Voorpagina Algemeen, Maatschappelijk

Emotionele ontwikkeling

De tijd is aangebroken voor imams die meer dan alleen over kennis omtrent de Koran en de hadieth (tradities van de profeet Mohammed, vzmh) beschikken. Deze tijd verlangt naar imams die betrokken zijn bij de samenleving.

Recentelijk heb ik deze video voor het eerst op YouTube mogen aanschouwen. In al die jaren dat ik woonachtig ben te Nederland heeft een imam nog nooit zoveel in me los weten te maken met als gevolg dat ik met een betraand gezicht naar mijn computerscherm zat te kijken. Zijn bescheiden, spontane betoog wist alle aanwezigen, inclusief de befaamde Marokkaanse imam Nhari, tot tranen te roeren.

De toespraak van deze jongeman zegt namelijk veel over de tekortkoming van de islamitische gemeenschappen. Gemeenschappen waarin imams en bezoekers van de moskeeën de islam enkel binnen de muren van de moskee prediken en de jongeren daarbuiten negeren en verwaarlozen. Zelfs imam Nhari, die een grote populariteit geniet in Marokko, werd na het betoog wakker geschud. Hij durfde zelfkritisch te zijn en uitte huilend ‘wee ons, hoeveel van onze jongeren hebben wij verwaarloosd in dit land?’.

Bovenstaand dilemma heb ik ten aanzien van veel moslims in Nederland en Marokko. Ze preken over hoe ideaal en mooi de islam is, over de grootheid van God de Verhevene, over de voorbeeldigheid van onze profeet (vrede zij met hem) en het in de voetsporen treden van zijn metgezellen. Indien ze het eerder genoemde niet onderstrepen, benadrukken ze hoe slecht de moslims wel niet zijn, veroordelen ze de samenleving, beloven ze de hel aan moslims, becommentariëren ze de kleding van meisjes en keuren ze het gedrag van jongeren af. Deze manier van preken resulteert in een kloof tussen de islam en moslims en in het geval van de jongeman in de video, een kloof tussen de moskee en de moslims. Imams willen dat moslims terugkeren naar de islam, terwijl ze de moslims tegelijkertijd veroordelen.

Er lopen veel moslims rond die weinig tot niet-praktiserend zijn en heus van alles doen wat God niet behaagt. Maar is het verbaal neersabelen of het veroordelen van deze groep wel de juiste methodiek? Mijns inziens jaagt deze retoriek de ‘zwakke’ moslims juist weg. Naast het feit dat velen al te kampen hebben met een negatief zelfbeeld, voeden zulke preken de gedachte dat ze nog meer verwijderd zijn van het gedrag dat een moslim dient te hebben. Uiteindelijk mondt dit uit in moslims die denken niets te verliezen hebben. Mondt dit uit in pessimisme, apathie en moedeloosheid. De ultieme voedingsbodem voor het blijven bewandelen van het slechte pad.

De kracht van het betoog, zoals te zien in de video, was niet dat het betoog afkomstig was van iemand die kennis had over de islam, maar dat hij vanuit zijn gevoel sprak. Zijn verstand voerde toen niet het woord, maar zijn hart en zijn gevoel. Dit laatste ontbreekt bij veel moslims. Wij zijn geen helden in het uitdrukken van onze gevoelens en emoties. We hebben het beeld gecreëerd dat ons gevoel niet belangrijk is. Dat enkel wat God in de Koran zei en wat de profeet (vrede zij met hem) zei goed en belangrijk is. Wat we voelen moet genegeerd worden en er moet gehandeld worden naar wat er in de Koran staat en alles zal goedkomen. Tenslotte zeggen we hamdulillah (Lof zij God) en is er niets meer aan de hand. ‘Ach joh, je kind is dood? Geeft niet, want in Afrika sterven er elke dag meer kinderen. Het komt helemaal goed. Wees niet bedroefd, want Allah is bij je, er is niets aan de hand!’

Toegegeven, mogelijkerwijs drukte ik me zojuist overdreven uit, maar dit is wat we dagelijks doen. We lopen voorbij de gevoelens van de mens. We etaleren het ideale plaatje en denken daarmee het geloof goed na te streven. Echter is dit een groot misverstand, wij moslims zijn emotioneel gezien nog lang niet ontwikkeld. We verbergen ons gevoel en ingeval we het toch uiten, doen we het vaak op de verkeerde manier. We spelen mooi weer om vooral niet de vuile was buiten te hangen en indien het geen mooi weer spelen betreft, hebben we korte tenen en komt de manier van emoties uiten neer op schreeuwen, kleineren, verwijten maken, et cetera.

