Voorpagina Islamic Finance

Topconferentie over Islamitisch financieren in Qatar

Nordien Chalhi doet verslag van de laatste internationale topconferentie over Islamitisch Financiëren in Qatar. 500 sharia-geleerden en experts op het gebied van Islamic Finance bespraken drie dagen lang de laatste stand van zaken.


Dr. Ahmad Mohamed Ali Al-Madani (IDB) aan het woord

De achtste Internationale conferentie over Islamitisch financieren van vorige week – in het Qatar National Convention Center in Doha – zou een conferentie moeten zijn in de categorie zwaargewichten. Eén die al in april 2011 was aangekondigd. Eén die om de 2 à 3 jaar ergens in de wereld wordt gehouden met de aanwezigheid van de belangrijkste partijen uit de Islamic finance wereld. Eén waar experts dringen te spreken bij de plenaire sessies. Eén waar van gedachten wordt gewisseld om de internationale financiële – en economische wereld te verbeteren, omwille van God.

In de aankondiging wenste men via dialoog en discussie – in zowel het Arabisch als Engels, tussen academici/studenten/beleidmakers en beoefenaars – een bijdrage te leveren aan het verbeteren van armoedebestrijding, economische ontwikkeling en macro-economische stabiliteit vanuit Islamitisch oogpunt, waardoor de UN millennium doelstellingen van 2015 behaald kunnen worden. Het motto was: ¨linking research with policy¨.

Na het welkomstwoord van de organisatoren (waaronder Qatar Foundation) was het woord aan de president van de Islamitische Ontwikkelingsbank (IDB). Hij vertelde onder meer over de bereikte resultaten en de geschiedenis van deze conferenties, waarin na de eerste ontmoeting in 1976, de IDB was opgezet en kort daarna de eerste commerciële “Islamitische” bank genaamd: Dubai Islamic Bank.

Na de koffie was er een paneldiscussie met experts over de vloeibaarheid van geld, de nieuwe boekhoudregels van banken, het concept islamitisch bankieren en de rol van centrale banken. Vanaf 14.00 uur begon men dan eindelijk met de vele verschillende sessies over diverse onderwerpen en case studies in verschillende zalen. Van de 815 ingezonden research papers uit 40 verschillende landen zijn er 130 uitgekozen om hun werk tijdens de conferentie in 8 minuten te mogen presenteren, waarna het publiek er vragen op mocht afvuren. Het was onmogelijk om alle presentaties te volgen, dus ik moest keuzes maken. Zie hier het programma. Zo was er volop commotie, met name door sharia-geleerden in de zaal, over het zeer innovatieve eerste stuk in room 104 session 3. De spreker beschreef een voor hem mogelijke halal- constructie waarbij de overheid een waardepapier (sukuk) uitschrijft voor het bouwen van een brug waarin de opbrengsten voor investeerders vastgezet worden aan de jaarlijkse nationale inkomensgroei van het land. Zoals vereist in Islamitisch financieren zit er een directe link in ons echte leven tussen het rendement en risico, maar dit lijkt verdacht veel op uitsluitend geld voor geld aangezien het rendement geen directe link heeft met de onderliggende bezitting.

Sajjad Zaheer was dé Nederlandse trots op dit event. Hij is promovendus aan de UvA en heeft het onderzoe “The transmission of Monetary Policy through conventional and islamic banks” gepresenteerd, dat hij samen met prof. Sweder van Wijnbergen en prof. Steven Ongena heeft geschreven.

Een trotse Sajjad Zaheer na z´n presentatie

Op de tweede dag werd tijdens de plenaire sessie de focus gelegd op de macro-economie vanuit Islamitisch oogpunt en de toekomst hiervan. Het belangrijkste discussiepunt bij het panel was of de discipline van een Islamitische economie een onderdeel is van de huidige economische wetenschap of juist niet. Dit speelt eigenlijk al jarenlang in de literatuur en gelukkig stapte men erover heen door te filosoferen over de volgende concrete stap in het bereiken van het doel van een islamitische economie: rechtvaardigheid en welzijn bereiken voor elk gecreëerd individu. Starten vanuit de mentaliteit van de mens werd o.a. geopperd. In de middagsessie brachten de voorstellen van Wafica Ali Goul van een Libanese Universiteit over volledige standaardisering van financiële contracten, die zijn gebaseerd op Islamitische wetgeving, een prachtig discussie op gang tussen de voor- en tegenstanders. Stel je eens voor dat we in Frankrijk, Duitsland, Engeland, Nederland en België dezelfde Burgerlijk Wetboek zouden hebben= Is dit voordelig of nadelig voor de rechtvaardigheid van de mens in dit gebied?

