Moslims vieren Ied-ul-Fitr en hun verschillen

Abdulwahid van Bommel is gastarbeider bij wijblijvenhier.nl.

Getrouw aan hun rituelen waren moslims weer eens verdeeld over de datum van Ied-ul-Fitr (Suikerfeest). Voor sommigen was het maandag voor anderen dinsdag, of zelfs woensdag (?), etc. Toch ontstond daarover geen echt debat. Veel moslimleiders hebben het ook als ingebakken onderdeel van hun inleidende praatjes voor Ied: maak geen ruzie over de feestdag want dan gaat de baraka (zegen) door onze achterdeur naar buiten! Zelfs bij zo iets eenvoudigs blijkt ons gebrek aan werkelijk leiderschap, want we onderschatten ‘onze mensen’ nogal. Er wordt met de emotie van voetbalsupporters over de juiste datum gebekvecht door leeghoofden die geen ander ‘ding’ hebben om over te praten.

Wij moslims hebben grote families. We kennen bijvoorbeeld de ‘Surfam bv’ (Surinaamse families) die in hun ‘extended family’, soenni’s Ahmadiyya’s en hindoes hebben. Op elke verjaardag zowel een interreligieuze als intrareligieuze dialoog! De familieleden die al Ied vieren doen het ‘low profile’ om de mensen die nog vasten niet te kwetsen en vice versa. Toch ontstaan er discussies die erop lijken dat mensen persoonlijk zijn beledigd door het Ied vieren van de een of het doorvasten van de ander.

Pluralism in Islam is alive and kicking. We blijven toch als moslims in staat om elkaar te feliciteren ondanks dit soort verschillen. Dat is pluralisme op z’n best. Want door onze verschillen blijven we elkaar inspireren. Laten we onze verschillen dus koesteren, of, zoals de sociologen onder ons zeggen: onze diversiteit productief maken!

Niet alleen leven we in een samenleving met andersdenkenden, andersgelovigen en andersgeaarden, ook als moslims onderling leven we met groepen in één klein landje, die elkaar normaal gesproken uitsluitend in Mekka waren tegen gekomen. Er is een mooi concept in de islam en dat heet ummah. Maar dat is altijd eenheid in verscheidenheid geweest.

In veertien eeuwen islam zijn er verschillende leerscholen en groeperingen ontstaan vanuit de verschillende interpretaties van dezelfde bronteksten. Aan de ene kant hebben we een soort kadaverdiscipline van alle neuzen naar Mekka, tijdens het gebed en de bedevaart. En dat levert mondiaal een bijzonder religieus landschap op. Aan de andere kant hebben moslims altijd van mening verschild en werd dat door de profeet zelf als een genade beschouwd, want hij zei dat het verschil in opinie een rahma voor zijn ummah was.

We hebben tegenwoordig salafi’s en soefi’s in één moskee en het is ontroerend te zien dat ze elkaar tenminste op Ied omhelzen en elkaar een gezegende en gelukkige Ied wensen. In tegenstelling met Irak omhelzen zelfs de soenni’s en de sji’ieten elkaar in Nederland op of na de Ied.

Onze verschillen berusten niet alleen op leerscholen en geleerde interpretaties, maar ook op de uit elkaar liggende gebieden waar de islam zich ontwikkelde tot het moment dat een moslimmigrant naar een Europees land verhuisde. Voor veel moslims zit de islam in hun rugzak als een laatste momentopname van hun geboorteplaats. De islam biedt zich aan in verschillende kleuren en vormen en omdat moslims eigenlijk pluriformiteit in hun bloed hebben zouden ze duizend bloemen moeten kunnen laten bloeien. Het in één kader dwingen van moslims als de enige juiste manier van islambeleving, is funest voor de intellectuele en spirituele rijkdom die de islam biedt. 

We zeggen dat liefdadigheid thuis begint, maar eigenlijk moeten we ook zeggen dat tolerantie en wederzijds respect thuis begint, namelijk: onder moslims. Ons onderlinge begrip en respect voor elkaar is de playground voor onderling begrip en respect in de samenleving als geheel.

Samenvattend kan worden gezegd dat het er niet zoveel toe doet op welke dag de moslims Ied vieren. Als de verschillen als essentieel worden gezien zal het wel nooit een officiële feestdag worden in Nederland. Maar ook dat is niet zo belangrijk. Dat het in een goede geest en atmosfeer wordt gevierd onder moslims in Nederland is veel belangrijker.

De belangrijkste les van Ied is dus dat we ook als moslims en niet-moslims – zie het sprankelende Ramadan festival! – onze verschillen kunnen vieren en koesteren. Zoals soera 49 van de koran zegt

“Wij hebben u geschapen in volken en rassen, etniciteiten, religies, talen en geslachtsverschillen om elkaar te leren kennen en van elkaar te leren.”

Abdulwahid van Bommel is imam, publicist en geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden. Voorheen was hij voorganger van de Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep.

Pssst..
Wij Blijven Hier! is het platform van de Nederlandse moslim. Wij bieden ruimte aan sterk uiteenlopende meningen en standpunten. Want waarom zou je het leven makkelijk maken als het moeilijk kan? Niet alle meningen en standpunten hier komen overeen met de onze. En anders dan je wellicht van ons verwacht, hebben wij ook niet alle wijsheid in pacht. Dus mocht je het ergens niet mee eens zijn, dan horen we het graag!

Abdulwahid van Bommel

Abdulwahid van Bommel was geestelijke verzorger voor moslims bij het Medisch Centrum Haaglanden, voorganger van het Moslim Informatiecentrum in Den Haag en directeur van de Nederlandse Moslim Omroep. Nu is hij docent geestelijke verzorging en schrijver.

Lees andere stukken van