Abuldwahid van Bommel sprak onlangs over Evliya Çelebi. Hij plaatste hem in het rijtje van Yunus Emre, Mevlana Rumi, Marco Polo, Ibn Batutta en Cees Nooteboom.
Toen ik vrijdag langs een winkelruit liep was ik te ijdel om niet even naar mijn reflectie te kijken – niet zozeer of mijn haar goed zat, want daar is weinig meer van over na standje 1, maar hoe mijn vrijdagspreek-plunje eruitzag. Het antwoord: zeer Marokkazig.
Naast de handgemaakte djellaba en qamies (lang shirt/gewaad) die ik van mijn lieve schoonouders heb gehad, droeg ik een gehaakt mutsje (presentje uit Mekka), de blauwe ogen (van mijn moeder gehad) en een uit de hand gelopen rode baard (herkomst niet geheel duidelijk: mogelijk is daar genetisch een generatiesprong gemaakt).
Het zal me verder een Turkse worst wezen of die zaken wel of niet deel uitmaken van mijn traditie of kültür. Ik waardeer elke cultuur op zijn minst een beetje: aan mijn tijd in Schotland heb ik bijvoorbeeld een paar mooie kilts overgehouden en aan de reizen met mijn ouders heb ik naast mooie herinneringen altijd wel een mooi kledingstuk overgehouden (roze petjes met een palmboom erop en in fluorescerende print: ‘Mallorca!’).
Dat neemt niet weg dat ik in de tuin ook gewoon in mijn houten klompen rond banjer, en dat ik stiekem geniet als ik de Dijk op de radio hoor. Nog belangrijker, is echter, dat ik nog steeds inspiratie put uit de creativiteit, de inspiratie en het doorzettingsvermogen van de mensen die een onderdeel vormen van onze lokale cultuur(geschiedenis).
Mensen als Neelie Smit-Kroes, Cees Nooteboom, Job Cohen, Stanley Menzo, maar ook Abdulwahid van Bommel. Deze laatste mocht ik vrijdagavond weer in actie zien met een mooie lezing over het werk en leven van Evliya Çelebi, wereldreiziger, verhalenverteller en wereldburger – zoals dit valt te lezen in het boek met dezelfde naam dat recent gepubliceerd is door Uitgeverij Türkevi (Amsterdam, 2011).
Georganiseerd door Studentenunie Nederland en de Union for European Turkish Democrats, was het een gezellige en zeer Turks-Nederlandse avond. Wat niet iedereen weet, is dat Van Bommel meer dan een behoorlijk mondje Turks spreekt (en dus ook vertaalt). Ik spreek het helaas niet, dus ik moet aan de hand van de reacties gokken dat hij ook in zijn Turkse terzijdes grappig en inspirerend is.
Ik kwam overigens vrijwel direct van de moskee vandaan, dus in mijn verschijningsvorm viel ik enigszins uit de toon bij de Turkse trend: zwart pak en overhemd voor vele heren, gesoigneerd en trendy ensemble voor de dames. De Amsterdamse Turken zijn zonder uitzondering de best geklede lui die ik ken.
Maar goed: Evliya Çelebi. Van Bommel had slechts een uur, maar wist er een divers en aantrekkelijk beeld van de wereldburger in te schetsen. Hij schaarde hem in een rijtje met dichters Yunus Emre en Mevlana Rumi maar ook onder schrijvende reizigers als Marco Polo, Ibn Batutta en mijn eigen favoriet: Cees Nooteboom.
Hij liet een beeld achter van een brutale, eigengereide antropoloog, die de feiten niet in de weg van een goed verhaal liet staan (de passage over Nederland, waar hij ons continu Zweedse dan wel Tsjechische Vlamingen noemt is erg amusant). Ook had hij de onbedwingbare neiging om graffiti achter te laten op plekken die hij bezocht.
Nog belangrijker is de duiding die Van Bommel meegaf aan het werk en de figuur Çelebi: door te wijzen op de maatschappelijke noodzaak van cultuur als bindmiddel, maar ook als referentiekader en basis voor zelfvertrouwen, gaf hij aan dat we meer Çelebi’s nodig hebben. Meer helden, meer kültür. Mültikültür!
Noureddine Steenvoorden
In het jaar dat Elvis stierf, werd Noureddine geboren. Op zijn negende kreeg hij een skateboard. Op zijn 20ste werd hij in Schotland verliefd op boeken. Op zijn 27ste werd hij moslim en vond hij zijn draai. Hij werkt in de gehandicaptenzorg en denkt soms dat hij bijna Arabisch kan lezen maar vraagt dan toch om een klinker. Hij jat de beste grappen van de missus, steun en toeverlaat sinds 2006. Af en toe vertaalt hij wat poëzie omdat het leven dan gewoon beter is.Lees andere stukken van
5 Reacties op "Evliya Çelebi – Meer culturele helden"
wat betekent? Mültikültür!Of is is het duits?
Het was zeker een inspirerend bijeenkomst. Jammer dat het 2e deel door meneer Tutuncu geheel Turks was en niet-Turks sprekende hier niet van konden genieten. Zijn deel was ook zeker de moeite waard.
Werd er neits vertaald dan? Op de poster staat NL en EN! Typisch, en dat in de VU!
@antipersoon
Flaüwe wöördgrap, meer niet. Ik zou er niet te lang bij stilstaan.
@hendrik jan
De tweede spreker zou in het Nederlands spreken maar was er wegens omstandigheden niet bij. Abe Tutuncu sprong in met een, met name, visueel verhaal. Mijn buurman vertaalde gelukkig af en toe ’t een en ander.
Overmacht zullen we maar zeggen.
@HendrikJan Zie het verband tussen geen vertaling en de VU niet helemaal? Geloof dat dit weinig met de VU te maken heeft, had net zo goed elders plaats kunnen vinden.