Voorpagina Ingezonden, Maatschappelijk, Opmerkelijk

Al ben ik nog zo zwart als roet…

Een stuk of vier agenten, met en zonder uniform, werken schoppend en trekkend een man naar de grond en verwijderen hem uit de menigte. Volgens de agenten verstoorde de man een kinderfeest door een t-shirt te dragen met de opdruk ‘Zwarte Piet is racisme’. Waar was dit geweld voor nodig?

Als je het filmpje van de arrestatie van kunstenaar/activist Quincy ziet denk je, na verontwaardiging en verbijstering te voelen, vooral: heeft Nederland nu zelfs undercover agenten nodig voor de intocht van een oude Turkse Spanjaard met een dubbel paspoort? Een stuk of vier agenten, met en zonder uniform, werken schoppend en trekkend een man naar de grond en verwijderen hem uit de menigte. Waar was dit geweld voor nodig?

Volgens de agenten verstoorde de man een kinderfeest door een t-shirt te dragen met de opdruk ‘Zwarte Piet is racisme’. Hij had voor zover bekend geen toestemming voor een protest en kennelijk gold een bedrukt t-shirt als voldoende reden voor een arrestatie, want veel meer dan er staan deed hij niet. Over de juridische geldigheid van die beslissing kunnen wij weinig zeggen, maar een aantal zaken rondom het incident liet bij ons een akelig gevoel achter.

Hoor wie klopt daar kinderen?

Het buitensporige geweld dat de politie gebruikte, schokte ons. Het gedrag van de politie staat in schril contrast met de zachtaardige wijze van protest en de legitimiteit van de boodschap. Maar het is in lijn met hoe er op breder vlak in Nederland prikkelbaar en vaak emotioneel wordt gereageerd op verzet tegen Zwarte Piet. Na het incident viel op dat veel mensen op sociale media niet verontwaardigd waren door het politie-optreden maar zich eerder aangevallen voelden in hun traditie door de kunstenaar. Al sinds het begin van het verzet tegen Zwarte Piet worden oproepen om de Pietentraditie aan te passen aan de moderne tijd afgedaan als onzin, gezeur of flauwekul.

Toch klinkt de vraag of Zwarte Piet racisme is ieder jaar in de aanloop naar Sinterklaas iets luider. Steeds meer mensen plaatsen hun vraagtekens bij dit onderdeel van de Sinterklaastraditie. Hoewel het heel begrijpelijk is dat mensen met moeite afstand doen van (een deel van) een geliefde traditie, is het behoorlijk onbegrijpelijk dat er zo weinig aandacht is voor de gevoelens van een ander deel van de samenleving. De blinde vlek voor de gevoeligheden rondom slavernij is al vaker pijnlijk zichtbaar gemaakt; bijvoorbeeld tijdens de onthulling van het slavernij monument in Amsterdam, toen Surinaamse vrouwen hardhandig geweerd werden van de ceremonie.

En niet alleen binnen onze landsgrenzen is dat gebrek aan inlevingsvermogen pijnlijk. Door de ogen van een Brit of een Amerikaan gezien, is de vertoning onbestaanbaar. In de kosmopolitische stad Amsterdam lukt het ons niet aan buitenlandse vrienden uit te leggen welke Nederlander het nog in zijn hoofd haalt het schoorsteensmoesje als serieus argument aan te dragen. Hebben we dat niet ooit verzonnen omdat het koloniale en slavernijverleden zo lastig uit te leggen is aan een kind van drie?

Wij willen (weer) in een land leven waar iedereen de mogelijkheid heeft aan te geven wat hem/haar dwars zit en waarom. Hoezeer sommige Nederlanders ook willen vasthouden aan hun traditie en hoezeer zij ook ontkennen dat het een racistische oorspong heeft, feit blijft dat een aanzienlijk deel van de bevolking zich gekwetst en gediscrimineerd voelt. Daar komt nu dus nog bij dat ze zich ook niet serieus genomen voelen en zelfs – zoals deze week bleek – onderdrukt in het uiten van hun mening.

Ruben de la Rive Box is ontwerper en woont en werkt in Amsterdam en Londen. Naima Bouchtaoui is socioloog en woont en werkt in Amsterdam

Ruben is ontwerper werkt in Amsterdam en Londen. Naima is socioloog en woont en werkt in Amsterdam

Lees andere stukken van Naima Bouchtaoui