Voorpagina Algemeen

#OccupyAmsterdam

, 17 oktober 2011, 2 reacties

Al ruim een maand zijn de demonstraten van Occupy Wallstreet aanwezig in het straatbeeld van Zuid-Manhattan. Een protestbeweging die zich keert tegen de invloed van de banken en de ‘big corporations’ die te veel invloed op de politiek zouden hebben. De demonstraten zien zichzelf als de 99% ‘gewone burgers’ die zich keren tegen de 1% ‘rijkste bovenlaag’. Ze hebben hun tenten opgezet en zijn van plan te blijven ‘zolang dat nodig is’. Hoewel iedere vergelijking natuurlijk mank gaat wordt er losjes verwezen naar de Arabische lente en tahrir square. Sinds de start van de demonstratie in New York verspreidt de ‘Occupy’-methode zich snel binnen de Westerse landen en op zaterdag 15 oktober vond de start van OccupyAmsterdam plaats. Tijd om een kijkje te nemen.

Terwijl in Rome bij de Occupy-protesten de stenen en traangasgranaten tussen de politie en relschoppers over en weer vlogen, was het op het beursplein in Amsterdam rustig en gemoedelijk. Eigenlijk zelfs gezellig. De bijeenkomst heeft geen enkele centrale organisatie of aansturing maar de indeling van het plein lijkt organisch een logisch geheel te zijn geworden. In het midden worden tentjes opgezet, links voor de trappen ontstaat een collage aan protestborden (zie foto), rechts wordt vergaderd en langs de weg worden toevallige voorbijganger getrakteerd op opzwepende beats van een groep mensen met grote en kleine drums. Rond de schemering komen bakfietsen met gratis eten en soep het plein op. Bij dit soort bijeenkomsten is dat vegetarisch; handig want dan kan je als moslim lekker mee-eten.

Dat je met zo weinig organisatie een bijeenkomst toch netjes kan laten verlopen is knap. Het levert direct ook een enorm zwaktepunt op, namelijk een totaal gebrek aan een eenduidige visie of ideologie. Ik word aangesproken door een vertegenwoordiger van de Zeitgeist-beweging, een vaag groepje dat volgens hun website het bestaan van landen niet erkennen en die voor een spirituele en technologische bevrijding van de mensheid zijn. Op hun flyer is religie gepositioneerd bij de zaken waar we ‘echt vanaf moeten’, net als containerbegrippen als ‘geld’ en ‘macht’. Een beetje dat niveau dus. Verderop een oproep voor de legalisatie van softdrugs, daarnaast een verwijzing naar de hoogte van het studiegeld in Chili.

Zoals bij veel protesten zijn de oproepen en krachttermen in grotere mate aanwezig op de spandoeken en borden dan inhoudelijke argumenten. Op de vrije microfoon komen weldegelijk een aantal sprekers aan het woord die een meer inhoudelijke visie delen over de problematiek die de aanleiding is om bijeen te komen, maar ook daar zijn de meningen over de oplossingsrichtingen rijkelijk verdeeld. Een oproep om te rellen wordt met algemene afkeur ontvangen.

Islamitisch bankieren

Ik heb een aantal korte gesprekken met mensen over Islamic Banking; een systeem dat niet uitgaat van schulden en rente en dat scherpe regels heeft ten aanzien van het doen van investeringen. Dat op basis van principes, die een niet lezende en schrijvende persoon (v.z.m.h.) 1400 jaar geleden formuleerde in de woestijn van hedendaags Saoedi-Arabië, wellicht de excessen die op dit moment hebben geleid tot deze protesten voorkomen hadden kunnen worden. Dat daardoor de impact van de financiële crisis in landen met het Islamitisch systeem uiterst beperkt is gebleven. Dat ook niet-Moslims met interesse kijken naar dit systeem, omdat je ook zonder een theologische interesse kan zien dat het Islamitische systeem werkt.

