal inschallah ook mijn bijdrageleven aan de discussie, hoplijk zal dit tot een meerwaarde leiden…..
Ik trap af met de volgende citaat:
“…Filosofie is net als een ravijn over steken op een dun koord
Wie het lopen over het koord beheerst zal genieten van een mooi uitzicht
Wie een verkeerde misstap maakt zal vallen in het ravijn
En het zal nooit meer kunnen na vertellen hoe mooi het uitzicht was…” [Akil2004 24]
@ #52
Filosofie is dodelijk?
Selaam,
Kan ik dat boek ergens kopen/bestellen
Ibn Taymiyya against the Greek logicians
waarom filosofie?
wat is filosofie? filosofie is denk ik met je rede en logica het antwoord vinden op ons natuurlijke neigende vragen (fitrah) antwoord te vinden.
dit zijn gewoon de vragen wat iedereen bezig houd.
bestaat god? wie is god? wat is ziel? leven na de dood? eeuwige leven?
hoe is dit leven ontstaan? etc. …
en de mens moet antwoorden vinden om zijn hersens gerust te stellen met antwoorden.
en met filosofie kan je heel ver komen.
maar voor ons als moslims is filosofie overbodig geworden omdat wij alle antwoorden al hebben op ons “neigende vragen”.
maar helaas zijn heel veel Nederlanders zo geschrokken van religie omdat het christendom nooit rijmde met de wetenschap. zij waren genoodzaakt om atiest te worden om hun vragen te kunnen beantwoorden. En omdat ze de islaam vergelijken met het christendom zullen ze hier niet zoeken.
Dus wat blijft erover, filosofie.
Denk ik
Als je nog een bekende filosoof zoekt die via logica het bestaan van een god wil bewijzen, moet je een via google of wikipedia zoeken naar thomas van aquino.. is dan wel christelijk maar wel sterke redeneringen die zeker de moeite waard zijn te lezen..
Hallo,
Gelukkig geven ze nu wel filosofie op de middelbare school, dankuwel voor de informatie op de website. Ik maak een betoog over de vooruitgang in het denken in de Middeleeuwen en Renaissance.
Vriendelijke groet,
Josefien