Maar wat is nu de oplossing? In feite is het simpel, namelijk dat imams hun retoriek moeten veranderen. Het behoeft geen uitleg dat het reciteren van verzen uit de Koran belangrijk is of zelfs essentieel. Maar het is niet genoeg, moslims behoeven meer. Dichterbij de moslims komen, niet schromen voor het verplaatsen van jezelf in het gevoel van een ander. Het komt neer op empathie, met andere woorden, inlevingsvermogen. Benader elkaar voor de verandering positief. Leef met elkaar mee en neem elkaars gevoel serieus. Begin niet meteen te preken, verschaf een luisterend oor. Niet iedereen heeft het makkelijk gehad of de juiste opvoeding meegekregen. De islam is niet voor iedereen een vanzelfsprekendheid geweest in hun opvoeding.

Kom je een jongen tegen die gemeenschap heeft gehad met zijn vriendin voor het huwelijk? Een jongen die aangeeft van haar te houden maar nu tegen de afwijzing van zijn ouders loopt? Veroordeel hem dan niet. Geef hem het gevoel dat je hem accepteert zoals hij is en neem zijn probleem serieus. Ook al keur je zijn gedrag af en mag het niet volgens de islam, baseer je reactie er dan niet op. De jongen gaat geen gesprek met je aan om veroordeeld te worden of om te horen dat hij in de hel zal belanden voor zijn wandaden. Deze manier van preken of adviseren werkt dikwijls niet. Jongeren gaan nauwelijks naar de imam om over hun gevoelens te praten. Imams, moslims, moeten hun manier van benaderen en communiceren dus veranderen. Daarnaast moet de problematiek niet alleen binnen de muren van de moskeeën besproken worden, maar daarbuiten moet ook hulp worden geboden daar waar nodig. Wekelijks treffen moslims elkaar bij het vrijdaggebed. Vanaf een afstand aanschouwd ziet het er mooi uit, maar helaas wordt er meestal gepreekt over zaken die weinig van doen hebben met de problemen die zich afspelen bij de bezoekers, problemen die zich afspelen in hun wijk. Men praat over zaken die ver van hen staan terwijl er op de hoek van de moskee hangjongeren staan. Om nog maar te zwijgen over de overlast die ze veroorzaken. Moslims moeten elkaar niet enkel treffen voor het gebed, voor het maken van een praatje om vervolgens weer hun eigen weg in te slaan. We moeten wat doen aan de verscheurde gezinnen, aan de weggelopen meisjes en aan het hoge criminaliteitscijfer onder moslimjongeren.

Misschien ben ik te euforisch geweest door een ideaalbeeld te schetsen van hoe moslims zich zouden moeten gedragen, maar aan de andere kant, hoort het niet gewoon zo te zijn? De tijd is aangebroken voor imams die meer dan alleen over kennis omtrent de Koran en de hadieth (tradities van de profeet Mohammed, vrede zij met hem) beschikken. Deze tijd verlangt naar imams die betrokken zijn bij de samenleving, imams die de statistieken van de problematiek bestudeerd hebben en samen met de gemeenschap of de overheid een plan van aanpak durven op te stellen. Dit alles om de problemen van de moslims effectief aan te pakken. Kortom, we behoeven imams die de taal spreken van de huidige generatie. Imams die goed op de hoogte zijn van wat er om hen heen speelt. We behoeven geen imams die enkel de theorie onderstrepen. We zijn het allemaal met elkaar eens dat wat er in de Koran staat de waarheid is en dat de profeet (vrede zij met hem) de meest voorbeeldige persoon was. Maar combineer die theorie met zachtmoedige woorden en voorbeelden uit de praktijk. Benoem de problemen zonder de niet-praktiserende jongeren te berispen en probeer de praktiserende bezoekers aan te zetten tot handelen. Op hen wil je tenslotte rekenen, willen we iets betekenen voor zowel de moslims als niet-moslims.

Verheven is Hij die mij de kracht gaf het bovenstaande te schrijven. Moge Hij mij vergeven voor mijn fouten. Tot Hem bid ik om mijn tekortkomingen te verbeteren. Aan Hem vraag ik mij te belonen voor mijn intentie. Moge iedereen gezegend zijn met Zijn vrede.

Geestelijk consulent, relatiecoach en blogger.

Lees andere stukken van Badr