Voorpagina Gastarbeiders, Islam, Maatschappelijk, Wetenschap

Voetdruk [deel 2]

Abdulwahid van Bommel is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl. Vervolg op zijn vorige stuk.

Wat zegt de voetafdruk dus eigenlijk..

De Mondiale Voetafdruk laat zien dat er grenzen zijn aan het gebruik van de aarde. We moeten er voorzichtig mee omgaan en alleen gebruiken wat het kan verwerken. Maar de laatste vijftig jaar zijn we volop bezig om de aarde zelf ‘op te maken’..

En er is nog een probleem: het Eerlijk Aarde-aandeel daalt ook nog eens, en wel door drie oorzaken:

  1. De groei van de wereldbevolking; we moeten de aarde met steeds meer mensen delen;
  2. Door de groei van de economie en de inkomens; daardoor gaan mensen steeds meer consumeren;
  3. Het verlies van grond; door bijvoorbeeld erosie en verwoestijning is er steeds minder grond beschikbaar.

Voetafdruk en Voedselafdruk: waarom eerlijk consumeren?

Wist jij dat voedsel voor 30% bepaalt hoeveel ruimte jij nodig hebt op de wereld? Voor een boterham bijvoorbeeld, wordt graan verbouwd in Canada en naar Nederland vervoerd om het vervolgens te bakken. Denk ook eens aan het produceren van vlees en in welke omstandigheden dit gebeurt. Dit kost allemaal energie en dus ook ruimte, wat bepalend is voor jouw voedselafdruk.

De voedselafdruk vormt een belangrijk deel van jouw zogenaamde voetafdruk. Bij de voetafdruk wordt gekeken naar je totale verbruik, bijvoorbeeld de kleren die je koopt, hoeveel en hoe je reist en nog veel meer. Als je wil weten in hoeverre jouw dagelijkse maaltijden en tussendoortjes van invloed zijn op de rest van de wereld, verdiep je dan eens in onderwerpen als: bio-industrie, mestoverschot, voedselveiligheid, transport en energie, biodiversiteit en gentechnologie.

Bio-industrie

In de afgelopen 50 jaar is de veehouderij veranderd van een kleinschalige, ambachtelijke bedrijfstak in een grootschalige industrie. Door de lage prijzen van vlees en zuivel worden de boeren gedwongen om steeds meer dieren te nemen, om zo hun inkomsten op peil te houden. Op één bedrijf leven nu vaak duizenden of tienduizenden dieren. Dit gebeurt vaak zo efficiënt mogelijk en betekent vaak een kort leven in grote stallen waar weinig ruimte is voor de dieren.

Mestoverschot

Door de grote veestapel in Nederland ontstaat ook een ander probleem: het mestoverschot. Mest op zich is heel belangrijk voor de bodem want planten groeien beter met mest op de bodem. De problemen ontstaan echter wanneer er gedurende lange tijd (te) grote hoeveelheden mest worden verspreid over het land. In mest zitten namelijk ook een aantal schadelijke stoffen die ervoor zorgen dat de bodem langzaam aangetast wordt.

Voedselveiligheid

Vlees bevat noodzakelijke voedingsstoffen. Deze voedingsstoffen kunnen echter ook uit andere producten gehaald worden. Er kleven enkele gevaren aan het eten van vlees.

Ondanks een strenge regelgeving kan vlees schadelijke stoffen bevatten zoals antibiotica en salmonella en een enkele keer zelfs groeihormonen en groeibevorderaars. In 1996 bleek bovendien dat de gekke-koeien-ziekte (BSE) ook kan worden overgedragen op de mens, bij wie het de dodelijke hersenziekte Creutzfeldt-Jacob veroorzaakt.

Transport en energie

De afstand tussen voedselproducent en consument wordt steeds groter. Appels uit Nieuw Zeeland bijvoorbeeld, overbruggen een afstand van 22.000 km naar Nederland. Het lange afstand transport van voedsel kost erg veel energie. Daarbij komt ook nog eens dat er heel veel producten onnodig vervoerd worden. In Nederland worden bijvoorbeeld bijna net zoveel appels ingevoerd als uitgevoerd. 

Biodiversiteit

Het leven op aarde is in bepaalde mate afhankelijk van elkaar. Elk mens en dier heeft voedsel nodig en gebruikt daarvoor planten of andere dieren. Op die manier maakt elk levend wezen, elk organisme deel uit van een ingewikkeld systeem.

Dit noemen we een ecosysteem. Als we de natuur zijn gang laten gaan, houden die ecosystemen zichzelf in stand en blijven veel soorten van leven behouden. Er ontstaan echter problemen als wij te veel gaan ingrijpen in die ecosystemen. Denk bijvoorbeeld aan overbevissing, waardoor bepaalde vissoorten uit de oceaan verdwijnen.

Gentechnologie

Een groot deel van alle verpakte levensmiddelen in de supermarkt bevatten ingrediënten die met behulp van genetische manipulatie (gentech) zijn gemaakt. Slechts bij een klein aantal van deze levensmiddelen staat dat op het etiket vermeld. Wie niet weet waar het in zit, kan het
moeilijk vermijden.

Over gentechnologie en vooral het gebruik hiervan voor de productie van ons voedsel, zijn de meningen verdeeld. Er kleven onbekende risico’s aan het gebruik van gentechnologie. Meer weten over gentechnologie? Kijk dan op de website van het voedingscentrum.

Vijf eet-tips: goed voor jou en de wereld!

  1. Kies voor biologische producten (geen bestrijdingsmiddelen en kunstmest gebruikt en niet genetisch gemanipuleerd);
  2. Kies fruit en groenten uit het seizoen (minder energieverbruik);
  3. Kies voor regionaal geteelde producten (minder transport);
  4. Eet minder (of geen) vlees;
  5. Kies voor producten die eerlijk tot stand zijn gekomen (eerlijke handel, denk aan Max Havelaar en fair Trade producten).

Ook moslims hebben een milieuorganisatie met eigen website en contactadres:


Abdulwahid van Bommel is imam, publicist en geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden. Voorheen was hij voorganger van de Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep.

Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Lees andere stukken van