Maar al snel merk ik dat het bij de meeste mensen niet echt om de inhoud van de problematiek lijkt te gaan; men wil zijn/haar onvrede in algemene zin laten blijken over bijna alles. Als iemand serieus verkondigt dat teruggang naar ruilhandel misschien een goed idee is, dan ben je al snel uitgepraat.

Op het plein

In de avond wordt het scherm opgebouwd dat Jelle Brandt Corstius eerder aankondigde in De Wereld Draait Door. Met een krachtige beamer en geluidsinstallatie tovert hij een deel van het plein om tot een openlucht bioscoop waar hij ‘Inside Job’ vertoont. Deze documentaire gaat over de aanloop naar de subprime crisis. Toegegeven, dat is niet langer de crisis waarin we nu verkeren maar dat mag niet deren. Door de documentaire te vertonen slaagt Jelle er als een van de weinigen in om echt een inhoudelijke analyse en visie op de kapitaalmarkt over te brengen op de aanwezigen. Het is in zichzelf knap te noemen om een grote groep jonge demonstranten buiten in de kou nagenoeg muisstil te laten kijken naar een documentaire over economische ontwikkelingen en interviews met CEO’s, financiële consultants en ministers.

Hoewel Jelle bij DWDD repte over de hoop dat er een ‘nieuw soort demonstranten’ bij OccupyAmsterdam aanwezig zou zijn, zijn links-socialisten en hippie-achtigen – excuus voor deze wat beperkte omschrijving, maar je begrijpt wat ik bedoel – in grote getallen aanwezig. “Dat klopt, maar nu het wat later op de avond wordt, blijft de harde kern een beetje over,” zo vertelt hij me. “Vanmiddag liepen hier ook ouders met kinderen, bankiers, jonge gezinnen, oudere mensen en andere belangstellenden rond. Ik denk dat het publiek van deze demonstratie méér dan anders een afspiegeling van de maatschappij is.”

Door de enorme diversiteit aan meningen en standpunten is het moeilijk in te schatten wat nu exact de boodschap is waartoe wordt opgeroepen. Ik vraag Jelle of hij de demonstratie meer ziet als een uiting van ongenoegen of toch ook de aanzet naar een verbetering. “Het is sowieso het uiting van een onvrede die er leeft onder de mensen. Of het uiteindelijk een verschil zal maken weet nu nog niemand. Ik weet dat er inmiddels in 900 steden mensen op deze wijze actief zijn en dat ik op deze manier mijn steentje in positieve zin heb bijgedragen.”

Verandering en verbetering

Tijdens het vertonen van de documentaire begint de temperatuur te dalen tot een oncomfortabele 8°C. Terwijl op het plein diverse tentjes verschijnen besluit ik maar weer richting huis te gaan. Op de terugweg in de trein denk ik terug aan alle verschillende mensen met verschillende visies die ik heb gezien en gesproken. Wat hen alleen bindt, is de roep om verandering. Echter, wat die verandering zou moeten zijn is geheel onduidelijk. Zolang de Occupy-beweging er niet in slaagt daar één concreet antwoord op te formuleren vermoed ik dat het nauwelijks meer dan een uiting van een sentiment kan worden.

Tenslotte is het niet ‘verandering’ wat de wereld nodig heeft, maar ‘verbetering’. Dat gaat uit van een visie op wat je wilt opbouwen, niet op wat je wilt afbreken. Ook zal de organisatie op de een of andere manier in Nederland méér dan nu het geval is een dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking aan zich moeten binden en zich ontdoen van Zeitgeist-achtige mensen om met een beter en krachtiger verhaal de publieke opinie te bespelen. Ik vraag me af of dat binnen de looptijd van de huidige OccupyAmsterdam zal lukken. En zelfs als dat lukt, is het nog maar de vraag in hoeverre je daarmee daadwerkelijk invloed kan uitoefenen op de politiek en economische realiteit.

Nourdeen Wildeman is een Nederlander van christelijke komaf die op 24 jarige leeftijd moslim is geworden. Nourdeen is oprichter en voorzitter van Stichting as-Salaamah wal'Adaalah.

Lees andere stukken van