Het onderwijs op het gebied van Islamitisch financieren kwam op de derde dag aan bod tijdens de plenaire sessie. Met onder andere een spreker van de Harvard Universiteit en het Islamic finance programma al daar. Alle sprekers kwamen toen op mij over als verkopers totdat een professor van een universiteit uit Dubai oprecht aangaf dat uit de praktijk blijkt dat er door Islamitische banken geen vraag is naar studenten met een Master in islamitisch bankieren. Dit is uiteraard funest voor de ontwikkeling van de branche. Na de lunch was er ruimschoots aandacht (7u) voor papers met het Islamitische standpunt over onderwerpen zoals duurzaamheid, economische ontwikkeling, geschillenbeslechting, ondernemingsbestuur, MVO en bedrijfsethiek. Tariqullah Khan vroeg zich af waarom de armste mensen in de wereld het Islamitisch geloof aanhangen om aan te geven dat men een nieuwe aanpak moet bedenken voor het bestuderen van armoede in de Islamitische wereld. Nazam Dzolkarnaini is zoekende naar nieuwe theorieën om Islamitisch financieren meer in te zetten voor corporate finance. Hij heeft gekeken naar alle landen waar Islamic Finance producten verkocht worden en de relatie gelegd met degenen die deze afnemen. Hij trekt de conclusie dat islamic finance pas duurzaam is als het MKB dit middel voor het overgrote deel gebruikt. Dit klopt ook wel want sukuk zorgt voor de grootste groei in Islamic finance en wordt voor het overgrote deel door overheden als financieringsmiddel gebruikt. Waarbij tegenwoordig overheden (bijv. Griekenland) geen duurzame factor meer vormen.

Tijdens de afrondende speech op de laatste dag, deelde men mee dat Dr. Jusuf Qaradawi op deze derde dag van de conferentie aanwezig zou zijn maar i.v.m. gezondheidsredenen er niet was. Hij heeft bijzondere stukken geschreven op het gebied van Islamitisch financieel recht. O.a. Fiqh of Zakat.

Op de laatste dag van mijn reis heb ik hem toch kunnen zien en horen tijdens de vrijdagmiddagpreek van bijna 1.5 uur in Doha. Verschillende belangrijke religieuze zaken kwamen ter sprake zoals de waarde van een moskee en dat godbewustzijn uitsluitend vanuit je hart komt. Economische aspecten kwamen ook aan de orde zoals het gebruik van geld dat maar voor 1 doel gebruikt kan worden. Namelijk omwille van God met uitsluitend het doel om in de hemel te komen. Want zoals hij letterlijk verwees, naar een overlevering over wat Jezus Christus, heeft gezegd: “Wij zijn allen dienaren van God”.De laatste 20 minuten ging over politieke aspecten en komt aardig overeen met dit stuk.

Alle papers zijn binnenkort te downloaden op de website. Hier staan de papers als introductie vermeld. Al Jazeera TV, Qatar TV en CNBC arabic TV hebben verslag gedaan van het evenement. Er waren ongeveer 500 bezoekers, het eten was heerlijk, veel interessante mensen ontmoet, een hoop geleerd en genoten van met recht de top in conferenties en natuurlijk van Qatar zelf. De volgende internationale conferentie in Islamitisch financieren wordt over twee jaar in Istanbul gehouden.

Vrijdagmiddagpreek van Dr. Jusuf Qaradawi op 23 dec. 2011 in een nieuwe moskee in Doha (Qatar)

Nordien Chalhi is voorzitter van Stichting Onderzoekscentrum Rentevrije Financiële Dienstverlening. ORFD houdt zich bezig met eigen onderzoek, voorlichting en ondersteuning van onderzoekers, academici & studenten en is actief met de ontwikkeling van rentevrije financiële producten en diensten door samen te werken met diverse maatschappelijk verantwoorde organisaties.

Lees andere stukken van